Ο καλλιτεχνικός Διευθυντής του Εθνικού Στάθης Λιβαθινός βρίσκεται στην Κίνα για να παρουσιάσει «Αγαμέμνονα» του Αισχύλου με Έλληνες και Κινέζους ηθοποιούς.
Κλυταιμνήστρα, η Στεφανία Γουλιώτη στην πρώτη της συνεργασία με τον Στάθη Λιβαθινό. Οι πρόβες είναι εντατικές στο μακρινό Πεκίνο και η συνεννόηση με τους Κινέζους, όχι εύκολη υπόθεση.
To Εθνικό θέατρο είναι πια εξωστρεφές! Στο πλαίσιο διακρατικής συνεργασίας των Υπουργείων Πολιτισμού Ελλάδας και Κίνας, το Εθνικό φιλοξένησε τον περασμένο Δεκέμβριο τον «Ορφανό Τζαο» με Κινέζους κι Έλληνες ηθοποιούς σε σκηνοθεσία του Καλλιτεχνικού Διευθυντή τους και τώρα, μέσα στον Φεβρουάριο γίνεται εκεί το αντίστοιχο.
Η Στεφανία Γουλιώτη μιλά στο iefimerida για την εμπειρία των προβών, τη συνεργασία της με τους Κινέζους και την ηρωίδα της. «Η απομάκρυνση από όλους τους πειρασμούς και τα ερεθίσματα που σου δίνονται στην πόλη που ζεις συνήθως είναι μια μεγάλη ευκαιρία για τη μελέτη σου σ´ένα ρόλο. Τό´ χω ξαναζήσει αυτό άλλες δυο φορές και είναι υπέροχο. Είναι σαν να ανοίγουν ‘τα όριά σου’» αναφέρει η Στεφανία Γουλιώτη.
«Πόσο μάλλον όταν είσαι στην Ανατολή με όλη την επιρροή της παράδοσης που υπάρχει εκεί. Αφήνεις πιο εύκολα να παρασυρθείς από τα καινούρια ερεθίσματα. Μοιάζει πως εγκαταλείπεις τον εαυτό σου για λίγο.. εγκαταλείπεσαι και είναι τρομερά απελευθερωτικό αυτό για τον ηθοποιό που καλείται να κάνει «χώρο» για τον άλλον. Έτσι αυτή η εμπειρία αποτυπώνεται για μένα σαν μια όμορφη εγκατάλειψη. Απο την άλλη, έχεις να αντιμετωπίσεις τόσες καθημερινές μικρο δυσκολίες στις συνεννοήσεις για παράδειγμα που επαναφέρεσαι γρήγορα στα ανθρώπινα»
Χωρίς το θέατρο θα έπεφτα στα ναρκωτικά
Η πρώτη συνεργασία με τον Στάθη Λιβαθινό.
«Ο κος Λιβαθινός εδώ και δυο χρόνια μου μίλησε για αυτή την πρόταση, αλλά φλερτάρουμε χρόνια με μια συνεργασία. Σε έναν τόσο ξένο τόπο, έχουμε αναγκαστεί να φτιάξουμε μια καινούρια μικρή οικογένεια και είναι υπέροχο αυτό. Είναι ένας μικρός μπαμπάς για μένα τώρα, ουσιαστικά και καλλιτεχνικά. Δεν έχει όλες τις ελευθερίες που θα θελε να έχει γιατί η συνεννόηση με τους Κινέζους είναι δύσκολη, αλλά βλέπω σ´εκείνον πού μπορεί να φτάσει η σκέψη του και με εκπλήσσει συνεχώς, το πώς του ξεφεύγουν μεγάλες ιδέες χωρίς να καταλαβαίνει ο ίδιος την σπουδαιότητά τους. Μου αρέσει το πώς μεγεθύνει πράγματα που κατά τα άλλα ένας ηθοποιός θα προσπερνούσε, οπότε ξέρει να βρίσκει τον πλούτο στα φαινομενικά ασήμαντα. Κατά τα άλλα έχει μια τερατώδη υπομονή σε αυτή την παραγωγή γιατί μιλάμε για μια παραγωγή γεμάτη εκπλήξεις».
