Το αρχικό σχέδιο για την προστασία της πρώτης κατοικίας εκτιμάται ότι θα κάλυπτε 180.000 με 200.000 «κόκκινους» δανειολήπτες, ωστόσο το «κούρεμα» στα περιουσιακά κριτήρια και η συμπίεση στους όρους υπαγωγής των επιχειρηματικών δανείων, στενεύουν την περίμετρο προστασίας κατά περίπου 40.000 δανειολήπτες.
Σύμφωνα με τα στοιχεία των τραπεζών, το σχέδιο που συζητιόταν με την κυβέρνηση πριν οι Θεσμοί εγείρουν πιεστικά αιτήματα για αυστηροποίηση των κριτηρίων υπαγωγής στο νέο πλαίσιο, θα μπορούσε να ρυθμίσει «κόκκινα» δάνεια περίπου 11 δις ευρώ. Πλέον, ο πήχης κατεβαίνει στα 10 δις ευρώ, εκ των οποίων τα 8,5 δις αντιστοιχούν σε προβληματικά στεγαστικά δάνεια και τα υπόλοιπα 1,5 δις ευρώ σε «κόκκινα» επιχειρηματικά δάνεια, που πήραν κατά κανόνα ελεύθεροι επαγγελματίες με υποθήκη την κύρια κατοικία τους. Όσον αφορά, δε, στον αριθμό των δανειοληπτών, που εκτιμάται ότι μπορούν να υπαχθούν στο νέο πλαίσιο, περιορίζεται, πλέον, σε 150.000- 160.000 νοικοκυριά.
Η συρρίκνωση της περιμέτρου προστασίας δεν είναι, όμως, το μοναδικό σημείο που έχει προκαλέσει αντιδράσεις. Η τροπολογία μπορεί να ψηφίζεται και να παίρνει τη μορφή νόμου, ωστόσο, όπως σημειώνουν πηγές εντός κι εκτός συνόρων, οι Υπουργικές Αποφάσεις που θα πρέπει να υπογραφούν... χθες, έτσι ώστε να ενεργοποιηθεί το πλαίσιο στις 30 Απριλίου, συνιστούν τη μεγαλύτερη απειλή, τις πιο σκιερές γκρίζες ζώνες για τους δανειολήπτες. Ο λόγος είναι απλός. Όποιος ανατρέξει στα άρθρα της επίμαχης τροπολογίας, θα διαπιστώσει ότι υπάρχουν πολλά «κενά», που θα πρέπει να καλυφθούν από τις Αποφάσεις, εξ ου και η εμμονή των Θεσμών με το περιεχόμενο τους.
Πώς ακριβώς θα γίνεται η αξιολόγηση των στοιχείων των δανειοληπτών από τις τράπεζες, έτσι ώστε να προτείνουν κατά περίπτωση τις ρυθμίσεις; Πώς θα προκύπτει το ύψος της επιδότησης ανά δανειολήπτη από το Δημόσιο; Με ποια κριτήρια θα γίνεται κάθε χρόνο η επαναξιολόγηση της εισοδηματικής- περιουσιακής κατάστασης των επιδοτούμενων δανειοληπτών; Υπό ποιες προϋποθέσεις τα Ειρηνοδικεία θα αναστέλλουν τα μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης, όσων αιτούνται εφεξής δικαστικής προστασίας; Ποιες είναι οι ασφαλιστικές δικλείδες για την αποφυγή της καταστρατήγησης του πλαισίου προστασίας; Στις περιπτώσεις δανειακών υποχρεώσεων απέναντι σε διαφορετικές τράπεζες, θα αναστέλλεται έναντι πάντων η διαδικασία των αναγκαστικών μέτρων; Αυτές είναι μόνο μερικές από τις «γκρίζες» ζώνες του υπό διαμόρφωση πλαισίου, το οποίο θα κριθεί στην ολότητα του μόνο όταν θα έχει υπογραφεί και η τελευταία Υπουργική Απόφαση.
Από τη διαβούλευση με τους φορείς στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλής, τα ερωτήματα, μάλιστα, πολλαπλασιάστηκαν, όπως και οι ανησυχίες των δανειοληπτών, ενώ ήδη νομικοί βάζουν θέματα όχι μόνο επί της διαδικασίας αλλά κι επί της ουσίας του «πυρήνα» του πλαισίου. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το κριτήριο του υπολοίπου της οφειλής, το οποίο στα χαρτιά είναι 130.000 ευρώ. Ωστόσο, στην πραγματικότητα σε αυτό το ποσό συμπεριλαμβάνονται τόκοι υπερημερίας αλλά και έξοδα κατασχέσεων, που ενδεχομένως έχουν γίνει, με αποτέλεσμα το «καθαρό» υπόλοιπο οφειλής να είναι πολύ μικρότερο, ειδικά στα παλαιότερα «κόκκινα» δάνεια.
Ειδικού χειρισμού είναι ή μάλλον θα έπρεπε να είναι τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο, καθώς οι εν λόγω δανειολήπτες, πέρα από τις δυσκολίες λόγω κρίσης, βρέθηκαν αντιμέτωποι με το σοκ της διαφοράς ισοτιμίας, εξ ου και οι μακροχρόνιες δικαστικές διαμάχες. Επ’ αυτού, το νέο πλαίσιο ουδέν προβλέπει. Όσον αφορά, στις διαδικασίες επιδότησης, έμπειροι νομικοί επισημαίνουν ότι οι νέες διατάξεις δεν εξαιρούν από το bonus της επιδότησης τα funds που έχουν αγοράσει «κόκκινα» δάνεια, με αποτέλεσμα να υπάρχει ζήτημα ηθικής- τουλάχιστον- τάξης, για το κατά πόσο ο Προϋπολογισμός πρέπει να πριμοδοτεί κερδοσκοπικά funds, που αγόρασαν έναντι πινακίου φακής προβληματικά δάνεια.
Αίσθηση προκάλεσαν, επίσης, οι αναφορές του εκπροσώπου της Τράπεζας της Ελλάδας στους εγγυητές αυτών των δανείων και στο κατά πόσο θα πρέπει να ισχύουν και γι’ αυτούς τα ίδια ή ανάλογα κριτήρια. Στην περίπτωση που οι επικείμενες Υπουργικές Αποφάσεις καλύψουν και τους εγγυητές με διασταλτική ερμηνεία των διατάξεων, τότε είναι προφανές ότι ανοίγει ο ασκός του Αιόλου.