Πολλοί αιφνιδιάστηκαν όταν πληροφορήθηκαν ότι η Κριστίν Λαγκάρντ μας νουθετεί ... επισήμως να γίνουμε Λετονία. Ένας τουλάχιστον οικονομολόγος – αρθρογράφος, ο Αμερικανός Μαρκ Βάισμπροτ, δικαιούται να κουνήσει το κεφάλι να να μας πει: «Εγώ είχα προειδοποιήσει πριν από δυο χρόνια»...
Για την ακρίβεια, δυο χρόνια και μερικές εβδομάδες... «Βαλτικό το μέλλον της Ελλάδας;» αναρωτιόταν ο κ. Βάισμπροτ, στις 28 Απριλίου 2010, στη βρετανική εφημερίδα Guardian, μια από τις δυο στις οποίες αρθρογραφεί τακτικά – η άλλη είναι οι New York Times.
Το ερώτημά του ήταν ρητορικό. Ο ίδιος ο αρθρογράφος – οικονομολόγος, στέλεχος του Κέντρου Οικονομικής και Πολιτικής Έρευνας των ΗΠΑ, προέβλεπε ότι αυτό θα ήταν το μέλλον της Ελλάδας, εάν έπραττε όσα της ζητούσαν δανειστές και εταίροι. Μέλλον ζοφερό...
«Λετονία και η Εσθονία δείχνουν τι θα πρέπει να αναμένει η Ελλάδα, εάν ευθυγραμμιστεί με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου», επεσήμανε.
Η ανάλυσή του για τη Λετονία, η οποία βρέθηκε στη ... σφικτή αγκαλιά του ΔΝΤ τον Δεκέμβριο του 2008:
« Όπως έχω ήδη πει, η Λετονία βιώνει εδώ και δυο χρόνια την χειρότερη ύφεση στα χρονικά της, έχοντας απολέσει πάνω από το 25% του ΑΕΠ της. Προβλέπεται μάλιστα ότι η οικονομία θα συρρικνωθεί περισσότερο κατά το πρώτο εξάμηνο αυτού του έτους (σ.σ 2010), προτού καταφθάσει η βασανιστική ανάκαμψη. Για αυτήν, την ανάκαμψη, το ΔΝΤ προβλέπει πως το 2015, η χώρα δε θα έχει φτάσει καν στα επίπεδα του 2006. Το κοινωνικό κόστος είναι δυσβάστακτο, με ανεργία που ανέρχεται σε 22%, με κατακόρυφη αύξηση της μετανάστευσης, καθώς και με περικοπές στην εκπαίδευση, κάτι το οποίο θα επιφέρει μακροπρόθεσμα μεγάλη ζημιά. Διατηρώντας το νόμισμά της στενά συνδεδεμένο με το ευρώ, η Λετονία έχει χάσει την ευκαιρία να καταφύγει σε μια νομισματική υποτίμηση, που θα τόνωνε μηχανισμούς οικονομικής ανάπτυξης, βελτιώνοντας το εμπορικό ισοζύγιο».
«Είναι δυνατόν να αποδώσουν πολιτικές του 19ου αιώνα;»
Στη συνέχεια ο αρθρογράφος ανέλυσε και την κατάσταση στην Εσθονία και κατόπιν έφθασε ... στα μέρη μας:
«Δυστυχώς η Ελλάδα δεν έχει δεχτεί καμιά απολύτως βοήθεια από την Ευρώπη. Το σχέδιο για την Ελλάδα είναι "πόνος και τιμωρία". (...) Η Ελλάδα θα εξαναγκαστεί να κάνει περικοπές, οι οποίες όχι μόνο θα είναι κοινωνικά δυσμενείς, αλλά θα βυθίσουν τη χώρα σε μεγαλύτερη ύφεση. Πρόκειται για τραίνο που τρέχει προς λάθος κατεύθυνση – και δεν ξέρεις πού βρίσκεται το τέρμα. Η Ελλάδα -όπως και η Λετονία και η Εσθονία- θα καταντήσει έρμαιο εξωτερικών παραγόντων και συνθηκών».
Μεταξύ άλλων, ο αναλυτής αναφέρθηκε και στη Γερμανία: «Θα συνεχίσει να αποκομίζει όποια εμπορικά οφέλη μιας πιθανής ευρωπαϊκής ή και παγκόσμιας ανάκαμψης» τόνισε, προτού διατυπώσει τα γενικά συμπεράσματά του:
«Οι οικονομικές πολιτικές του 19ου αιώνα στερούνται νοήματος, πλέον. Αν μη τι άλλο είναι απίστευτα άδικες, καθώς εναποθέτουν τα βάρη της όποιας διόρθωσης κυρίως στους ώμους των φτωχότερων και των εργαζόμενων. Προσωπικά δεν θα συνιστούσα το "επιτυχημένο" παράδειγμα της Βαλτικής σε οποιονδήποτε λαό, μόνο και μόνο για χάρη της συγκράτησης του δημόσιου χρέους και της προοπτικής εισόδου (σ.σ. εννοεί Λετονία κι Εσθονία) στην Ευρωζώνη. Είναι πιθανό να διαπιστώσουν, όπως η Ελλάδα -αλλά και η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ιταλία- ότι το κόστος για την θέσπιση ενός νομίσματος ακριβού σε σχέση με το επίπεδο παραγωγικότητας μιας χώρας ίσως αποβεί μακροπρόθεσμα αφόρητο, ακόμα κι αν οι οικονομίες αυτές τελικά ανακάμψουν».