Γιατί ο Αγαμέμνονας στην Κίνα;
«Δε θα πω πολλά για τον ίδιο τον Αγαμέμνονα τον ήρωα γιατί δεν πιστεύω πως είναι αυτός το θέμα στο έργο. Αν και θεωρώ ότι συνειρμικά ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Εθνικού μας, επέλεξε αυτό το έργο για τη διακρατική αυτή συνεργασία με την Κίνα, τόσο γιατί είναι ένα έργο που μας αντιπροσωπεύει σαν χώρα, αλλά και γιατί για τους Κινέζους, αυτή η εικόνα του ηγέτη είναι κάτι πολύ οικείο και γνώριμο. Κάτι που τους ξυπνάει αισθήσεις, συγκινήσεις , ακόμα και άσχημες εικόνες, είναι συνδεδεμένοι με την ανάγκη ενός «πατέρα» που θα τους ορίζει τη μοίρα. Έτσι και ο Αγαμέμνων ορίζει τις μοίρες...».
Από τις Ευμενίδες στον Αγαμέμνονα.
«Δεν έχω κάποια πρόθεση να συνομιλώ μ´αυτά τα έργα μόνο, και θυμώνω όταν χαρακτηρίζομαι μόνο απ´αυτά. Για κάποιον λόγο «εκπέμπω» κάτι που κάνει τους άλλους να με φαντάζονται πιο εύκολα σ´αυτά. Και ακολουθώ αυτό που βλέπουν σε μένα. Μ’αρέσει να ακολουθώ αυτό που βλέπει ο άλλος σε μένα. Το θεωρώ πιο απελευθερωτικό απ´το να είμαι εγώ η ίδια δημιουργός. Για αυτό μου αρέσει που είμαι ηθοποιός.
Κατά τα άλλα αυτά τα κείμενα προσφέρουν απίστευτο πλούτο γνώσης του ανθρώπου και η συνομιλία μαζί τους δεν μπορεί να πάψει ποτέ. Εμένα όλες οι εικόνες της ιστορίας των Ατρειδών έχουν γίνει τροφή για τα όνειρά μου και μου αποκαλύπτουν κρυφές πτυχές δικές μου. Η συγκεκριμένη ιστορία των Ατρειδών είναι σαν να ζει παράλληλα μαζί μου. Σαν να βλέπω ένα όνειρο, να ξυπνάω και όταν ξανακοιμάμαι να συνεχίζει. Ένας ανεξάντλητος χώρος εξερεύνησης του ανθρώπου λοιπόν. Γιατί άλλωστε επιβιώσαν με τέτοια μανία αυτά τα έργα μέχρι σήμερα».
Η Κλυταιμνήστρα εμπεριέχει όλες τις γυναίκες του κόσμου και όλες τις πτυχές τους ταυτόχρονα
«Πρώτον δεν πίστευα ποτέ ότι θα έπαιζα την Κλυταιμνήστρα τόσο μικρή. Δεν πίστευα ότι θα συναντούσα τόσο νωρίς όλα τα αδιέξοδα της γυναικείας φύσης. Είναι μια γυναίκα που εμπεριέχει όλες τις γυναίκες του κόσμου και όλες τις πτυχές τους ταυτόχρονα, Αυτό είναι αδύνατο να αποδοθεί από μία ηθοποιό. Το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να αφήσεις ελεύθερο το «χώρο» για να μπει η κάθε γυναίκα που θα υπάρξει ανάμεσα στους θεατές. Και στην Κλυταιμνήστρα όλα τα κομμάτια της γυναικείας φύσης έρχονται, χτυπάνε σ´ένα αδιέξοδο και ξαναψάχνουν απαντήσεις. Σίγουρα η Κλυταιμνήστρα με βοηθάει να «μεγαλώσω» καλύτερα. Είναι ένα χάος που χαίρομαι που το συναντάω».
