Πόσοι από εμάς δεν έχουμε ονειρευτεί την ημέρα που θα είμαστε αραγμένοι σε μια τροπική παραλία, απολαμβάνοντας ένα κοκτέιλ, χωρίς να σκεφτόμαστε καθόλου την δουλειά; Ναι, φυσικά και θα μπορέσουμε να το κάνουμε, αλλά ίσως όταν συνταξιοδοτηθούμε. Δηλαδή, σε αρκετά χρόνια από τώρα.
Και πολλές φορές αυτό το όνειρο, μας κάνει να συνεχίζουμε το δύσκολο καθημερινό πρόγραμμα. Ωστόσο, αυτό φαίνεται όλο και πιο δύσκολο να επιτευχθεί. Μπορεί στην δεκαετία του ‘80, κάποιος να μπορούσε να συνταξιοδοτηθεί από μια «κανονική» δουλειά στα 55 – 60, και να απολαύσει την σύνταξή του.
Αυτό όμως δεν ισχύει πλέον. Οι συντάξεις μειώνονται, όπως και η ηλικία συνταξιοδότησης και αυτό έχει ωθήσει πολλούς ανθρώπους να πάρουν τα πράγματα στα χέρια τους.
Με εξαιρετικά σκληρή δουλειά και οικονομίες, μειώνοντας τις περιττές δαπάνες, μερικοί άνθρωποι προσπαθούν να επιτύχουν οικονομική ανεξαρτησία και πρόωρη συνταξιοδότηση. Γιατί, σύμφωνα με την φιλοσοφία τους, ποιο το νόημα να απολαμβάνεις τη ζωή όταν θα φτάσεις στα 70;
Υπάρχει ένα καινούριο κίνημα, μερικοί ίσως να το ονομάσουν και φιλοσοφία, το οποίο έχει το όνομα FIRE (Financial Independence, Retire Early) δηλαδή «οικονομική ανεξαρτησία, πρόωρη συνταξιοδότηση».
Τι είναι όμως το Fire;
FIRE σημαίνει οικονομική ανεξαρτησία, πρόωρη συνταξιοδότηση. Ακούγεται υπέροχο, έτσι δεν είναι; Η αλήθεια όμως είναι πως το να το επιχειρήσει κανείς απαιτεί πολύ πειθαρχία. Η βασική ιδέα πίσω από το FIRE είναι να εξοικονομήσετε περίπου το 40% του εισοδήματός σας. Το να το καταφέρετε όμως αυτό δεν είναι εύκολο. Απαιτεί αλλαγή του τρόπου ζωή και της νοοτροπίας.
Το πρώτο και σημαντικότερο πράγματα με την FIRE είναι να αποφασίσετε τι σημαίνει οικονομική ανεξαρτησία και πρόωρη συνταξιοδότηση για εσάς.
Πως βλέπετε την οικονομική ανεξαρτησία εσείς; Πόσα χρήματα πιστεύετε ότι θα χρειαστείτε; Η οικονομική ανεξαρτησία σημαίνει ότι δεν θα εργάζεστε καθόλου ή θα εργάζεστε με μερική απασχόληση;
Επίσης, τι θεωρείται πρόωρη συνταξιοδότηση; Θέλετε να συνταξιοδοτηθείτε στα 30, τα 40 ή τα 50; Και το πιο σημαντικό, τι σημαίνει η συνταξιοδότηση για εσάς;
Κάποιοι από τους φανατικούς του κινήματος θέλουν να πετύχουν οικονομική ανεξαρτησία για να μπορέσουν να ασχοληθούν με κάτι που αγαπούν χωρίς να χρειάζεται να ανησυχούν. Άλλοι μπορεί απλά να θέλουν να απολαμβάνουν έναν μινιμαλιστικό τρόπο ζωής.
Ο Mr. Money Mustache, δηλαδή Πιτ Αντένεϊ είναι ο ιδρυτής του FIRE. Ένας 44χρονος Καναδός που ζούσε στο Κολοράντο, και εργαζόταν για 10 χρόνια προτού τα; παρατήσει όλα όταν έγινε 30 ετών. Περιγράφει τον εαυτό του ως έναν «συνταξιούχο μηχανικό υπολογιστών».
