Δύο μέρες μετά την απόρριψη απο την ισπανική Βουλή του σχεδίου προϋπολογισμού για το 2019 ο πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ ανακοίνωσε ότι προκηρύττει πρόωρες εκλογές για τις 28 Απριλίου.
Από τη στιγμή που τα καταλανικά κόμματα, τη στήριξη των οποίων χρειαζόταν η κυβέρνηση μειοψηφίας, συντάχθηκαν με τους Συντηρητικούς και τους Φιλελεύθερους και ψήφισαν κατά του προϋπολογισμού τα περιθώρια είχαν στενέψει για τον σοσιαλιστή πρωθυπουργό κι η απόφαση να οδηγήσει τη χώρα στις κάλπες, μόλις οκτώ μήνες μετά την ανάληψη της πρωθυπουργίας ήταν, σύμφωνα με σχολιαστές, αναπόφευκτη.
«Ανάμεσα στο να μην κάνουμε τίποτε και να συνεχίσουμε χωρίς προϋπολογισμό και στο να δώσουμε τον λόγο στους Ισπανούς, επιλέγω το δεύτερο. Η Ισπανία χρειάζεται να συνεχίσει να προχωρεί, να προοδεύει με ανεκτικότητα, σεβασμό, μετριοπάθεια και κοινή λογική», δήλωσε ο Πέδρο Σάντσεθ κατά την διάρκεια τηλεοπτικού διαγγέλματος μετά την ολοκλήρωση της έκτακτης συνεδρίασης του υπουργικού συμβουλίου.
«Πρότεινα την διάλυση της Βουλής και την προκήρυξη εκλογών για την 28η Απριλίου», είπε.
Η κόντρα για την Καταλονία
Ο Σάντσεθ είχε αρνηθεί να ενδώσει στις απαιτήσεις των καταλανικών κομμάτων PDeCat και ERC. Ως αντάλλαγμα για τη θετική τους ψήφο αξίωναν, μεταξύ άλλων, να εκφραστεί κατά της επιβολής σκληρών ποινών στους «12».
Την περασμένη Τρίτη ξεκίνησε στη Μαδρίτη η πολύκροτη δίκη των 12 καταλανών πολιτικών που φέρονται να έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο στο «θερμό» ισπανικό φθινόπωρο του 2017, που κορυφώθηκε με τη διεξαγωγή του απαγορευμένου δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της Καταλονίας. Τα αυτονομιστικά κόμματα της Καταλονίας χαρακτηρίζουν τη δίκη «φαρσοκωμωδία» και τους κατηγορούμενους, οι οποίοι βρίσκονται ήδη εδώ και έναν χρόνο έγκλειστοι, «πολιτικούς κρατούμενους».
Τα καταλανικά κόμματα ζητούσαν επίσης από τον πρωθυπουργό να συναινέσει σε μια συζήτηση για το δικαίωμα αυτοδιάθεσης της ισπανικής επαρχίας. Εξαιτίας των έντονων πιέσεων που ασκήθηκαν στον Σάντσεθ να υπαναχωρήσει, τα ισπανικά μέσα ενημέρωσης χαρακτήριζαν εδώ και μέρες τον ισπανό πρωθυπουργό «όμηρο» των Καταλανών. Είναι γεγονός ότι μέχρι την τελευταία στιγμή η κυβέρνηση μειοψηφίας διεξήγε εντατικές διαβουλεύσεις με τους αυτονομιστές προκειμένου να βρεθεί κοινός παρονομαστής. Αλλά τελικά δεν κατέληξαν πουθενά.
Ο Σάντσεθ έγινε πρωθυπουργός απρόσμενα τον περασμένο Ιούνιο -κυρίως λόγω της διογκούμενης λαϊκής δυσαρέσκειας έναντι του προκατόχου του, του συντηρητικού Μαριάνο Ραχόι- αλλά ευθύς εξαρχής ήταν αποδυναμωμένος αφού οι Σοσιαλιστές κατείχαν λιγότερο από το ένα τέταρτο των εδρών της Βουλής.
