Ο Γούντι Άλεν μιλάει στην Guardian για τα πέντε βιβλία που τον επηρέασαν περισσότερο στη ζωή και την καριέρα του.
«Ο φύλακας στη σίκαλη», Τζ. Ντ. Σάλιντζερ (1951)
Ο Φύλακας στη Σίκαλη σήμαινε πάντα πολλά για μένα, γιατί τον διάβασα όταν ήμουν νέος, γύρω στα 18. Μίλησε στις φαντασιώσεις μου για το Μανχάταν, το Άπερ Ιστ Σάιντ και τη Νέα Υόρκη γενικώς. Ήταν μια ανάπαυλα από όλα τα άλλα βιβλία που διάβαζα τότε, που είχαν όλα κάτι από σχολική εργασία. Για μένα, το να διαβάσω το «Middlemarch» ή την «Αισθηματική αγωγή» είναι δουλειά, ενώ ο «Φύλακας στη Σίκαλη» είναι αγνή απόλαυση. Το βάρος της ψυχαγωγίας έπεφτε στον συγγραφέα. Ο Σάλιντζερ εκπλήρωσε αυτή την υποχρέωση από την πρώτη πρόταση.
Όταν ήμουν πιο νέος, το διάβασμα ήταν κάτι που έκανες για το σχολείο, κάτι που έκανες από υποχρέωση, κάτι που έκανες αν ήθελες να βγεις με έναν συγκεκριμένο τύπο γυναίκας. Δεν ήταν κάτι που έκανα για να διασκεδάσω. Αλλά ο «Φύλακας στη σίκαλη» ήταν διαφορετικός. Ήταν διασκεδαστικός, μιλούσε στη γλώσσα μου, και η ατμόσφαιρα με άγγιζε ιδιαίτερα. Το έχω ξαναδιαβάσει αρκετές φορές και πάντα μου αρέσει.
«Really the blues», Mezz Mezzrow and Bernard Wolfe (1946)
Με τα χρόνια έμαθα -γνωρίζοντας πραγματικούς μουσικούς της τζαζ που ήξεραν τον Mezzrow και τους ανθρώπους για τους οποίους έγραφε στο βιβλίο- ότι αυτά τα απομνημονεύματα ήταν γεμάτα ψεύτικες ιστορίες. Με επηρέασαν όμως πολύ, γιατί μάθαινα να παίζω κλαρινέτο, όπως ο Mezzrow, και μάθαινα να παίζω τη μουσική για την οποία έγραφαν εκείνος και ο Bernard Wolfe. Η ιστορία, αν και πιθανότατα είναι φούμαρα, με συνάρπασε γιατί μιλούσε για πολλούς μουσικούς που ήξερα και θαύμαζα τη δουλειά τους, για τα έξω και τα μέσα των κλαμπ της τζαζ που ήξερα, και για τα θρυλικά τραγούδια που έπαιζαν στα θρυλικά κλαμπ. Πέρασα λοιπόν πολύ καλά διαβάζοντάς το όταν διαμορφωνόταν το δικό μου πάθος για την τζαζ. Τώρα όμως ξέρω ότι δεν είναι πολύ καλό βιβλίο, ούτε και ιδιαίτερα ειλικρινές.
«The World of SJ Perelman» (2000)
Ο πιο αστείος άνθρωπος της εποχής μου, σε κάθε μέσο -είτε στην stand-up comedy, στην τηλεόραση, στο θέατρο, στην πεζογραφία, είτε στο σινεμά- είναι ο SJ Perelman. Τα πρώτα του κομμάτια είναι λίγο τρελά, ούτε ιδιαίτερα διακριτικά ούτε ιδιαίτερα καλά. Καθώς εξελισσόταν με τα χρόνια, το υλικό του έγινε ανελέητα εκπληκτικό.
Κυκλοφορούν πολλές συλλογές του Perelman γεμάτες καταπληκτικά πράγματα. Αυτή, για την οποία έχω γράψει τον πρόλογο, περιέχει πολλά φοβερά κομμάτια. Μιας και οι επιμελητές τα παρέταξαν χρονολογικά, η γνώμη μου είναι ότι τα πρώτα τέσσερα μέρη είναι πιο αδύναμα. Μόλις φτάσεις στο πέμπτο, βρίσκει το ρυθμό του και τα υπόλοιπα είναι ιδιοφυή. Πιο αστείο δεν γίνεται. Για όσους από μας μεγάλωσαν με τον Perelman ήταν αδύνατον να αποφύγουμε την επιρροή του.
«Επιτάφιος για έναν μικρό νικητή», Μασιάντο ντε Ασίς (1880)
Mου ήρθε μια μέρα με το ταχυδρομείο. Κάποιος από τη Βραζιλία μου το έστειλε, και μου έγραφε: «Θα σου αρέσει αυτό». Επειδή είναι μικρό βιβλίο, το διάβασα. Αν ήταν μεγάλο, θα το είχα πετάξει.
Με σόκαρε το πόσο γοητευτικό και διασκεδαστικό ήταν. Δεν μπορούσα να πιστέψω πως είχε ζήσει τόσο παλιά. Νομίζεις ότι το έγραψε χτες. Είναι πολύ μοντέρνο και πολύ αστείο. Είναι πολύ, πολύ πρωτότυπο έργο. Με άγγιξε με τον ίδιο τρόπο που με άγγιξε και ο «Φύλακας στη Σίκαλη». Μου άρεσε το θέμα του, και ήταν γραμμένο με ιδιαίτερο πνεύμα, πολύ πρωτότυπα και χωρίς συναισθηματισμούς.
«Elia Kazan: A Biography», Richard Schickel (2005)
Είναι το καλύτερο βιβλίο για τη showbusiness που έχω διαβάσει ποτέ. Είναι υπέροχα γραμμένο και μιλάει για έναν ιδιοφυή σκηνοθέτη που σήμαινε πολλά για μένα καθώς μεγάλωνα και γινόμουν κινηματογραφιστής. Ο Σίκελ καταλαβαίνει τον Καζάν∙ καταλαβαίνει τον Τένεσι Ουίλιαμς∙ καταλαβαίνει τον Μάρλον Μπράντο∙ καταλαβαίνει το «Λεωφορείο ο Πόθος». Έχει μεγάλες ιστορικές γνώσεις, και γράφει με οξυδέρκεια και ζωντάνια. Τα βιβλία για τη showbusiness συνήθως δεν αξίζουν τον κόπο. Είναι ανόητα και ρηχά. Αυτό όμως είναι καταπληκτικό. Όποια γνώμη και να έχεις για τον Καζάν, από πολιτικής πλευράς, δεν έχει καθόλου να κάνει με το γεγονός ότι ο τύπος ήταν μεγάλος σκηνοθέτης.
Πηγή: Guardian