Όπως λέει: «Συνειδητοποίησα στα μέσα της δεκαετίας των 20 ότι ήμουν απόλυτα ικανοποιημένος με το να πηγαίνω με την μηχανή μου στην δουλειά και να μαγειρεύω εγώ το φαγητό μου» λέει. «Επομένως, δεν με ενδιέφερε και πολύ να ξοδεύω τον παχυλό μισθό μου. Αποφάσισα πως το να εξαγοράσω την δική μου ελευθερία , ήταν ίσως η καλύτερη αξιοποίηση αυτών των χρημάτων».
Χώρισε λοιπόν τη ζωή του σε δύο φάσεις - την εργαζόμενη, όπου δούλευε και εξοικονομούσε χρήματα και την ζωντανή, την δημιουργική φάση. «Ως νεαρός μηχανικός, θυμάμαι τι πρόκληση ήταν για τους μεγαλύτερους σε ηλικία συναδέρφους μου που έπρεπε να μοιράζουν τον χρόνο τους ανάμεσα στην καριέρα και τα παιδιά τους» λέει. «Φαινόταν σαν να μην μπορούσαν να δώσουν το 100% σε κανένα από τα δύο. Έτσι, αποφάσισα να επικεντρωθώ ολοκληρωτικά στην δουλειά μου για αυτή την περίοδο της ζωής μου και στη συνέχεια να εστιάσω στο να γίνω πατέρας, για τα επόμενα 18 χρόνια. Είμαι στο 13ο έτος του δεύτερου έργου». Αυτός και η σύζυγός του χώρισαν πρόσφατα, αλλά εξακολουθούν να είναι πολύ κοντά για τα παιδιά τους.
Μέσα από το πολύ γνωστό μπλογκ του, ο Αντένεϊ έχει γίνει ο φιλοσοφικός βασιλιάς του κινήματος. Το βασικό του δόγμα είναι πως «η ευτυχία δεν είναι πολύ ακριβή» - μόνο οι διαφημιστικές και οι εταιρείες λιανικής μπορούν να σας πείσουν ότι είναι.
Ο ίδιος, λέει στους υποστηρικτές του, ανεξάρτητα από τα πόσα κερδίζουν, να έχουν ως στόχο να βάλουν στην άκρη και να επενδύσουν το ήμισυ του εισοδήματός τους. «Σε αυτό το επίπεδο, η υποχρεωτική καριέρα είναι τα 17 χρόνια περίπου» λέει. «Το θέμα είναι όχι απλά η συνταξιοδότηση, αλλά το να ζεις την ζωή σου. Αυτό προσπαθώ να περάσω μέσα στο μπλογκ μου».
Ο Ντέιβ Χάμιλτον, είναι 41 χρονών και ζει στο νότιο Λονδίνο. Έφυγε από τν δουλειά του πριν από 5 χρόνια μετά από 15 χρόνια εργασίας στην ανάλυση δεδομένων. «Ήμουν πάντα πεπεισμένος ότι υπήρχαν περισσότερα στη ζωή και πιο πολύ διασκέδαση» λέει. Εξόφλησε την υποθήκη του και αφού πέρασε α τελευταία 7 χρόνια της εργασίας του αποταμιεύοντας 35.000 από τα 75.000 λίρες που έπαιρνε μισθό, έχει καταφέρει να μαζέψει 500.000 λίρες. Επενδύοντάς τα σωστά, λέει, αυτό θα τον στηρίξει για το υπόλοιπο της ζωής του. «Είμαι απλός άνθρωπος. Δεν μου αρέσουν τα ακριβά ρούχα, τα αυτοκίνητα ή οι υπολογιστές. Ο στόχος μου δεν ήταν να συνταξιοδοτηθώ με πλούτη, αλλά με μια ρεαλιστική κατανόηση του τι θα χρειαζόταν για να συνεχίσω να ζω καλά».
