Την ευκαιρία να βελτιώσουν την ποιότητα του αέρα που αναπνέει η Θεσσαλονίκη αλλά και να συμβάλουν στην αντιμετώπιση πλημμυρικών φαινομένων στο πολεοδομικό συγκρότημα θα έχουν δεκάδες ενεργοί πολίτες.
Εθελοντές των Δήμων Θεσσαλονίκης και Καλαμαριάς, οι οποίοι θα πάρουν μέρος σε πιλοτικό έργο που χρηματοδοτεί το «Πράσινο Ταμείο» στο πλαίσιο του μέτρου «Καινοτόμες Δράσεις με τους Πολίτες».
Το έργο, προϋπολογισμού 50.000 ευρώ και υπό τον γενικότερο τίτλο «Συμμετοχή των πολιτών στην βελτίωση της ποιότητας αέρα και διαχείρισης ομβρίων σε αστικές περιοχές», ξεκίνησε να υλοποιείται πριν από λίγο καιρό.
Τον συντονισμό και τη διαχείρισή του έχει αναλάβει το παράρτημα Θεσσαλονίκης της Ελληνικής Εταιρίας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού σε συνεργασία με τους δήμους Θεσσαλονίκης και Καλαμαριάς και ερευνητική ομάδα του Α.Π.Θ., που αποτελείται από ερευνητές του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών (με επικεφαλής τον καθηγητή Κ. Καρατζά και αντικείμενο την περιβαλλοντική πληροφορική και την ατμοσφαιρική ρύπανση) και του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών( με επικεφαλής τον καθηγητή Κ.Λ. Κατσιφαράκη και αντικείμενο τη διαχείριση των αστικών ομβρίων).
«Είναι η πρώτη φορά», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η πρόεδρος του παραρτήματος Θεσσαλονίκης της Εταιρίας Περιβάλλοντος -αρχιτέκτων μηχανικός Κλεοπάτρα Θεολογίδου, «που οι πολίτες αναλαμβάνουν τέτοια εθελοντική δράση για την ποιότητα του αέρα και την διαχείριση των ομβρίων. Δύο προβλήματα, που απασχολούν έντονα τους κατοίκους των πόλεων και γι’ αυτά έως τώρα ήταν συνήθως θεατές και παθητικοί αποδέκτες».
Κάθε ομάδα θα παρακολουθεί την ποιότητα του αέρα στην περιοχή της
Όπως ανέφερε η κ. Θεολογίδου, σε λίγες ημέρες πρόκειται να ξεκινήσουν τα εργαστήρια με τις ομάδες εθελοντών. Οι συμμετέχοντες από διάφορες περιοχές της Θεσσαλονίκης και Καλαμαριάς, χωρισμένοι σε 10 ομάδες εργασίας θα εκπαιδευτούν στη χρήση μικροαισθητήρων ποιότητας αέρα. Κάθε ομάδα θα πάρει έναν αισθητήρα για να παρακολουθήσει την ποιότητα του αέρα στην περιοχή που κατοικεί ή εργάζεται.
Εναλλακτικές λύσεις
Οι εθελοντές, με την υποστήριξη των επιστημόνων του ΑΠΘ και των συντονιστών του έργου, θα συγκεντρώσουν όλα τα στοιχεία και θα τα επεξεργαστούν παράλληλα με τα στοιχεία βέλτιστων πρακτικών από πόλεις της Ευρώπης. Ο στόχος είναι να συμμετέχουν στο σχεδιασμό εναλλακτικών λύσεων σε σχέση με προβλήματα - ερωτήματα της καθημερινότητας (π.χ. μετακίνηση, αθλητική δραστηριότητα, εξωτερική δραστηριότητα) και τη διαμόρφωση μιας «βιβλιοθήκης» καλών πρακτικών επιβίωσης και βελτίωσης της ποιότητας ζωής εντός της πόλης, σχεδιασμένων μάλιστα από τους πολίτες για τους πολίτες.
Αντίστοιχη θα είναι και η συγκέντρωση στοιχείων για τα νερά των βροχών, με καταγραφές των έντονων προβλημάτων στον αστικό ιστό, εντοπισμό επικίνδυνων σημείων αλλά και αποτελεσματικών εγκαταστάσεων για την διαχείριση τους.
