Μικρές ιστορίες της καθημερινής ζωής, των σχέσεων και των συγκρούσεων της νεανικής μας ηλικίας, ζωντανεύουν με χιούμορ και φαντασία στην Εφηβική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, μέσα από τις ιστορίες του σπουδαίου Γάλλου συγγραφέα και παιδαγωγού Bernardt Friot.
Η ταλαντούχα ηθοποιός Μαρία Σαββίδου, χρόνια συνεργάτις του Στάθη Λιβαθινού, ανελαβε το δύσκολο έργο, να προσεγγίσει και να κρατήσει ζωντανό το ενδιαφέρον των εφήβων θεατών του Εθνικού Θεάτρου, μέσα από μία παράσταση που μιλά για όσα ζουν οι έφηβοι καθημερινά.
Η Μαρία Σαββίδου μιλά στο iefimerida για το πέρασμά της από την υποκριτική στη σκηνοθεσία και την ενασχόλησή της με το Θέατρο για εφήβους. «Η σκηνοθεσία με ενδιέφερε πάντα. Από τότε που πρωτοξεκίνησα να ασχολούμαι με το θέατρο. Ως ηθοποιός σπούδασα, δούλεψα και δουλεύω πάνω σε μια μεθοδολογία που αντιλαμβάνεται τον ηθοποιό ως δημιουργό. Μέσα στα χρόνια, προφανώς λόγω της φύσης μου, ανήκοντας σε ένα σύνολο με μακριά βιογραφία αλλά και εξαιτίας της εμπιστοσύνης του Δασκάλου και σκηνοθέτη μου, συχνά δούλεψα ως βοηθός στην οργάνωση της πρόβας και στην σκηνοθεσία. Εδώ και κάποια χρόνια δε, διδάσκοντας υποκριτική σε νέους ηθοποιούς πολλές φορές χρειάστηκε να τους καθοδηγήσω σκηνοθετώντας τις παρουσιάσεις τους.
Δουλεύοντας σχεδόν 20 χρόνια στο θέατρο, σε παραστάσεις ρεπερτορίου ενηλίκων -με δεδομένη την αγάπη μου για τα παιδιά και τους ανθρώπους νεαρής ηλικίας κι έχοντας την βαθιά πεποίθηση πως το θέατρο είναι για όλους- με απασχολούσε πάντα ως θέμα και θεωρούσα πολύ σημαντικό κομμάτι της τέχνης μας αυτό το είδος του θεάτρου το οποίο απευθύνεται και αφορά, όχι μόνο σε ενηλίκους αλλά και σε νεότερους θεατές».
Το 2016-17 έπαιξα για πρώτη φορά σε παράσταση που απευθύνονταν και σε παιδιά, στο Εθνικό Θέατρο, στον «Ευτυχισμένο Πρίγκιπα» του Όσκαρ Ουάιλντ σε σκηνοθεσία Άρη Τρουπάκη. Πέρυσι, ήμουν βοηθός του σκηνοθέτης στην «Νυχτερίδα» του Τσίρκα που παίχτηκε στο θέατρο Τέχνης και ανέλαβα επισήμως την σκηνοθεσία μιας παράστασης για παιδιά -και όχι μόνο- που παίχτηκε στο θέατρο «Τζένη Καρέζη». Εξ αφορμής αυτής της παράστασης μου προτάθηκε να σκηνοθετήσω φέτος μία παράσταση που να αφορά σε εφήβους, εγκαινιάζοντας την εφηβική σκηνή του Μικρού Εθνικού».
