Όσο περισσότερο «σκαλίζει» κανείς τη φετινή Έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, τόσο περισσότερα «μαργαριτάρια» για τις πράξεις και τις παραλείψεις του υπουργείου Οικονομικών αλιεύει.
Αυτή τη φορά, εκείνο που χτυπάει στο μάτι είναι οι αιχμηρές διαπιστώσεις για τις αιτίες διόγκωσης των χρεών στις εφορίες, για το διόλου ελκυστικό πλαίσιο ρυθμίσεων και για τον τεράστιο όγκο των ληξιπρόθεσμων οφειλών που θεωρούνται χαμένη υπόθεση.
«Έναντι των ληξιπρόθεσμων απαιτήσεων κατά την 31η/12/2016, εντός του οικονομικού έτους 2017 εισπράχθηκε ποσό 2.816,20 εκατ. ευρώ ή ποσοστό μόλις 3%. Οι ανωτέρω επιδόσεις καταδεικνύουν αδυναμία των εισπρακτικών μηχανισμών να προβούν στην είσπραξη των φόρων εντός του οικονομικού έτους δημιουργίας των συγκεκριμένων απαιτήσεων, τη μη επίτευξη του στόχου των ρυθμίσεων των οφειλών φορολογουμένων και το ατελέσφορο του φορολογικού συστήματος, για τον προσδιορισμό του οποίου πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η πραγματική φοροδοτική ικανότητα των πολιτών, που βαρύνονται τελικώς με την καταβολή των φόρων», είναι η πρώτη παρατήρηση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, που χτυπάει στο ψαχνό, εγκαλώντας επί της ουσίας το υπουργείο Οικονομικών για την εφαρμογή φορολογικών μέτρων, που ξεπερνούν τις αντοχές των πολιτών.
Το δεύτερο στοιχείο, που δεν χρειάζεται περαιτέρω σχολιασμό, είναι ότι επί συνόλου 97,843 δισ. ευρώ οφειλών στις αρχές του 2018, είχαν μπει σε ρύθμιση μόλις 4,254 δισ. ευρώ (!!!), καθώς το ισχύον πλαίσιο των 12 δόσεων είναι προφανές ότι δεν μπορεί να εξυπηρετήσει τις ανάγκες των καταχρεωμένων επιχειρήσεων, επαγγελματιών και νοικοκυριών.
Το τρίτο στοιχείο είναι ότι αναφορικά με τους πραγματικά μεγάλους οφειλέτες, δηλαδή όσους χρωστάνε πάνω από 1,5 δισ. ευρώ, το συνολικό ληξιπρόθεσμο ποσό που είναι ανεπίδεκτο είσπραξης ανέρχεται σε 24.800.289.609,61 ευρώ και αφορά σε 692 ΑΦΜ φυσικών και νομικών προσώπων! Κοινώς πρόκειται για φόρους «εχόντων και κατεχόντων», που δεν πρόκειται να πληρωθούν ποτέ.
Η άλλη όψη του ίδιου νομίσματος είναι η αδυναμία (;) του Κράτους να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του, που σχετίζονται με τις επιστροφές φόρων. Τι εντόπισε το Ελεγκτικό Συνέδριο;
• Ασάφεια και ελλιπή εφαρμογή του νομικού πλαισίου αναφορικά με τον ορισμό της έννοιας του ληξιπρόθεσμου μιας υποχρέωσης επιστροφής φόρου και της τοκοφορίας της ίδιας υποχρέωσης, πολυπλοκότητα της φορολογικής νομοθεσίας και πολυνομία.
• Ύπαρξη μη εκκαθαρισμένων χειρόγραφων δηλώσεων Φόρου Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων (Φ.Ε.Φ.Π.) και Φόρου Εισοδήματος Νομικών Προσώπων (Φ.Ε.Ν.Π.) παλαιότερων ετών.
• Μη λεπτομερής απεικόνιση στις οικονομικές αναφορές της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.) και του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους (Γ.Λ.Κ.) της χρονολογικής ωρίμανσης των υποχρεώσεων από επιστροφές φόρων.