Πώς είναι οι πρόβες με τους Κινέζους συναδέλφους σας;
«Ένα πολύ κοινό χαρακτηριστικό των Ελλήνων και Κινέζων ηθοποιών, είναι πόσο συνδεδεμένοι είμαστε με την παράδοση και την ευθύνη που φέρουμε να την διατηρήσουμε. Δυστυχώς φοβάμαι πως δεν κάνουμε τα απαραίτητα βήματα να την εξελίξουμε. Αυτό το φοβόμαστε γιατί μας στοιχειώνει το βάρος. Είμαστε εγκλωβισμένοι μέσα σε αυτή την ευθύνη. Και αυτό μας ενώνει. Το πόσο μικροί νιώθουμε μπροστά σ´αυτό που έχουμε να κάνουμε. Κάποιοι από μας δεν το καταλαβαίνουμε αλλά για μένα είναι εκεί το πρόβλημα . Οπότε ειδικά τώρα που καλούμαστε να συνεννοηθούμε, χωρίς την ευκολία της γλώσσας, καταφεύγουμε στον κοινό τόπο, τη δύναμη της παράδοσης. Και αυτό μας στερεί κάτι απ´το να μαστε και προσωπικοί. Όμως η μεγάλη αποκάλυψη, είναι το πόσο αυτό το «παραδοσιακό» είναι κοινό και μοιάζει και στους δύο λαούς. Είναι μια ανακουφιστική αποκάλυψη , που μοιραία μας φέρνει κοντά. Γιατί αυτό είναι η πρώτη ανάγκη που θα «διαβάσει» κανείς απ´τη συνύπαρξή μας στη σκηνή. Την ανάγκη να «έρθουμε κοντά».
Στην έλλειψη λοιπόν της εύκολης επικοινωνίας έχουμε επιστρατεύσει άλλα μέσα όπως το ρυθμό, το βλέμμα και κυρίως τη φαντασία, η οποία μας κάνει μεγάλα δώρα γιατί μπορείς να φαντάζεσαι πολύ πέρα από αυτό που λένε οι λέξεις αν τις άκουγες και τις καταλάβαινες με το «λογικό» σου μυαλό».
Με ανησυχεί τρομερά ότι η πολιτική ζωή αντί να μας γοητεύει, μας απωθεί
Παρακολουθείτε τα τεκταινόμενα, πίσω στην πατρίδα; Πώς τα σχολιάζετε;
«Μοιάζει η απαξίωση και ο εξευτελισμός της ζωής στα «κοινά» να γίνεται επίτηδες. Αυτή την αίσθηση έχω. Δεν είμαι καμιά συνομωσιολόγα αλλά νιώθω πως γίνεται προκειμένου να πληγεί η δημοκρατία στη ρίζα της. Και το βλέπουμε ήδη με την άνοδο της ακροδεξιάς. Με ανησυχεί τρομερά ότι η πολιτική ζωή αντί να μας γοητεύει, μας απωθεί. Για μένα είναι ζήτημα αισθητικής και με κρατά μακριά η μικρότητα, η άγνοια, η φτήνια, το κυνήγι της εικόνας κλπ. που επικρατεί στον πολιτικό χώρο και άρα στα κοινά. Προτιμώ να κάνω πολιτική στη ζωή μου. Μοιάζει οι άνθρωποι αυτοί να έχουν προσβληθεί από ένα μικρόβιο που νομιμοποιεί την αρρώστια. Νομιμοποιείται η απληστία η κυριολεκτική αλλά και η ψυχική αντί να νομιμοποιείται η δημιουργικότητα. Γίνονται όλα πια για την επικράτηση της καλύτερης εικόνας και εγκλωβίστηκε σε αυτό και η πολιτική. Πολύ λίγα πράγματα γίνονται πραγματικά για το κοινό καλό».