Ο Μπερνάρ Φριο πώς μπήκε στη ζωή σας;
«Όταν μου προτάθηκε να σκηνοθετήσω μια παράσταση για παιδιά, διάβασα πολλά από τα βιβλία που είχα διαβάσει ως παιδί αλλά και μερικά που δεν είχα προλάβει. Έψαχνα να βρω κάτι που θα «άλλαζε την ανάσα μου». Εκείνη την περίοδο ο φίλος και επί χρόνια συνεργάτης Άρης Τρουπάκης μου πρότεινε να ρίξω μια ματιά στον Friot. Αμέσως κατάλαβα πως είχα να κάνω με ένα υλικό που με αφορούσε, που μιλούσε απευθείας στην καρδιά και τη σκέψη μου. Διάβασα αρχικά τρία βιβλία του, έγραψα στον ίδιο, μου έδωσε αμέσως την ελευθερία να διασκευάσω τις λογοτεχνικές ιστορίες του για να κάνω μια θεατρική παράσταση κι άρχισα να δουλεύω με τους ηθοποιούς και την επιμέλεια της Έλσας Ανδριανού που είναι και φέτος κοντά μου, πάνω σε αυτές. Αργότερα, τα έφερε έτσι η τύχη, που συνάντησα και τον ίδιο, ήρθε στην Ελλάδα λίγες μέρες πριν την πρεμιέρα μας, στην πρόβα . Ήταν μία από τις «συναντήσεις» με το έργο, αλλά και με τον ίδιο, που θα με συνοδεύουν για πάντα».
Πώς το θέατρο μπορεί να «συνομιλήσει» με έναν έφηβο και να καταφέρει να τον «παρασύρει»;
«Η λειτουργία του θεάτρου εξ ορισμού οφείλει να διαπερνά «κλειστές πόρτες» δωματίων, ανθρώπινων συμπεριφορών και ψυχών. Αντικείμενο μελέτης της τέχνης του θεάτρου είναι ο άνθρωπος και η συμπεριφορά του. Αναδεικνύει τη ζωή και θέτει ερωτήματα γι’ αυτήν.
Ένας άλλος ορισμός για την ίδια τη δουλειά του ηθοποιού θα μπορούσε να είναι: ο άνθρωπος που επί σκηνής παθαίνει δημόσια ό,τι σε όλους τους άλλους ανθρώπους συμβαίνει συνήθως ιδιωτικά. Κάνοντας λοιπόν αρχικά μια βουτιά στην ίδια την εφηβεία μας και μελετώντας τα χαρακτηριστικά και τα μέσα των σύγχρονων εφήβων, ανοίξαμε, με ευαισθησία και πρόθεση ειλικρινή, ένα διάλογο με την εφηβική ηλικία ανεξαρτήτως εποχής. Πρόθεσή μας ήταν να δώσουμε φωνή σε διαφορετικές πτυχές αυτής της ομολογουμένως δύσκολης και συγκρουσιακής περιόδου της ζωής μας, ώστε να «διατυπώσουμε» όσο το δυνατόν πιο ουσιαστικά ερωτήματα -για όλους και προς όλους».
Ποιο είναι το κέρδος του έφηβου από την επαφή του με το θέατρο;
«Πρόσκαιρο και ταυτοχρόνως μακρόπνοο: ότι σε μια περίοδο της ζωής μας που μοιάζει όλα να αλλάζουν, που όλα ισχύουν και τίποτε δεν ισχύει, που αλλάζει το σώμα, οι σχέσεις, η φωνή, οι ανάγκες, που δοκιμάζει κανείς τα όριά του και συγχρόνως δοκιμάζεται ο ίδιος, που ονειρεύεται, που του ζητείται να αναλάβει ευθύνες, που συγκρούεται με την πραγματικότητα όπως την ήξερε μέχρι πρότινος, δεν είναι μόνος. Και δεν είναι ο μόνος. Η επαφή, η συνάντηση με αυτό από μόνη της ίσως του δώσει κουράγιο -πόσο μάλλον αν η παράσταση αποτελέσει αφορμή να αναρωτηθούμε και -γιατί όχι;- να μιλήσουμε για όσα μπορεί να μας δυσκολεύουν ή μας απασχολούν και δεν βρήκαμε ακόμη τον τρόπο».
