Η ελληνική οικονομία χρειάζεται ένα επενδυτικό σοκ με έμφαση στις πιο παραγωγικές και εξωστρεφείς επιχειρηματικές επενδύσεις επεσήμανε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, Γιάννης Στουρνάρας σε ομιλία του με θέμα «Τέσσερις άξονες για την αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων».
Εξήγησε ότι οι εξελίξεις όσον αφορά την ενίσχυση των παραγωγικών επενδύσεων ως πηγής ανάπτυξης, είναι λιγότερο ενθαρρυντικές και πρόσθεσε ότι χρειάζεται μεγαλύτερη πρόοδος. Εξήγησε ότι για να συμβεί αυτό θα πρέπει οι επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα να αυξηθούν κατά 50% περίπου τα επόμενα χρόνια.
Αναφερόμενος στα κόκκινα δάνεια ο κ. Στουρνάρας είπε ότι η αποτελεσματική διαχείρισή τους αποτελεί τη σημαντικότερη πρόκληση που αντιμετωπίζει σήμερα ο τραπεζικός κλάδος. Η επιτυχής αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος όχι μόνο θα ελαφρύνει το βάρος για τους δανειολήπτες αλλά κυρίως θα επιτρέψει στα πιστωτικά ιδρύματα να απελευθερώσουν κεφάλαια, τα οποία θα μπορέσουν να κατευθυνθούν στις πιο δυναμικές και εξωστρεφείς επιχειρήσεις.
Με αυτό τον τρόπο, τα πιστωτικά ιδρύματα θα συμβάλουν στη συνολική αναδιάρθρωση της οικονομίας υπέρ των κλάδων παραγωγής εμπορεύσιμων αγαθών και υπηρεσιών, με αποτέλεσμα την άνοδο της συνολικής παραγωγικότητας και του δυνητικού ρυθμού ανάπτυξης, ακόμη και σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα.
Είναι θετικό ότι τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει πολύ σημαντικά βήματα σε επίπεδο νομοθετικών πρωτοβουλιών, ρυθμιστικού πλαισίου και ενεργειών των πιστωτικών ιδρυμάτων, που προάγουν την αποτελεσματική διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, προκειμένου να αρθούν τα θεσμικά και διοικητικά εμπόδια, υπογράμμισε.
Η ανάπτυξη της δευτερογενούς αγοράς διαχείρισης μη εξυπηρετούμενων δανείων, τόνισε, θα διευκολύνει και τις πωλήσεις χαρτοφυλακίων, εξασφαλίζοντας στους ενδιαφερόμενους επενδυτές πολλαπλές επιλογές αποτελεσματικής διαχείρισης.
Υπό το πρίσμα αυτό, αποσαφήνισε, αναδεικνύεται ως ζήτημα ιδιαίτερης σημασίας η ενίσχυση και επίσπευση της εκκαθάρισης των υποθέσεων που τελούν υπό καθεστώς νομικής προστασίας με βάση το ν. 3869/2010 ή, όπως πλέον έχει καθιερωθεί, το «νόμο Κατσέλη».
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, άνω των 200.000 δανειοληπτών ή μη εξυπηρετούμενα δάνεια ποσού άνω των 13 δισεκ. ευρώ, βρίσκονται στο καθεστώς του νόμου. Με στοιχεία τέλους α' εξαμήνου 2018, στο σύνολο των χαρτοφυλακίων, το 14,9% των μη εξυπηρετούμενων δανείων τελεί υπό καθεστώς αίτησης για υπαγωγή σε νομική προστασία. Στο στεγαστικό χαρτοφυλάκιο το ποσοστό υπαγωγής σε νομική προστασία φτάνει το 31,5%. Δηλαδή, προσεγγιστικά 3 στα 10 στεγαστικά δάνεια είναι "υπόθεση" του νόμου Κατσέλη.
«Συνεπώς, η γρήγορη εκδίκαση και εκκαθάριση του εν λόγω αποθέματος θα συνέβαλε καθοριστικά στην αποκλιμάκωση του συνολικού αποθέματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Επιπρόσθετα, η αργή εκδίκαση των υποθέσεων αυτών δημιουργεί επιπλέον στρεβλώσεις, δεδομένου ότι σε μεγάλο βαθμό συνδέεται άμεσα με το φαινόμενο των στρατηγικών κακοπληρωτών, των οποίων την ταυτότητα αδυνατούν να εξακριβώσουν οι τράπεζες» επισήμανε ο διοικητής της ΤτΕ.
Σχετικά με το σχέδιο της ΤτΕ για τα κόκκινα δάνεια υπογράμμισε:
Το προτεινόμενο σχήμα προβλέπει τη μεταβίβαση σημαντικού μέρους των ανοιγμάτων σε καθυστέρηση (τα μισά, περίπου 40 δισεκ. ευρώ) μαζί με μέρος της αναβαλλόμενης φορολογικής απαίτησης (DTCs), που είναι εγγεγραμμένο στους ισολογισμούς τους, σε μία Εταιρία Ειδικού Σκοπού (Special Purpose Vehicle).
Τα δάνεια θα μεταβιβασθούν στην αξία ισολογισμού (μετά από προβλέψεις). Το ποσό της αναβαλλόμενης φορολογικής απαίτησης που θα μεταβιβασθεί θα αντιστοιχεί σε κάλυψη πρόσθετων ζημιών, ώστε οι αποτιμήσεις των εν λόγω δανείων να προσεγγίσουν τιμές αγοράς.
Εν συνεχεία, νομοθετική ρύθμιση θα ορίζει ότι η μεταβιβαζόμενη αναβαλλόμενη φορολογική απαίτηση θα καταστεί αμετάκλητη απαίτηση της Εταιρίας Ειδικού Σκοπού από το Ελληνικό Δημόσιο με προκαθορισμένο χρονοδιάγραμμα αποπληρωμής (σύμφωνα με τη διάρκεια του σχήματος). Για την κάλυψη του τιμήματος της μεταβίβασης, η Εταιρία Ειδικού Σκοπού θα προχωρήσει σε έκδοση τιτλοποίησης. Εκτιμούμε, δε, ότι μπορεί να υπάρξει αξιόλογο επενδυτικό ενδιαφέρον για τις επί μέρους τάξεις ομολογιών.
Είναι προφανές ότι μία τέτοια κίνηση συνεπάγεται την άμεση και δραστική μείωση του δείκτη των ανοιγμάτων σε καθυστέρηση και επιτρέπει, υπό προϋποθέσεις, τη διαμόρφωση στόχων επίτευξης μονοψήφιων ποσοστών εντός 2-3 ετών. Παράλληλα, δημιουργείται ένα αποτελεσματικό πλαίσιο διαμόρφωσης οργανικής κερδοφορίας και εσωτερικής δημιουργίας κεφαλαίου, λόγω αυτής ακριβώς της βελτίωσης της ποιότητας των περιουσιακών στοιχείων των τραπεζών, αλλά και της ανθεκτικότητας στην απορρόφηση κλυδωνισμών από μελλοντική κρίση. Τέλος, διαμορφώνεται σαφές πλαίσιο επαναπροσδιορισμού του επιχειρησιακού μοντέλου των τραπεζών.
Εάν οι στόχοι αυτοί επιτευχθούν, η δραστική μείωση του υψηλού αποθέματος μη εξυπηρετούμενων δανείων θα επιδράσει καταλυτικά στην οικονομική δραστηριότητα και την παραγωγικότητα, μέσω δύο διαύλων:
(α) της αύξησης της προσφοράς τραπεζικών δανείων και
(β) της αναδιάρθρωσης του παραγωγικού τομέα.