«Φοβάμαι για τη Δημοκρατία»
«Παρακολουθώ τι γίνεται, χαίρομαι όταν ένα νομοσχέδιο ψηφίζεται από περισσότερα κόμματα, αλλά όταν αυτό δε συμβαίνει φοβάμαι για τη δημοκρατία. Λείπει η ψυχική παιδεία και έτσι είμαστε όλοι έρμαια νευρωτικών ανθρώπων. Ανθρώπων που μπερδεύουν αυτό που είναι μ´αυτό που θα ηθελαν να είναι.
Απο την άλλη πλευρά, η μεγάλη έλλειψη πραγματικής παιδείας ξυπνάει στον Έλληνα το αίσθημα ότι είναι αδύναμος και κατώτερος των περιστάσεων. Συμπέρασμα: μέχρι και η δημοκρατία γίνεται επικίνδυνη στα χέρια ενός απαίδευτου λαού. Ενός λαού που ψάχνει μόνο πως θα εξασφαλιστεί, πώς θα θωρακιστεί, πως θα τονώσει το εγώ του, πώς θα νιώσει σημαντικός απ´το τίποτα. Οι κινήσεις που μοιάζουν προοδευτικές, σε έναν άνθρωπο που νιώθει μονίμως ότι του επιτίθενται φαντάζουν βίαιες. Νιώθει ότι συνεχώς χρειάζεται να αμύνεται γιατί δεν παίρνει το χρόνο για να κρίνει σωστά ή δεν ξέρει να κρίνει και παίρνει αποφάσεις με τον πιο ανώδυνο τρόπο που θα εξυπηρετήσει το αίσθημα κινδύνου που του ανεβάσει φαινομενικά την αδρεναλίνη του και θα εκφράσει έτσι τον ενσωματωμένο θυμό του. Τον υπέροχο αυτό θυμό του Έλληνα.
Το μόνο που με νοιάζει σε μια κοινωνία όπου η απληστία είναι νομιμοποιημένη αρρώστια, είναι να εξομαλύνονται οι αδικίες που αυτή επιφέρει. Αυτό, μέχρι να βρεθούν και να τηρηθούν οι ισορροπίες μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού συμφέροντος. Δεν ακούτε μια «συγκεκριμένη» άποψη γιατί όποτε έχω προσπαθήσει να την αρθρώσω αμέσως με έχουν κατατάξει απ´τη μία ή απ´την άλλη πλευρά. Δεν σημαίνει πως δεν έχω! Και δεν κατατάσσομαι!».
Είναι το θέατρο η δική σας «διέξοδος» σε όλα αυτά;
«Εχω ξαναπεί χωρίς το θέατρο θα έπεφτα στα ναρκωτικά. Για μένα είναι σαν μια ουσία που έχω ανάγκη για να επιβιώσω. Έχω δοκιμάσει κατά καιρούς να σταματήσω αλλά μετά βλέπω όνειρα ότι διακόπτω παραστάσεις και ανεβαίνω εγώ να παίξω. Πιστεύω όμως πως δε θα ήμουν παραγωγική στο θέατρο εάν δεν τροφοδοτούμουν απ´τη ζωή. Έτσι τροφοδοτούμαι απ´τους φίλους, την οικογένεια, τις εμπειρίες τις όμορφες και τις άσχημες, τις αναμνήσεις, τα όνειρα, τους ανθρώπους και τη φύση. Χωρίς αυτά τι να βγω να πω στη σκηνή;».
Τι σας λείπει από την Ηλέκτρα του 2007. Τον πρώτο σας ρόλο στην Επίδαυρο;
«Αναπολώ και μου λείπει η ανεμελιά. Η εμπιστοσύνη στο ότι το τυχαίο θα ‘ρθει. Όσο μεγαλώνω δυστυχώς μεγαλώνουν και τα φίλτρα της κρίσης. Αυτό είναι μεγάλη απογοήτευση γιατί θα θελα να συμβαίνει το αντίθετο».