Σκοπός μας να κάνουμε μια παράσταση, χωρίς τερτίπια, χωρίς συγκατάβαση και διδακτισμό, μια παράσταση που θα απευθύνεται «στα ίσα», μιλώντας στη γλώσσα των σύγχρονων εφήβων
Χρόνια συνεργάτιδα του Στάθη Λιβαθινού. Σας δυσκόλεψε η πρόταση του να ασχοληθείτε με τους νέους;
«Από τότε που πρωτοσυναντήθηκα με τον Στάθη Λιβαθινό, ούσα πολύ νέα ηθοποιός τότε, τον άκουγα να μιλά, να επιμένει, να προσπαθεί, να αρθρογραφεί για την ανάγκη δημιουργίας στην χώρα ενός συστήματος εκπαίδευσης νέων ηθοποιών και σκηνοθετών, με μεθοδολογία και οδηγό σπουδών. Μέσα στα χρόνια δούλευε και διαμόρφωνε στις ίδιες τις πρόβες του ηθοποιούς –δημιουργούς και τα τελευταία χρόνια, έχοντας πλέον και τη θεσμική δυνατότητα ως Διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου κατάφερε να δημιουργήσει στην Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου με τους συνεργάτες του και υπό την διεύθυνση της Έλσας Ανδριανού, ένα πρόπλασμα προγράμματος σπουδών για τα τρία έτη και πρόσφατα επίσης το πολυπόθητο τμήμα εκπαίδευσης σκηνοθετών. Από την πλευρά του Εθνικού Θεάτρου τώρα η δημιουργία του Μικρού Εθνικού, μιας σκηνής που απευθύνεται και αφορά σε νεότερους θεατές, καθώς και τα εργαστήρια που λαμβάνουν χώρα υπό την αιγίδα του, έρχονται να συμπληρώσουν μιαν ολόκληρη οπτική που σαφώς και έχει να κάνει με την ανοιχτή πόρτα και τη διαμόρφωση των μελλοντικών -όχι μόνο θεατών- αλλά και καλλιτεχνών της Τέχνης του θεάτρου.
Η ανάθεση της δημιουργίας μιας παράστασης που να αφορά και να απευθύνεται σε εφήβους, το «Μικρές ιστορίες για αγρίους» ολοκληρώνει κατά κάποιον τρόπο αυτό που ξεκίνησε φέτος με τη δημιουργία μιας παράστασης για νήπια («Η τραμπάλα») και μίας για παιδιά δημοτικού («Ο πρίγκιπας και ο φτωχός»), που ήδη παίχτηκαν και παίζονται στην σκηνή του ανακαινισμένου ισόγειου Ρεξ».
Τι βλέπουμε επί σκηνής;
«Η παράσταση είναι μια σκηνική σύνθεση βασισμένη στο υλικό του Friot, αποτελούμενη από σύντομες και ολοκληρωμένες στιγμές της καθημερινής ζωής. Διαπραγματεύεται, τόσο από την οπτική των εφήβων, όσο και από αυτήν των ενηλίκων, μια σειρά θεμάτων που εστιάζουν ή κορυφώνονται στην εφηβική ηλικία του ανθρώπου: Την απορρόφηση από τον κόσμο της τεχνολογίας, το διαρκές παιχνίδι ανάμεσα στο φαίνεσθαι και το είναι, τη μετατόπιση των σχέσεων των εφήβων με γονείς, δασκάλους και εν γένει τον κόσμο των ενηλίκων, τις τάσεις φυγής, τα αδιέξοδα, τα στάδια ενηλικίωσης και τις αλλαγές στο σώμα, τα πρώτα ερωτικά σκιρτήματα και τους σύγχρονους τρόπους επικοινωνίας, τις συγκρούσεις, τα φιλοσοφικά και υπαρξιακά ερωτήματα που γεννιούνται σ’αυτήν την ηλικία και που συχνά μας συνοδεύουν στη διάρκεια της ζωής μας.
Σκοπός μας να κάνουμε μια παράσταση, χωρίς τερτίπια, χωρίς συγκατάβαση και διδακτισμό, μια παράσταση που θα απευθύνεται «στα ίσα», μιλώντας στη γλώσσα των σύγχρονων εφήβων και η οποία θα αφορά όλους.
Πόσο ελπίζετε στη νέα γενιά κ. Σαββίδου;
«Πιστεύω και ελπίζω στη νέα γενιά όσο πιστεύω και ελπίζω γενικώς στη δυνατότητα του ανθρώπου να αναμετριέται με τη ζωή, να ονειρεύεται και να αναδεικνύει την ομορφιά της με τις πράξεις και τις σκέψεις του. Όπως σε κάθε εποχή, η νέα γενιά έχει όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά, την πιθανότητα που μέλλει να γίνει δυνατότητα να αλλάξει τα κακώς κείμενα, να ανακαλύψει τη δύναμη του «εμείς» και να πορευτεί στο δικό της Τώρα. Έχω βαθιά πίστη στον άνθρωπο, πόσο μάλλον στο νέο άνθρωπο».
