Από το τραγικό ναυάγιο του Τιτανικού εδώ και πάνω από έναν αιώνα ιστορικοί συνηθίζουν να ρίχνουν την ευθύνη για την τραγωδία αποκλειστικά στην πρόσκρουσή του σ’ ένα παγόβουνο.
Ένα νέο βιβλίο, όμως, υποστηρίζει τώρα ότι τη μοίρα του υπερωκεάνιου, που παρέσυρε 1.500 από τους επιβάτες του στον υγρό του τάφο, σφράγισε η εμμονή του καπετάνιου του να ακολουθήσει έναν ελάχιστο γνωστό κανόνα ναυσιπλοϊας, σύμφωνα με τον οποίο όλα τα πλοία έπρεπε να στρίβουν προς τα δεξιά για να αποφύγουν μια σύγκρουση – κάτι που οδήγησε τελικά τον Τιτανικό σ’ έναν τοίχο πάγου...
Ο δημοσιογράφος Σέναν Μόλονι, που ερευνά εδώ και τρεις δεκαετίες τις συνθήκες του ναυαγίου στον Βόρειο Ατλαντικό στις 15 Απριλίου του 1912, θεωρεί ότι οι λόγοι της βύθισης του Τιτανικού στο παρθενικό του ταξίδι από το Σαουθάμπτον προς τη Νέα Υόρκη, είναι περισσότεροι. Κι όπως αναφέρει στο βιβλίο του με τίτλο “ Titanic: Why She Collided, Why She Sank and Why She Should Have Never Sailed” η απόφαση να στρίψει το πλοίο δεξιά για να αποφύγει ένα παγόβουνο ήταν ένας από τους σημαντικότερους. Ενώ είχε προηγηθεί και μια πυρκαγιά στο χώρο αποθήκευσης κάρβουνου, που μαινόταν από τη στιγμή που το υπερωκεάνιο έφυγε από το ναυπηγείο στο Μπέλφαστ, μια πυρκαγιά που προκάλεσε μεγάλη ζημιά στο κύτος του πλοίου, στο ίδιο σημείο όπου χτύπησε αργότερα το παγόβουνο.
Ο Μόλονι υποστηρίζει ότι η καταστροφή θα μπορούσε να αποφευχθεί αν το πλοίο δεν είχε στρίψει δεξιά, όπως προέβλεπε ένας ελάχιστα γνωστός κανόνας ναυσιπλοϊας για την αποφυγή συγκρούσεων με άλλα σκάφη. Μόνον που ο κανόνας αυτός, που είχε τεθεί σε ισχύ το 1850, αφορούσε στα πλοία και όχι στα παγόβουνα, αν και το πλήρωμα του Τιτανικού αποφάσισε να τον εφαρμόσει.
«Στην περίπτωση που ένας οδηγός βλέπει μπροστά του ένα ρυμουλκούμενο όχημα γνωρίζει ότι το μήκος του θα είναι πίσω από τον οδηγό του. Αλλά στα παγόβουνα δεν ισχύουν αυτοί οι κανόνες. Μπορεί να έχουν οποιοδήποτε σχήμα. Κι αν συναντήσεις ένα παγόβουνο στο σκοτάδι και μόνον το μπροστινό του μέρος είναι ορατό, πώς να ξέρεις προς ποια πλευρά εκτείνεται το πίσω μέρος του; Χώρια που μπορεί να κινείται πλευρικά και όχι ευθεία», λέει.
Όσοι από τους επιβαίνοντες στο υπερωκεάνιο εντόπισαν το παγόβουνο εκείνο το μοιραίο βράδυ προσπαθούσαν να μαντέψουν το μέγεθός του, ένας μάλιστα, ο ναυτικός Τζόζεφ Σκάροτ, πίστευε ότι εκτεινόταν προς τη δεξιά πλευρά όπως κινείτο ο Τιτανικός. Ο πρώτος αξιωματικός, Γουίλιαμ ΜακΜάστερ Μέρντοχ είχε εντοπίσει και αυτός το παγόβουνο, ενώ ο τέταρτος αξιωματικός Τζόζεφ Μπόξχολ, που είχε εκείνη την ώρα υπηρεσία, αλλά υποστήριξε ότι ήταν στην καμπίνα του την ώρα της σύγκρουσης, δεν το είδε.