• Καθυστερήσεις στην εξόφληση των υποχρεώσεων από επιστροφές φόρων εισοδήματος και Φ.Π.Α. για διάστημα μεγαλύτερο των 90 ημερών.
• Μη τήρηση της νομοθεσίας περί υποχρέωσης καταβολής τόκων επί αχρεωστήτως καταβληθέντων φόρων.
• Μη τήρηση της σειράς χρονολογικής προτεραιότητας (μέθοδος F.I.F.O.) κατά την εξόφληση των υποχρεώσεων επιστροφής φόρων.
• Ελλιπές νομικό και κανονιστικό πλαίσιο, όσον αφορά στις διαδικασίες λήψης και χρήσης της ειδικής χρηματοδότησης από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (Ε.Μ.Σ.) για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων από επιστροφές φόρων της Α.Α.Δ.Ε..
• Ύπαρξη διαφορών ως προς τον προσδιορισμό των εκκρεμών υποχρεώσεων και των εξοφλήσεων, σε σχέση με τις αναφορές της Α.Α.Δ.Ε., εξαιτίας κυρίως του γεγονότος ότι τα γραμμάτια τρίτων δεν περιλήφθηκαν στις υποχρεώσεις, αλλά στις εξοφλήσεις.
Κι αν πιστεύει ότι όλα τα παραπάνω ανήκουν στο… παρελθόν, το Ε.Σ. καταγράφει μια σειρά από αδυναμίες, που «γεννάνε» νέα κρατικά «φέσια»:
• Αδυναμίες στη διαδικασία αυτόματου συμψηφισμού υποχρεώσεων της Κεντρικής Διοίκησης και της Γενικής Κυβέρνησης με χρέη προς την Α.Α.Δ.Ε. (απαιτήσεις της).
• Μη διασύνδεση των πληροφοριακών συστημάτων της Α.Α.Δ.Ε (Ο.Π.Σ. ELENXIS και Ο.Π.Σ. TAXIS) και αδυναμία εξαγωγής πληροφόρησης για επιστροφές φόρων που βρίσκονται σε διαδικασία ελέγχου.
• Αδυναμίες στη διαδικασία εφαρμογής των Κριτηρίων Στόχευσης Ελέγχων (Risk Analysis).
• Έλλειψη δυνατότητας παρακολούθησης δεδομένων και εξαγωγής πληροφόρησης από το Ο.Π.Σ TAXIS σε επίπεδο Δ.Ο.Υ. για την παρακολούθηση των στατιστικών στοιχείων και των οικονομικών μεγεθών αναφορικά με τις εκκρεμείς υποχρεώσεις επιστροφών.
• Έλλειψη διασύνδεσης του πληροφοριακού Συστήματος Ο.Π.Σ. ΤΑΧΙS με τα πληροφοριακά συστήματα εξωτερικών φορέων και ελεγκτικών μηχανισμών (Κτηματολόγιο, Ελληνικά Χρηματιστήρια Α.Ε, Τειρεσίας, Τράπεζες κ.λπ.).
• Έλλειψη αυτοματοποιημένης διαδικασίας διασταύρωσης μεταφερόμενων υπολοίπων από αιτήσεις επιστροφής Φ.Π.Α..
• Υποχρεώσεις επιστροφής φόρων που καθίστανται ληξιπρόθεσμες λόγω μη αυτοματοποιημένης τακτοποίησής τους με τις αντίστοιχες φορολογικές οφειλές που εξοφλήθηκαν μέσω Τραπεζών.
• Καθυστέρηση (μεγαλύτερη των 90 ημερών) στο χρόνο περαίωσης των ελέγχων επιστροφών φόρων.
Το Ε.Σ. θεωρεί, μάλιστα, ότι δεν αρκούν αλλαγές και βελτιώσεις στο οργανωτικό πλαίσιο, αλλά ότι απαιτείται και νομοθετική παρέμβαση, δίνοντας… ραντεβού με το ΓΛΚ και την ΑΑΔΕ, στον επόμενο Προϋπολογισμό, οπότε θα κάνει κι έλεγχο συμμόρφωσης με όλες τις παραπάνω υποδείξεις.