Παράλληλα πρωταγωνιστείτε και στον «Τίμωνα τον Αθήναιο», υπαρχουν «Τιμωνες» στην εποχή μας;
«Έχουν υπάρξει Τίμωνες στην ιστορία και υπάρχουν και στην εποχή μας, άνθρωποι με περίσσευμα υλικού αλλά κυρίως ψυχικού πλούτου, που γενναιόδωρα τον μοίρασαν, ανάγοντας αυτό ως το νόημα της ίδιας της ζωής τους και αναγκάστηκαν να συγκρουστούν με μια άλλη πραγματικότητα από αυτήν που νόμιζαν και έφεραν οι ίδιοι. Ευτυχώς υπάρχουν και μερικοί Φλάβιοι, ο ρόλος έκπληξη που λέτε, που στέκονται αθόρυβα δίπλα σε αυτούς τους Τίμωνες, αφοσιωμένοι στηρίζουν και προσπαθούν μάταια να προλάβουν τη βέβαιη πτώση και πρόσκρουση. Σπανίζουν, αλλά υπάρχουν! -και οι μεν και οι δε!».
«Το έργο αφηγείται τη διαδρομή ενός ανθρώπου, οραματιστή φύση και θέσει, ευεργέτη με κάθε τρόπο των ανθρώπων γύρω του, όχι μόνο με υλικά αλλά και πνευματικά αγαθά, μια φύση καλλιτεχνική, βαθιά γενναιόδωρη, που πατά λίγο πιο ελαφρά στη γη, που αντιλαμβάνεται, απολαμβάνει και μεθά από την ηδονή του να δίνει σε βαθμό που μάλλον ξεπερνά ένα όριο, τουλάχιστον για τους πολλούς, και όταν η ύλη στερεύει ανακαλύπτει πως μαζί της στερεύει και η «μεγαλοψυχία» όσων συγκεντρώνονταν γύρω του. Μεταστρέφεται στον απόλυτο μισάνθρωπο, έχοντας υποστεί πλήρη ψυχική προδοσία όσων νόμιζε, πίστευε και πρέσβευε. Το τέλος του πικρό, και για τον ίδιο αλλά και για εκείνους –θέλω να πιστεύω- που το προκάλεσαν».
Μετά τον «Τίμωνα» και τις «Ιστορίες για άγριους» τι ακολουθεί;
«Εξακολουθούν τα μαθήματα υποκριτικής στη Δραματική Σχολή και τον Απρίλη ξεκινάω πρόβες ως ηθοποιός για τις «Ικέτιδες» σε σκηνοθεσία Στάθη Λιβαθινού για το καλοκαίρι».
ΕΦΗΒΙΚΗ ΣΚΗΝΗ / Μικρές ιστορίες για αγρίους
Ένα έργο βασισμένο σε ιστορίες του Γάλλου συγγραφέα και παιδαγωγού Bernardt Friot
Εργαζόμενος για πολλά χρόνια ως εκπαιδευτικός, ο Bernardt Friot μελέτησε τον τρόπο που τα ίδια τα παιδιά αφηγούνται τις ιστορίες τους. Αυτή η ιδιαίτερη οπτική, το παιχνίδισμα ανάμεσα στην πραγματικότητα και στη φαντασία, ενέπνευσε έμμεσα ή άμεσα και τον δικό του τρόπο γραφής, ενώ, επίσης, ο συγγραφέας χρησιμοποιεί συχνά ως πρωτογενές υλικό τις αυθεντικές νεανικές αφηγήσεις.
Παίζουν οι ηθοποιοί: Πάρης Αλεξανδρόπουλος, Ασημίνα Αναστασοπούλου, Νίκος Γιαλελής, Αντώνης Γιαννακός, Βασίλης Καλφάκης, Νάντια Κατσούρα, Νεφέλη Μαϊστράλη, Τζίνη Παπαδοπούλου
Ημέρες και ώρες παραστάσεων
Παραστάσεις για σχολεία: Τρίτη 10:00
Παραστάσεις για το κοινό: Παρασκευή & Σάββατο 21:00, Κυριακή 19:00
Λήξη παραστάσεων: 21 Απριλίου 2019