Οι φορολογικές αρχές θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν πολύ περισσότερο τις δυνατότητες των νέων τεχνολογιών με στόχο τη μείωση του κόστους που προκύπτει από τη φορολογική συμμόρφωση των φορολογούμενων, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση Paying Taxes της PwC και της Παγκόσμιας Τράπεζας για το 2019.
Η έκθεση αποκαλύπτει ότι το μέσο κόστος που συνδέεται με τη συμμόρφωση των επιχειρήσεων σε παγκόσμιο επίπεδο παραμένει σχεδόν αμετάβλητο με βάση τέσσερα κριτήρια:
- Τον χρόνο που απαιτείται για τη φορολογική συμμόρφωση (237 ώρες),
- τον αριθμό πληρωμών (23,8),
- τον Συνολικό Συντελεστή Φόρων και Εισφορών (ΣΣΦΕ) (40,4%) και
- τις διαδικασίες που απαιτούνται σε συνέχεια της υποβολής φορολογικής δήλωσης (59,6 από 100).
Η έκθεση Paying Taxes 2019 βασίζεται στη σύγκριση της φορολόγησης των επιχειρήσεων σε 190 οικονομίες, εξετάζει το σύστημα φορολόγησης επιχειρήσεων σε κάθε μία από αυτές και μελετά μία περίπτωση μεσαίας εγχώριας επιχείρησης. Βάσει των ευρημάτων, οι εξελιγμένες δυνατότητες των φορολογικών λογισμικών, των συστημάτων αναφορών σε πραγματικό χρόνο και των Data analytics μεταλλάσσουν τις δυνατότητες της φορολογικής διοίκησης.
Κάποιες προηγμένες οικονομίες βελτιώνουν σταθερά τα συστήματά τους προς όφελος τόσο των φορολογούμενων όσο και των φορολογικών αρχών, επιτυγχάνοντας σημαντικές μειώσεις στον χρόνο για την προετοιμασία και την υποβολή των φορολογικών δηλώσεων, στην πληρωμή των φόρων, καθώς και στον αριθμό των πληρωμών.
Το γεγονός ότι δεν παρατηρείται σημαντική αλλαγή στον παγκόσμιο μέσο όρο, παρά το ότι 113 οικονομίες υλοποίησαν φορολογικές μεταρρυθμίσεις κατά τη διάρκεια του 2017, υποδεικνύει ότι αυτές οι μεταρρυθμίσεις είναι περιορισμένες ως προς τη φύση τους.
Η εφαρμογή νέων τεχνολογιών για τη φορολογική συμμόρφωση ενδέχεται να αυξήσει το διοικητικό φορτίο, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, καθώς και τον προσεκτικό σχεδιασμό και τη διαβούλευση για την υλοποίηση.
Παρότι πολλές οικονομίες έχουν επιτύχει σημαντικές βελτιώσεις στα φορολογικά συστήματά τους τα τελευταία χρόνια, τα ευρήματα καταδεικνύουν ότι ορισμένες οικονομίες δυσκολεύονται να εφαρμόσουν διαδικτυακά συστήματα υποβολής δηλώσεων και πληρωμής φόρων λόγω έλλειψης πληροφοριακής υποδομής, εμποδίων που συνδέονται με την κουλτούρα και σύνθετης φορολογικής νομοθεσίας.
Τα συμπεράσματα της έκθεσης Paying Taxes 2019 επιβεβαιώνουν τις τάσεις που επικρατούν σε σχέση με το έτος 2004, οπότε διεξήχθη για πρώτη φορά:
- Η χρήση της τεχνολογίας έχει συντελέσει στη μείωση του μέσου χρόνου που απαιτείται για τη συμμόρφωση κατά 84 ώρες με αντίστοιχη μείωση του αριθμού των πληρωμών κατά 10,3 ώρες.
- Το 2017, ο ΣΣΦΕ επί των κερδών μειώθηκε σε 58 οικονομίες και αυξήθηκε σε 37, ενώ αντιστρόφως ο ΣΣΦΕ επί της εργασίας μειώθηκε σε 17 οικονομίες και αυξήθηκε σε 39.
- Κατά μέσο όρο, η επιστροφή ΦΠΑ απαιτεί 19,2 εβδομάδες στις πλούσιες οικονομίες, ενώ στις φτωχότερες οικονομίες ο αντίστοιχος χρόνος είναι υπερδιπλάσιος (44 εβδομάδες).
Επίσης, η έκθεση εξετάζει τον αντίκτυπο του ρυθμιστικού περιβάλλοντος και των δεξιοτήτων στην επιβολή φόρων μέσω φορολογικών ελέγχων. Οι έλεγχοι μπορεί να διαφέρουν σε πολύ μεγάλο βαθμό όσον αφορά στη διάρκεια και στην πολυπλοκότητα -οι φορολογούμενοι ενδέχεται να ξοδέψουν έως και 128 ώρες για τη συλλογή πληροφοριών για έναν έλεγχο. Παρόλα αυτά, για πολλούς ο αντίστοιχος χρόνος μπορεί να είναι μόνο μερικές ώρες.
Η βελτίωση των δεξιοτήτων των στελεχών της φορολογικής διοίκησης είναι ζωτικής σημασίας, εφόσον υπάρχει ένα λειτουργικό φορολογικό σύστημα. Το 97% των οικονομιών παρέχει εκπαίδευση στα στελέχη της φορολογικής διοίκησης, όμως μόνο το 35% αυτών παρέχει εκπαίδευση σε τακτική βάση.
Επισημαίνεται, ότι οι κυβερνήσεις χρειάζεται να λάβουν υπόψη το πώς οι νέες τεχνολογίες επηρεάζουν τη φύση της απασχόλησης και της παραγωγής κέρδους και, κατ’ επέκταση, τα κανάλια των εσόδων που υπόκεινται σε φορολόγηση.