«Πουλιά αποδημητικά» είναι ο τίτλος της εφημερίδας που έχουν φτιάξει 15 γυναίκες πρόσφυγες από το Αφγανιστάν που ζουν τελευταία στο κέντρο φιλοξενίας Σχιστού.
Οπως αναφέρει η DW από μικρή η Μαχντιέ Χοσαϊνί θυμάται να της λένε ότι ως γυναίκα δεν αξίζει τίποτα. Κόρη μιας πολυμελούς οικογένειας από τον Αφγανιστάν πέρασε τα πρώτα χρόνια της ζωής της στο Ιράν, ενώ πάντα ένιωθε «μέσα στην ψυχή της έναν διαρκή πόλεμο» και ότι είναι «άνθρωπος δεύτερης κατηγορίας», όπως λέει η ίδια. Στο σχολείο έπεσε θύμα εκφοβισμού, στη συνέχεια θύμα διακρίσεων ως πρόσφυγας, ενώ ακόμη και μεταξύ Αφγανών ως γυναίκα ένιωθε πάντα μειονεκτικά και υπό πίεση. «Μια γυναίκα από το Αφγανιστάν έχει πολλά να πει, αλλά δεν έχει να μάθει πώς να τα πει» γράφει σε ένα άρθρο της. Πρόκειται για άρθρο στην προσφυγική εφημερίδα «Πουλιά Αποδημητικά» (Μigratory Birds), μια εφημερίδα που κυκλοφορεί σε πολλές γλώσσες και είναι γραμμένη από πρόσφυγες στο προσφυγικό κέντρο Σχιστού.
Η Μαχντιέ, σήμερα 28 ετών, είναι η αρχισυντάκτρια.
Φωνή στις γυναίκες
Η έμπνευση για αυτή τη διαφορετική εφημερίδα ήρθε όταν το 2016 άρχισαν να καταφθάνουν στο προσφυγικό κέντρο ρεπόρτερ από όλο τον κόσμο για να καλύψουν τις εξελίξεις γύρω από το προσφυγικό. «Κανείς δεν ήθελε να τους μιλήσει» θυμάται η Μαχντιέ, η οποία μετά τη φυγή της από το Ιράν, έφτασε επίσης ως πρόσφυγας στο κέντρο φιλοξενίας στο Σχιστό. Τότε κανείς δεν πίστευε ότι αυτά τα ρεπορτάζ και οι συνεντεύξεις μπορούν να αλλάξουν κάτι. «Κάπως έτσι αποφασίσαμε να γίνουμε οι ίδιες ρεπόρτερ και να δώσουμε φωνή στους εαυτούς μας», εξηγεί η αρχισυντάκτρια της προσφυγικής εφημερίδας.
Στη συντακτική ομάδα μπήκαν σιγά-σιγά άλλες δεκατέσσερις Αφγανές, κυρίως ανήλικες. Είχαν ενθουσιαστεί με την ιδέα της Μαχντιέ και ήθελαν κάπως να εκφραστούν, να μοιραστούν τις ιστορίες τους. Όνειρό τους εξαρχής ήταν να αποκτήσουν μια δικιά τους εφημερίδα. Όπως θυμάται η Μαχντιέ στην αρχή είχαν να αντιμετωπίσουν εντός τους κέντρου φιλοξενίας τις αντιδράσεις των ανδρών προσφύγων, οι οποίοι έβλεπαν με επιφυλακτικότητα την ομάδα των νεαρών Αφγανών που έθεταν ερωτήσεις ως ρεπόρτερ. Ωστόσο δεν το έβαλαν κάτω και με τη βοήθεια του ελληνικού Δικτύου για τα Δικαιώματα των Παιδιών κατάφεραν να πείσουν την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες αλλά και την ΕΕ για οικονομική στήριξη του πρωτότυπου εγχειρήματός τους. Έτσι τον Απρίλιο του 2017 κυκλοφόρησε το πρώτο φύλλο της εφημερίδας με άρθρα στα Φαρσί, τα Ελληνικά και τα Αγγλικά. Μέχρι σήμερα έχουν διανεμηθεί πάνω από 13.000 αντίτυπα σε διάφορες δομές φιλοξενίας προσφύγων. Συγχρόνως η συντακτική ομάδα ποστάρει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης νέα συνολικά σε πέντε γλώσσες, μαζί με τα αραβικά και τα Ουρντού, την επίσημη γλώσσα του Αφγανιστάν.
Ενσωμάτωση μέσω της ισότητας
«Γράφουμε για τις αγωνίες μας, για το πώς μας συμπεριφέρονται αλλά και για το πώς μπορεί κάποιος να μας βοηθήσει» αναφέρει ο 18χρονος Μο Αλφιράι από τη Συρία, ο οποίος επίσης συμμετέχει το τελευταίο διάστημα στη συντακτική ομάδα. Αν και στην αρχή το όλο πρότζεκτ αφορούσε αποκλειστικά γυναίκες, πλέον στην ομάδα συμμετέχουν και κάποιοι νεαροί άνδρες. Όλοι συμμετέχουν επί ίσοις όροις κι αυτό είναι πολύ σημαντικό, παρατηρεί η 28χρονη Ντενίσα Μπαϊρακτάρι, η οποία έχει σπουδάσει δημοσιογραφία και συμμετέχει στην έκδοση της εφημερίδας. «Πολλοί συντάκτες ένιωθαν φιμωμένοι στις πατρίδες τους. Τώρα εδώ έχουν ένα βήμα να μιλούν ελεύθερα» λέει η ίδια.
Στο στήσιμο της εφημερίδας συμμετέχουν στο μεταξύ όχι μόνο πρόσφυγες αλλά και νεαροί Έλληνες, που βρίσκουν εδώ γόνιμο έδαφος για να μιλήσουν για το προσφυγικό. Πάντως χαρακτηριστικό της εφημερίδας είναι ότι οι περισσότεροι συντάκτες παραμένουν πρόσφυγες που έρχονται και φεύγουν, όπως ακριβώς τα αποδημητικά πουλιά, με μια πάντα κατεύθυνση: την ειρήνη και ένα καλύτερο μέλλον.