Εκατό συνολικά ερωτήσεις αναγνωστών έλαβε η εφημερίδα Guardian σχετικά με την κάτι παραπάνω από δυσχερή θέση της Ελλάδας και το μέλλον της στην Ε.Ε., εκ των οποίων επιλέχθηκαν οι πλέον καίριες, στις οποίες ανέλαβε να απαντήσει με απλό και κατανοητό τρόπο ο Έλληνας οικονομολόγος και καθηγητής στο Soas, Κώστας Λαπαβίτσας.
- Ο καταλογισμός ευθυνών
οι συνήθεις ύποπτοι (τεμπέλης λαός, διεφθαρμένοι πολιτικοί, φοροδιαφυγή και άλλα στερεότυπα) δεν επαρκούν για να εξηγήσουν τη βαθιά και πολύπλοκη φύση του προβλήματος, το οποίο αποτελεί, κατά τον Κ. Λαπαβίτσα, απόρροια της εισόδου της χώρας στην Ευρωζώνη και της αβάσιμης, όπως αποδεικνύεται τώρα, ελπίδας ότι θα επιτευχθεί η σύγκλιση με τον κεντρικό, περισσότερο ανεπτυγμένο, ευρωπαϊκό πυρήνα. Το εγχείρημα όμως περιείχε δομικά σφάλματα, τα οποία οδήγησαν στην ολοένα και εντονότερη πτώση της ανταγωνιστικότητας των περιφερειακών χωρών, στα ολοένα διογκούμενα ελλείμματα και τέλος στα δάνεια. Ο ισχυρός ευρωπυρήνας αντιμετώπισε με δισταγμό το ενδεχόμενο να αναλάβει τα βάρη των χρεών των περιφερειακών χωρών και αυτό προξένησε μία σειρά από αρνητικές επιπτώσεις.
- Η προβληματική φυσιογνωμία και δομή του Ελληνικού κράτους
Αναμφίβολα, όλα τα ελαττώματα που παραδοσιακά αποδίδονται στην Ελλάδα και προσδιορίζουν την ιδιαίτερη φυσιογνωμία της (διαφθορά, πελατειακές σχέσεις, φοροδιαφυγή κ.ο.κ.) αποτελούν σοβαρούς παράγοντες, σε καμία περίπτωση όμως δεν φωτίζουν την απαρχή του προβλήματος, το οποίο ξέσπασε από τη στιγμή που αποφασίστηκε να εισέλθει η χώρα σε μία φύσει προβληματική νομισματική ένωση.
- Γιατί να επιδείξει κανείς συμπάθεια προς τους Έλληνες;
Σύμφωνα με τον Έλληνα οικονομολόγο, η Ελλάδα δεν έχει στην παρούσα συγκυρία ανάγκη από συμπόνοια, αλλά από στήριξη, προκειμένου να επιφέρει εκείνες τις διαρθρωτικές αλλαγές και μεταρρυθμίσεις που θα απαλύνουν τα βάρη των εργαζομένων και θα φέρουν προ των ευθυνών τους εκείνες τις κυρίαρχες τάξεις που έχουν εγκαθιδρύσει δίκτυα σχέσεων με τους κρατικούς μηχανισμούς, απολαμβάνοντας τα προνόμια που συνεπάγονται τέτοιες σχέσεις.
- Ο ρόλος της Ε.Ε., του ΔΝΤ και της ΕΚΤ
Η αδυναμία των εν λόγω μηχανισμών να προβλέψουν την κρίση συνέβαλλαν τα μέγιστα στην ώθηση της Ελλάδας σε μεταπολεμική κατάσταση, με την ανεργία στο 22% και τα υπόλοιπα νούμερα να είναι ενδεικτικά της συρρίκνωσης των εσόδων του κράτους, η οποία καθιστά αδύνατη τη διαχείριση του ιδιωτικού και του δημόσιου χρέους.
- Η επέμβαση των κεντρικών τραπεζών για την υπέρβαση της κρίσης
Η ολιγωρία που επέδειξε η Ευρώπη για την επίλυση της κρίσης έχει ως αποτέλεσμα σήμερα την ανάγκη ενός ριζικού μετασχηματισμού της νομισματικής ένωσης, συμπεριλαμβανομένης της υιοθέτησης ενός Σχεδίου Μάρσαλ με σκοπό την ανάπτυξη της παραγωγικότητας στην περιφέρεια, αλλά και της αλλαγής της Γερμανικής οικονομικής πολιτικής. Ο τραπεζικός τομέας θα όφειλε να επιβλέπεται από έναν υπερεθνικό ελεγκτικό μηχανισμό που θα έχει τη δύναμη να κλείσει ακόμη και τράπεζες. Πρόκειται όμως για αλλαγές που ή θα αργήσουν να λάβουν χώρα ή δεν θα πραγματωθούν ποτέ.
- Η ενδεχόμενη κατάρρευση της Ευρωζώνης
Η Ευρωζώνη είναι ένα μωσαϊκό ετερογενών μεταξύ τους κρατών με πολλές διαφορές και λίγα σημεία σύγκλισης σε επίπεδο ανταγωνιστικότητας, κοινωνικής πρόνοιας, αγοράς εργασίας, τραπεζικής λειτουργίας, αλλά και οικονομικής κουλτούρας. Αυτό ακριβώς δείχνει και τη δυσκολία εναρμόνισης όλων αυτών των διαφορετικοτήτων σε μία ενιαία νομισματική ένωση, την παρούσα εκδοχή της οποίας η Γερμανία δεν δείχνει πρόθυμη να προβεί σε θυσίες προκειμένου να τη σώσει.
Όσον αφορά την πιθανή έξοδο της Ελλάδας, σύμφωνα με τον Έλληνα οικονομολόγο, οι πολιτικές δυνάμεις της χώρας θα πρέπει να επεξεργαστούν ένα εναλλακτικό σχέδιο άμβλυνσης, σε όλα τα επίπεδα (τράπεζες, κεφάλαια, διοίκηση, ιατρική περίθαλψη και τρόφιμα, προστασία των μικρομεσαίων επιχειρήσεων), των εξαιρετικά δυσάρεστων συνεπειών μιας τέτοιας έκβασης.