Η εξ Αμερικής «Κασσάνδρα» τα έγραψε εγκαίρως...
Όταν τα έγραφε αυτά ο κ. Βάισμπροτ, την άνοιξη του 2010, εδώ στην Ελλάδα ορισμένοι εκπρόσωποι πολιτικών ελίτ -αλλά και «αστέρες» των ΜΜΕ - διατείνονταν μεταξύ άλλων ότι το κόστος του «προγράμματος διάσωσης» θα το επωμίζονταν μόνο οι εργαζόμενοι στο δημόσιο... Η η υπόλοιπη κοινωνία, υποτίθεται (ουκ ολίγοι το έλεγαν) ότι θα ένιωθε απλές «αμυχές» και ελαφρά τραύματα!
Την εποχή εκείνοι πολλοί στην Αθήνα διαρρήγνυαν τα ιμάτιά τους, όταν οι «Κασάνδρες» προέβλεπαν κατακόρυφη πτώση αποδοχών, βιοτικού επιπέδου, ΑΕΠ, αλλά και ραγδαία άνοδο ανεργίας και ... ποσοστού δημόσιου χρέους.
Όχι μόνο τότε, αλλά και κατά το 2011 και 2012, οποιοσδήποτε παραλληλισμός των καθ' ημών με τα της Λετονίας ή Εσθονίας επέσυρε αφορισμούς για ... κινδυνολόγους, κλπ, κλπ. Τώρα τα λέει κι επισήμως η κυρία Λαγκάρντ, γενική διευθύντρια του ΔΝΤ.
Η ... αμερικανική «Κασσάνδρα», πάντως, που ακούει στο όνομα Μαρκ Βάισμπροτ, τα είχε γράψει εγκαίρως. Νωρίτερα δεν γινόταν...
Όταν το Βερολίνο ενθάρρυνε τον ιλιγγιώδη δανεισμό στη Βαλτική...
«Την ώρα που οι Έλληνες διαδηλώνουν στους δρόμους, οι Λετονοί αγοράζουν εισιτήρια χωρίς επιστροφή με την Air Baltic», είπε στη δύση του 2011 ο Μάρτινς Μπόνταρς, τραπεζιτικό στέλεχος στη Λετονία. Με τη χαρακτηριστική αυτή φράση θέλησε να υπογραμμίσει πόσο ισχυρό έγινε το κύμα μετανάστευσης από τη χώρα του στο εξωτερικό, προς αναζήτηση καλύτερης τύχης.
Οι χώρες της Βαλτικής όμως επλήγησαν σε πολύ μεγάλο βαθμό από μια άλλη «μετανάστευση»- αντίστροφη, αυτή. Τη μετανάστευση της ... τραπεζιτικής κρίσης: Όταν «ταξίδεψε» η χρηματοπιστωτική κρίση από τις ΗΠΑ στην Ευρώπη, έγιναν ταχύτατα... φύλλο και φτερό οι οικονομίες των χωρών της Βαλτικής, διότι απλούστατα ήταν «οικονομίες – φούσκες». Είχαν στηριχτεί στον μαζικό, τρομακτικών διαστάσεων δανεισμό.
Τον υπέρμετρο αυτό δανεισμό είχαν ενθαρρύνει Βρυξέλλες και Βερολίνο, για λόγους πρωτίστως πολιτικούς. H Γερμανία επιθυμούσε να ενταχθούν όσο το δυνατόν ταχύτερα οι Βαλτικές χώρες στην ΕΕ, συν τοις άλλοις για να τις αποσπάσει ευκολότερα από την «σφαίρα επιρροής» των ΗΠΑ.
Η ανετοιμότητα αυτών των οικονομιών μικρή σημασία είχε για το Βερολίνο. «Χρειαζόταν» ή άμεση ένταξή τους στην ΕΕ κι ως εκ τούτου έπρεπε να διαμορφωθεί μια εικόνα «ραγδαίας ανάπτυξης». Εξ ου και ο τεραστίων διαστάσεων δανεισμός.
Λαγκάρντ το 2008: «Τα χειρότερα με την κρίση πέρασαν»...
Η αλήθεια είναι πως οι μικρές πληθυσμιακές διαστάσεις των χωρών Βαλτικής ισχυροποιούσαν την ιδέα ότι όλα θα τα επιτύγχαναν τα ... ατέρμονα δανεικά. Η Λετονία είχε πληθυσμό 2,3 εκατομμυρίων, η Εσθονία 1,3 και η Λιθουανία 3,4 εκατομμυρίων. Τα αποτελέσματα, όμως, ήταν άλλα. Και «ζόρικα»...
Αντί επιλόγου: Τις εποχές εκείνες, αλλά και την εποχή του «προφητικού» άρθρου του Μαρκ Βάισμπροτ, η κυρία Λαγκάρντ δεν ήταν διευθύντρια του ΔΝΤ. Ήταν όμως ήδη διάσημη για ορισμένα «προσόντα», όπως η ... διορατικότητά της.
«Το μεγαλύτερο και χειρότερο τμήμα της κρίσης έχει ήδη περάσει», προέβλεψε με καθησυχαστικό στόμφο τον Αύγουστο του 2008 η κυρία Λαγκάρντ, με την ιδιότητα της προέδρου του ECOFIN! Το τι ακολούθησε, στην Ευρώπη, είναι γνωστό...
«Βουλωμένα γράμματα» διαβάζουν, εκτός όλων των άλλων, οι τεχνοκράτες που κανονίζουν πώς θα ζήσουμε...