Το ροχαλητό είναι ο θόρυβος που προκαλείται στη διάρκεια του ύπνου από την ταλάντωση των μαλακών μορίων του εσωτερικού του λαιμού και κυρίως της σταφυλής, κατά τη δίοδο του αέρα, κυρίως στη φάση της εισπνοής.
Ο ήχος του ροχαλητού είναι πολύ δυσάρεστος για αυτούς που κοιμούνται μαζί μας και δημιουργεί μεγάλο πρόβλημα στις ανθρώπινες σχέσεις. Ένας στους δύο άνδρες ροχαλίζουν μόνιμα ή περιστασιακά. Τα συχνότερα συμπτώματα του ροχαλητού είναι οι πρωινοί πονοκέφαλοι, η κακοδιαθεσία, ο ανήσυχος ύπνος, η ξηρότητα του στόματος το πρωί, το αίσθημα πρωινής κούρασης, η ασυνήθιστη υπνηλία στη διάρκεια της ημέρας και άλλα. Επίσης, σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, είναι πιθανό να εμπλέκεται και με επεισόδια άπνοιας στον ύπνο, δηλαδή διακοπής της αναπνοής και του οξυγόνου.
Γιατί ροχαλίζουμε; Από τι προκαλείται το ροχαλητό;
Ροχαλίζουμε διότι χαλαρώνει ο μυϊκός τόνος των μυών του τραχήλου στη διάρκεια του ύπνου και αυτό προκαλεί κραδασμό και ταλάντωση των μαλακών ιστών και κατά συνέπεια και το θόρυβο του ροχαλητού.
Το ροχαλητό μπορεί να οφείλεται σε πολλά διαφορετικά αίτια.
Τα αίτια από τη μύτη, που μπορεί να προκαλούν ροχαλητό είναι το στραβό ρινικό διάφραγμα, οι υπερμεγέθεις ρινικές κόγχες, οι ρινικοί πολύποδες, τα κρεατάκια, ενώ από το λαιμό είναι κυρίως οι μεγάλες αμυγδαλές, η υπερτροφική σταφυλή, οι στενές πλάγιες καμάρες του φάρυγγα και άλλα.
Οι καθημερινές συνήθειες που μπορεί να προκαλούν ή να επιδεινώνουν το ήδη υπάρχον ροχαλητό, μπορεί να είναι: η παχυσαρκία, το κάπνισμα, τα μεγάλα γεύματα ιδίως αργά το βράδυ, η ύπτια στάση του ύπνου , η καθημερινή χρήση αλκοόλ, η χρήση ηρεμιστικών ουσιών ή υπνωτικών ουσιών και η υπερβολική κούραση στη διάρκεια της μέρας.
Γιατί οι άνδρες ροχαλίζουν πιο συχνά από τις γυναίκες;
Λόγω ορμονικής προδιάθεσης, στους άνδρες υπάρχει διαφορετική κατανομή του λίπους και αυτό συσσωρεύεται στην περιοχή του λαιμού, οπότε ευνοείται ο κραδασμός και η ταλάντωση των μαλακών μορίων του τραχήλου και άρα και το ροχαλητό.
Πως μπορεί να γίνει επικίνδυνο το ροχαλητό; Τι είναι η υπνική άπνοια και με ποιο τρόπο γίνεται η διάγνωση της;
Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, γιατί είναι πιθανόν το ροχαλητό να αποτελεί την κορυφή του παγόβουνου. Κι αυτό διότι σε κάποιες περιπτώσεις το ροχαλητό μπορεί να συνοδεύεται από διακοπές στην αναπνοή και την οξυγόνωση του ασθενούς (άπνοια), που διαρκεί από λίγα δευτερόλεπτα μέχρι και πάνω από 1 λεπτό σε πιο σοβαρές καταστάσεις. Αν, λοιπόν, το ροχαλητό συνοδεύεται από διαπιστωμένα επεισόδια άπνοιας, τότε υπάρχει το ενδεχόμενο να ανήκει σε ένα γενικότερο σύνδρομο που λέγεται Σύνδρομο Υπνικής Άπνοιας. Το Σύνδρομο Υπνικής Άπνοιας έχει πολύ σοβαρές επιπτώσεις για την υγεία του ασθενούς και ενδέχεται να απειλεί και την ίδια του τη ζωή, καθώς μπορεί να προκαλεί υπέρταση, αρρυθμίες ή και στεφανιαία νόσο. Ο πιο ασφαλής τρόπος για να διαπιστωθεί εάν συμβαίνουν άπνοιες είναι να υποβληθεί ο ασθενής σε Μελέτη Ύπνου. Για τη διάγνωση του Συνδρόμου Υπνικής Άπνοιας, έχει ένδειξη η μελέτη ύπνου που γίνεται στο σπίτι με την ψηφιακή συσκευή Snore-Check. Πρόκειται για ένα υψηλής τεχνολογίας ψηφιακό κασετόφωνο με δυνατότητα ψηφιακής καταγραφής του ήχου στη διάρκεια του ύπνου, το οποίο είναι πολύ βολικό στη χρήση του από τον ασθενή.