«Η στάνταρ διαδικασία το 2012, όταν έβλεπες μπροστά σου ένα αντικείμενο ήταν να στρίψεις δεξιά για να αποφύγεις τη σύγκρουση. Αλλά σ’ αυτή την περίπτωση αποδείχθηκε μοιραίο, αφού ο Σκάροτ είχε επισημάνει ότι το παγόβουνο εκτεινόταν προς εκείνη την κατεύθυνση», γράφει ο Μόλονι.
Όταν το πλήρωμα αντιλήφθηκε ότι επέκειτο η σύγκρουση προσπάθησε να αλλάξει αμέσως την κατεύθυνση του Τιτανικού, αλλά ήταν ήδη αργά.
«Αν είχαν αποφασίσει εξ’ αρχής να στρίψουν αριστερά θα είχαν σίγουρα γλιτώσει. Αλλά θα είχαν παραβεί τον κανόνα που έλεγε ότι πρέπει πάντα να στρίβεις προς τα δεξιά», λέει ο δημοσιογράφος.
Υποστηρίζει δε ότι στην ανάκριση για τις συνθήκες της τραγωδίας ανώτεροι αξιωματικοί του πληρώματος είπαν ψέματα για την αλληλουχία των χειρισμών τους για να αποκρύψουν τις ευθύνες τους και να ρίξουν στάχτη στα μάτια της κοινής γνώμης.
«Είπαν ότι έκαναν μόνον ένα χειρισμό, αλλά μάλλον έκαναν δύο. Κι ήταν αλληλοαντικρουόμενοι με αποτέλεσμα να χαθεί το σκάφος και τόσες ζωές».
Ωστόσο, ο κανόνας αυτός ήταν ένας από τους λόγους που ο Τιτανικός δεν έφθασε ποτέ στη Νέα Υόρκη, λέει ο Μόλονι αναφέροντας ως άλλους δύο την πυρκαγιά στο χώρο αποθήκευσης κάρβουνου και την έλλειψη καυσίμων.
Θεωρεί ότι όταν ξέσπασε η φωτιά αναπτύχθηκαν θερμοκρασίες χιλίων βαθμών Κελσίου που αποδυνάμωσαν τόσο πολύ το κύτος του πλοίου, ώστε όταν συγκρούστηκε με το παγόβουνο ένα μικρό σχετικά χτύπημα οδήγησε σε μια ανείπωτη καταστροφή.
«Η πυρκαγιά εξασθένησε το μπροστινό τμήμα του κύτους κι όταν χτύπησε στο παγόβουνο ξέσπασε η κόλαση. Το τμήμα εκείνο είχε χάσει τα 3/4 της αντοχής του επειδή η υψηλή θερμοκρασία από τη φωτιά αλλοίωσε τη χημική σύνθεση του χάλυβα».
Ένα άλλο πρόβλημα ήταν η έλλειψη καυσίμων, πρώτον επειδή ο Τιτανικός δεν είχε εφοδιαστεί με αρκετά καύσιμα λόγω της πρώτης μεγάλης πανεθνικής απεργίας των ανθρακωρύχων στη Βρετανία τη χρονιά εκείνη και δεύτερον επειδή ο Τιτανικός είχε αναπτύξει μεγάλη ταχύτητα για να φθάσει γρήγορα στη Νέα Υόρκη και να γλιτώσει καύσιμα κερδίζοντας παράλληλα το στοίχημα των εντυπώσεων. Ο καπετάνιος επέλεξε έτσι μια συντομότερη διαδρομή μέσω μιας περιοχής γεμάτης παγόβουνα, ενώ το κύτος του Τιτανικού ήταν αποδυναμωμένο. Και δεν μπορούσε να την παρακάμψει επειδή δεν είχε αρκετό κάρβουνο για να μετακινήσει το πλοίο σε ασφαλέστερα ύδατα και από εκεί να συνεχίσει την πορεία του προς τον προορισμό του...