Ένας από τους ελάχιστους Σοσιαλιστές ηγέτες που έχουν απομείνει στην Ευρώπη, ο Σάντσεθ όρθωσε το ανάστημά του υπέρ της ευρωπαϊκής ολοκήρωσης σε μια περίοδο ανόδου των ευρωσκεπτικιστών λαϊκιστών στην Ιταλία και αλλού και με τη Βρετανία να διαπραγματεύεται την έξοδό της από την ΕΕ.
Τι δείχνουν οι δημοσκοπήσεις
Τώρα η Ισπανία οδηγείται στην τρίτη εκλογική αναμέτρηση σε διάστημα μικρότερο της τετραετίας. Οι τελευταίες εκλογές πραγματοποιήθηκαν στα τέλη του 2015 και το καλοκαίρι του 2016, που άφησαν τη χώρα σε κατάσταση ακυβερνησίας επί περίπου έναν χρόνο. Η ψηφοφορία αναμένεται να επιβεβαιώσει την αυξανόμενη πόλωση και τον κατακερματισμό της ισπανικής πολιτικής σκηνής, μετά την κατάρρευση του δικομματικού συστήματος το 2015 κι ενώ κανένα κόμμα δεν έχει εξασφαλίσει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία από το 2011. Σύμφωνα με συγκλίνουσες εκτιμήσεις αναλυτών, η επόμενη κάλπη ενδέχεται να επιφυλάσσει ακόμη μεγαλύτερες δυσκολίες για το σχηματισμό κυβέρνησης.
Ο Σάντσεθ θα επιχειρήσει να παραμείνει στην εξουσία κόβοντας τον δρόμο σε τρία δεξιά κόμματα, που θα μπορούσαν ενδεχομένως να σχηματίσουν κυβερνητική συμμαχία. Οι Σοσιαλιστές προηγούνται με ποσοστό γύρω στο 30% στην πρόθεση ψήφου στις δημοσκοπήσεις, αλλά τα δύο κυριώτερα κόμματα της Δεξιάς (Λαϊκό Κόμμα και Ciudadanos) συγκεντρώνουν μαζί πάνω από 30%, ενώ το ακροδεξιό Vox, που αναδύθηκε στο πολιτικό προσκήνιο τον περασμένο Δεκέμβριο όταν οι Σοσιαλιστές έχασαν τον προπύργιό τους στην Ανδαλουσία, συγκεντρώνει 13% στην πρόθεση ψήφου και αν επιβεβαιωθούν οι σφυγμομετρήσεις στην κάλπη θα γίνει το πρώτο ακροδεξιό κόμμα που θα εκπροσωπηθεί στη Βουλή μετά το τέλος της δικτατορίας του Φράνκο.
Αυξήθηκαν οι αποδόσεις των ισπανικών ομολόγων
Μετά την ανακοίνωση του Σάντσεθ για την πρόωρη προσφυγή στις κάλπες, που προμηνύει μήνες αβεβαιότητας στην τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης, οι αποδόσεις των δεκαετών ισπανικών ομολόγων αυξήθηκαν κατά 2 μονάδες βάσης στο 1,26%, ενώ το spread σε σχέση με τα γερμανικά ομόλογα ήταν το υψηλότερο εδώ και περίπου έναν μήνα.
Αναλυτές της Morgan Stanley σημείωναν ότι, αν και οι πιθανότητες μίας δημοσιονομικής οπισθοχώρησης στην Ισπανία εμφανίζονται μεγαλύτερες από ό,τι προηγουμένως, οι οικονομικές προοπτικές φαίνονται ισχυρές και ότι οι ίδιοι παραμένουν αισιόδοξοι για τα ομόλογα της χώρας μεσοπρόθεσμα. «Τα μακροοικονομικά βασικά μεγέθη παραμένουν εύρωστα σε απόλυτους όρους και σε σχέση με τις χώρες που βρίσκονται μεταξύ του κέντρου και της περιφέρειας - μία άποψη που θεωρούμε ότι δεν έχει προεξοφληθεί ακόμη πλήρως από την αγορά», δήλωσε ο αναλυτής Ρόμπερτ Μπράουν. Ο ίδιος πρόσθεσε ότι η χαλαρή νομισματική πολιτική της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας θα προσφέρει στήριξη για τα ομόλογα των χωρών της περιφέρειας, καθώς οι επενδυτές αναζητούν αποδόσεις και η ΕΚΤ επιδιώκει να περιορίσει τη μεταβλητότητα.