Πως μπορούμε να βρούμε τι φταίει για το δικό μας ροχαλητό;
Για να βρούμε ποια αίτια προκαλούν το ροχαλητό, πρέπει πρώτα να γίνει μια λεπτομερής λήψη του ιατρικού ιστορικού, των συνηθειών και του τρόπου ζωής του πάσχοντος. Στη συνέχεια, ακολουθεί ειδική εξέταση βιντεο-ρινο-φαρυγγοσκόπησης με εύκαμπτου τύπου μικροκάμερα τελευταίας τεχνολογίας. Η εξέταση βίντεο-ενδοσκόπησης γίνεται πολύ γρήγορα, εύκολα και ανώδυνα στο ιατρείο. Με αυτό τον τρόπο, γίνεται διάγνωση με μεγάλη ακρίβεια όλων των πιθανών ανατομικών αιτίων, που μπορεί να προκαλούν ροχαλητό ή και άπνοιες. Ανάλογα με το εάν το ανατομικό εμπόδιο εντοπίζεται στην περιοχή της μύτης ή του φάρυγγα, επιλέγεται και η πιο κατάλληλη τεχνική θεραπείας του ροχαλητού.
Πως είναι δυνατό να προληφθεί το ροχαλητό; Ποια μέτρα χρειάζεται να πάρουμε;
Η απώλεια σωματικού βάρους και κυρίως η μείωση της περιμέτρου του λαιμού παίζει ζωτικό ρόλο στον περιορισμό του ροχαλητού. Επιπλέον, η μείωση ή διακοπή του καπνίσματος και η αποφυγή της λήψης αλκοόλ, ειδικά πριν τον ύπνο είναι τα πιο σημαντικά μέτρα που πρέπει να πάρουμε για να μειώσουμε το ροχαλητό. Καλό είναι να τρώμε το τελευταίο γεύμα τουλάχιστον 3 ώρες πριν πέσουμε για ύπνο. Η καθημερινή αεροβική σωματική άσκηση βοηθάει σημαντικά στην ενίσχυση του μυϊκού τόνου των μυών του φάρυγγα. Εξίσου σημαντική είναι και η αποφυγή της ύπτιας στάσης του ύπνου, που ευνοεί το ροχαλητό.
Ποια είναι η αντιμετώπιση του ροχαλητού με Υπερήχους;
Οι Υπέρηχοι είναι μια προηγμένη χειρουργική συσκευή, που αποτελείται από μια γεννήτρια, η οποία παράγει ταλαντώσεις υψηλών συχνοτήτων, που μεταφέρονται στο ειδικό κοπτικό όργανο του υπερήχου, το οποίο και διορθώνει το εκάστοτε ανατομικό εμπόδιο, είτε αυτό εντοπίζεται στη μύτη (διάφραγμα, κόγχη,) είτε βρίσκεται στο φάρυγγα (αμυγδαλές, σταφυλή) και ευθύνεται για το ροχαλητό ή και την υπνική άπνοια. Έτσι, ανάλογα με το ποιο είναι ανατομικό εμπόδιο που προκαλεί στένωση του ανώτερου αεραγωγού και ροχαλητό, γίνεται και η αντίστοιχη θεραπεία με χειρουργικούς υπερήχους. Στις πιο πολλές περιπτώσεις, χρειάζεται μια μείωση του μεγέθους της σταφυλής σε συνδυασμό με σκλήρυνση της μαλθακής υπερώας με υπερήχους για καλύτερο αποτέλεσμα στην αντιμετώπιση του ροχαλητού. Σε περιπτώσεις, όπου το ροχαλητό οφείλεται στο στραβό διάφραγμα, χρειάζεται να γίνει με τους υπερήχους διόρθωση των ανωμαλιών του ρινικού διαφράγματος, εφόσον αυτό εμποδίζει τη δίοδο του αέρα από τη μύτη. Η κάθε περίπτωση ροχαλητού και άπνοιας είναι εξατομικευμένη και για αυτό το λόγο είναι σημαντικό να αντιληφθεί ο ασθενής πως πρέπει εκτός των άλλων να αλλάξει τρόπο ζωής και συνήθειες.
Ποια πλεονεκτήματα έχουν οι Υπέρηχοι;
- Δε χρησιμοποιούν καθόλου ράμματα ή νυστέρι, οπότε είναι ανώδυνοι.
- Οι υπέρηχοι λειτουργούν σε σχετικά χαμηλές θερμοκρασίες και δεν προκαλούν κακώσεις και εγκαύματα στους διπλανούς ιστούς.
- Χάρη στις πολύ υψηλές συχνότητες, στις οποίες λειτουργούν, δημιουργούν συνθήκες τέλειας αποστείρωσης.
- Δε χρειάζεται να χρησιμοποιηθεί σφυρί και καλέμι για το ρινικό διάφραγμα ούτε και νυστέρι και, έτσι, δεν προκαλούνται μετεγχειρητικός πόνος, αιμορραγία, ούτε μελανιές ή σημάδια στο πρόσωπο.
- Μπορούν να εφαρμοστούν ακόμα και χωρίς Γενική Αναισθησία, δηλαδή με Αναισθησιολογική μέθη ή και με τοπική νάρκωση.
- Γενικά, χάρη στην προηγμένη τεχνολογία των υπερήχων, η όλη διαδικασία είναι πιο ήπια για τον ασθενή και δεν είναι απαραίτητο να παραμείνει νοσηλευόμενος μετά την επέμβαση.
Δρ Ηλίας Φωτόπουλος
MD, PhD Χειρουργός – ΩΡΛ, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
www.drfotopoulos.gr