Λέει πως η οικογένεια και οι φίλοι του σκέφτηκαν πως ήταν τρελός. «Γιατί να το κάνεις αυτό;» του έλεγαν. «Έχεις μια καλή δουλειά. Θα βαρεθείς να κάθεσαι». Πίστευαν μάλιστα, πως θα επέστρεφε στην εργασία του σε έναν χρόνο. «Δεν ήξερα τι ετοιμαζόμουν να κάνω, απλά ήξερα πως ο κόσμος ήταν γεμάτος από πράγματα που /ήθελα να δω και να κάνω, και ακόμη κι αν επέλεγα να κάθομαι όλη την ημέρα μπροστά στην τηλεόραση, τουλάχιστον δεν θα χρειαζόταν να πηγαίνω στο γραφείο. Τώρα, έχω συνταξιοδοτηθεί εδώ και 5 χρόνια. Σε αυτό το διάστημα, έχω ταξιδέψει πολύ, έχω παντρευτεί, απέκτησα παιδί, έμαθα Ιταλικά, έβαψα και έφτιαξα ένα σπίτι. Παίζω πολύ τένις και ελάχιστα ανοίγω την τηλεόραση. Ξοδεύω πολύ λιγότερα χρήματα τώρα, επειδή τα πράγματα που μου αρέσουν δεν κοστίζουν πολύ».
Ένα άλλο παράδειγμα είναι η Λόρα και ο Μπραντ Μπάρετ, που εγκατέλειψαν τις εργασίες τους ως λογιστές και μετά την απόκτηση παιδιών, αποφάσισαν να αλλάξουν την ζωή τους.
«Δεν έχω μια δουλειά από τις 9 έως τις 5 το απόγευμα. Δεν έχω εργοδότη στον οποίο να στηρίζομαι για τον μισθό μου. Έφτασαν στην οικονομική ανεξαρτησία και αυτό είναι ένα όμορφο πράγμα», λέει ο Μπραντ Μπάρετ.
«Το να είσαι οικονομικά ανεξάρτητος χοντρικά σημαίνει ότι έχεις περιουσία περίπου στο 25% επί των ετήσιων εξόδων σου. Έτσι είμαστε μία συνηθισμένη μεσοαστική οικογένεια στο Ρίτσμοντ της Βιρτζίνια. Τα έξοδα μας θα έφταναν περίπου στα 40.000 δολάρια τον χρόνο» προσθέτει.
Η οικογένεια αποφάσισε να περιορίσει δραστικά τα έξοδα της και να επενδύσει τις αποταμιεύσεις της. Όπως εξηγεί ο Μπραντ Μπάρετ, « οι περισσότεροι σκεπτόμαστε τι χρήματα κερδίζουμε ενώ τα μέλη του κινήματος FIRE εστιάζουν στα χρήματα που χρειάζεται να ξοδεύουμε».
Για παράδειγμα δεν έχουν αυτοκίνητο και ξοδεύουν μόλις 2 δολάρια κατά άτομο για το ημερήσιο φαγητό, το οποίο φτιάχνουν μόνοι τους. Μόνο από το φαγητό κατάφεραν να εξοικονομήσουν 3.000 δολάρια τον μήνα, δηλαδή 36.000 δολάρια τον χρόνο.
Σύμφωνα πάντως με τις αρχές του κινήματος, δεν πρέπει να έχεις χρέη, ή τουλάχιστον να τα ξεπληρώσεις, όταν αποφασίσεις να ξεκινήσεις την ζωή σου ως οικονομικά ανεξάρτητος και σε πρόωρη συνταξιοδότηση, δεν πρέπει να έχει πιστωτικές κάρτες και ίσως, αν μπορείς, να μην έχεις καν αυτοκίνητο. Ακόμη, μια βασική προϋπόθεση, είναι πως θα πρέπει να ξεχάσεις τα γεύματα σε εντυπωσιακά εστιατόρια, και να μάθεις να μαγειρεύεις, διότι, οι αποταμιεύσεις σου θα σε προδώσουν αν συνεχίσεις την σπάταλη ζωή.
Είναι στο χέρι του καθενός να αποφασίσει αν θέλει να τα θυσιάσει όλα και να ζήσει μια πιο ουσιαστική ζωή χωρίς το άγχος της εργασίας, ή αν τελικά η ζωή έχει πολλά καλά – που σου προσφέρουν τα χρήματα- για να μπορέσεις να πεις όχι.