«Η διαχείριση των αστικών ομβρίων αποτελεί, τον δεύτερο άξονα αιχμής που απαιτεί την ενεργό συμμετοχή των πολιτών στο έργο», λέει η κ. Θεολογίδου.
Πώς μπορούν να συνεισφέρουν οι πολίτες
Όπως επισημαίνουν οι συμμετέχοντες του έργου, «η κλιματική αλλαγή συνεπάγεται αύξηση της ραγδαιότητας των βροχοπτώσεων, δηλαδή αύξηση του κινδύνου ζημιών και οχλήσεων από πλημμύρες που προκαλούν ακόμη και απώλεια ανθρώπινων ζωών.
Οι πολίτες μπορούν να συνεισφέρουν στην καλύτερη λειτουργία του δικτύου των ομβρίων, στον καθαρισμό των φρεατίων, στην ενημέρωση των αρμοδίων υπηρεσιών για τα προβλήματα και τις δυσλειτουργίες που εντοπίζουν, στην προστασία των ρεμάτων και στην εισαγωγή και χρήση οικολογικών μεθόδων διαχείρισης όπως είναι οι κήποι βροχής, οι δενδροδόχοι βιοκατακράτησης, τα φυτεμένα δώματα, τα υδροπερατά πεζοδρόμια και οδοστρώματα και τα βαρέλια βροχής».
Οι οικολογικές μέθοδοι διαχείρισης των ομβρίων είναι πρωταρχικής σημασίας για το έργο καθώς «συντελούν στη μείωση της συνολικής ποσότητας και τη βελτίωση της ποιότητας του νερού της βροχής που απορρέει επιφανειακά, καθώς και στη μείωση της αιχμής της απορροής, άρα στη μείωση της όχλησης και των ζημιών. Συντελούν επίσης στην αποθήκευση βρόχινου νερού για την κάλυψη αναγκών με μειωμένες απαιτήσεις ποιότητας, π.χ. πότισμα πάρκων και κήπων».
Το έργο αναμένεται να διαρκέσει 18 μήνες.
Σε δεύτερο στάδιο θα δημιουργηθεί μια διαδικτυακή πλατφόρμα, σύμφωνα με τις προδιαγραφές του έργου EU-Citizen.Science, στο οποίο η ερευνητική ομάδα Περιβαλλοντικής Πληροφορικής του ΑΠΘ είναι ο εθνικός συμμέτοχος.
Η πλατφόρμα θα συγκεντρώνει και θα αναδεικνύει τις δράσεις και βέλτιστες πρακτικές για τα όμβρια και την ατμοσφαιρική ρύπανση και θα συνδέει ειδικές ομάδες στις πλατφόρμες κοινωνικών δικτύων, επιτυγχάνοντας την επικοινωνία και την εκπαιδευτική αλληλεπίδραση των πολιτών.
Εκτός αυτών, στο πλαίσιο του έργου θα αναπτυχθεί εκπαιδευτική εφαρμογή με στόχο την περιβαλλοντική αφύπνιση στα σχολεία σε σχέση με τη διαχείριση ομβρίων, την κατασκευή και λειτουργία των κήπων της βροχής κ.ά.
«Το έργο αποτελεί μια ενδιαφέρουσα πιλοτική δράση στη μείζονα Θεσσαλονίκη για την αναβάθμιση του αστικού περιβάλλοντος. Εξοικειώνει τους πολίτες με τις τεχνολογίες Πληροφορικής και τη χρήση μικροαισθητήρων και τους εκπαιδεύει στην αποτίμηση της ποιότητας του αστικού περιβάλλοντος (για τον αέρα και τα όμβρια ύδατα)», επισημαίνει ο κοσμήτορας της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ, καθηγητής Κωνσταντίνος Κατσιφαράκης.
«Η συμμετοχή των πολιτών στη διατύπωση βέλτιστων πρακτικών για τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα και τη διαχείριση των ομβρίων, αλλά και η εκπαιδευτική εφαρμογή για την ευαισθητοποίηση των μαθητών αποτελούν καινοτόμες δράσεις, που συντελούν στη δημιουργία ενεργών πολιτών και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής στα αστικά κέντρα», σημειώνει ο καθηγητής.