Για τον Βραζιλιάνο με τις λιβανέζικες ρίζες και τη γαλλική υπηκοότητα Κάρλος Γκοσν ήταν τεράστιο κατόρθωμα να γίνει ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα πρόσωπα στην κλειστή ιαπωνική κοινωνία, όπου οι ξένοι πρέπει να εργαστούν σκληρά για να βρουν την αποδοχή.
Φανταστείτε, λοιπόν, το σοκ που προκάλεσε στη χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου η πτώση του προέδρου της Nissan Motor Co., του ανθρώπου που κατάφερε να σώσει από τη χρεοκοπία τον ιαπωνικό κολοσσό.
Πως έχτισε το όνομά του
Ελάχιστοι έχουν καταφέρει να φθάσουν τόσο ψηλά στην παγκόσμια αυτοκινητοβιομηχανία όσο ο Κάρλος Γκοσν. Το 2008 ανέλαβε πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Nissan και την επόμενη χρονιά πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Renault. Οικοδόμησε μια τριμερή συμμαχία μεταξύ Nissan, Renault και Mitsubishi Motors Corp, της οποίας ηγείτο μέχρι τώρα. Το περιοδικό Forbes τον είχε αποκαλέσει κάποτε τον πιο σκληρά εργαζόμενο στην άκρως ανταγωνιστική βιομηχανία του αυτοκινήτου παγκοσμίως, ενώ τα ιαπωνικά ΜΜΕ τον χαρακτήριζαν «Κύριο 7-11», επειδή εργαζόταν από νωρίς το πρωί μέχρι αργά το βράδυ.
Και δεν ήταν μόνον η σκληρή δουλειά που τον βοήθησε να εκτοξευτεί στην κορυφή. Ο Γκοσν είναι γνωστός και ως «κύριος Fix-it», o άνθρωπος που καταφέρνει να διορθώνει τα αδιόρθωτα, ικανότητα που επέδειξε από την πρώτη του κιόλας δουλειά, όταν κατόρθωσε μέσα σ’ έναν χρόνο να κάνει επικερδείς τις επιχειρήσεις της βιομηχανίας ελαστικών Michelin στη Νότια Αμερική επιστρατεύοντας την επινοητικότητά του.
Αργότερα κατάφερε να σώσει και τη Renault με μια ριζική αναδιάρθρωση και να την κάνει επικερδή στα τέλη της δεκαετίας του 1990, όταν απέκτησε στη Γαλλία το παρατσούκλι «Le Cost Killer».
Ωστόσο, εκείνο για το οποίο έχει λόγους να καυχάται περισσότερο ήταν η διάσωση της Nissan από τη χρεοκοπία στις αρχές της δεκαετίας του 2000. Όταν εντάχθηκε στο δυναμικό της, η εταιρεία είχε χρέη άνω των 20 δισ. δολαρίων και μόνον τρία από τα 46 μοντέλα που διέθετε στην ιαπωνική αγορά απέφεραν κέρδη. Με το σχέδιό του για την αναβίωση του ιαπωνικού κολοσσού ο Γκοσν έβαλε στόχο να τον κάνει επικερδή μέσα σ’ έναν χρόνο – αποστολή που φάνταζε σχεδόν αδύνατη, τότε. Ήταν, όμως, τόσο σίγουρος για τον εαυτό του που υποσχέθηκε ότι θα παραιτηθεί αν δεν τα κατάφερνε. Το σχέδιό του περιλάμβανε μια σειρά δραστικών μέτρων, όπως οι περικοπές χιλιάδων θέσεων εργασίας, το κλείσιμο μονάδων και η δημοπράτηση περιουσιακών στοιχείων. Μείωσε επίσης τα επιδόματα των εργαζομένων κι άλλαξε την επίσημη γλώσσα της εταιρείας από Ιαπωνικά σε Αγγλικά -κινήσεις που έκαναν τους επικριτές του να τον κατηγορούν ότι έχει παντελή άγνοια της παραδοσιακής ιαπωνικής επιχειρηματικής κουλτούρας.
Το σχέδιό του, ωστόσο, απέδωσε καρπούς και μέσα σ’ έναν χρόνο η Νissan εμφάνισε καθαρά κέρδη 2,7 δισ. δολάρια από ζημιές 6,46 δισ. δολαρίων την προηγούμενη χρονιά και μέσα σε τρία χρόνια έγινε μια από τις πλέον επικερδείς αυτοκινητοβιομηχανίες ανά την υφήλιο.
Μ’ όλα αυτά η φήμη του εξαπλώθηκε τάχιστα στη Χώρα των Χρυσανθέμων. «...Στην Ιαπωνία τον κυνηγούν για αυτόγραφα ακόμη κι οι υπάλληλοί του κατά τις επισκέψεις του στα εργοστάσια. Έχει περιβληθεί με τον μανδύα ενός υπερήρωα, ενώ οι Γιαπωνέζες τον κατατάσσουν στην πρώτη τετράδα των ανδρών με τους οποίους θα ήθελαν να αποκτήσουν παιδιά», έγραφαν οι Financial Times το 2004. Πριν από λίγα χρόνια φήμες τον ήθελαν να κατεβαίνει υποψήφιος πρόεδρος στη χώρα καταγωγής του, τον Λίβανο.
Η αιφνίδια πτώση
Ο Γκοσν ήταν μεταξύ των καλύτερα αμειβομένων διευθυντικών στελεχών στην Ιαπωνία και τη Γαλλία επί αρκετά χρόνια και βρέθηκε συχνά στο στόχαστρο κριτικής λόγω των μεγάλων απολαβών του, αν και ελάχιστοι διαφωνούσαν ότι δεν άξιζε να αμείβεται για τους επιτελικούς ρόλους σε διάφορες εταιρίες. Ωστόσο, αυτές οι απολαβές στάθηκαν και η αιτία της σύλληψής του.
Όπως ανακοίνωσε η Nissan η έρευνα που διεξήγαγε μετά από συναγερμό που σήμανε ανώνυμος πληροφοριοδότης, αποκάλυψε ότι ο Γκοσν και ο εντεταλμένος διευθυντής Γκρεγκ Κέλλι εδώ και πολλά χρόνια ανέφεραν στις ανακοινώσεις τους στο χρηματιστήριο του Τόκιο ποσά για τους μισθούς τους που ήταν πολύ χαμηλότερα από το πραγματικό προκειμένου να μειωθεί το αναφερόμενο ποσό στην αμοιβή του 64χρονου πατέρα τεσσάρων παιδιών. Στο φως ήρθαν κι άλλες παράνομες πρακτικές του Γκοσν, όπως η προσωπική χρήση περιουσιακών στοιχείων της εταιρείας. Όπως παραδέχθηκε ο διευθύνων σύμβουλος της Nissan, Χιρότο Σαϊκάουα, η επιρροή που ασκούσε ο Γκοσν ως πρόεδρος τόσο της Nissan όσο και της Reanult ήταν ένας από τους «παράγοντες» που του επέτρεψαν να προβεί σε τέτοιες παράνομες ενέργειες. «Αυτή είναι η αρνητική πλευρά της μακράς κυριαρχίας του κ. Γκοσν», δήλωσε.
Το διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας θα επιδιώξει στη συνεδρίαση της Πέμπτης την αποπομπή του Γκοσν από τη θέση του – προοπτική που έχει ήδη προκαλέσει τριγμούς στις αγορές, καθώς εκτιμάται ότι θα θέσει σε κίνδυνο την παγκόσμια συμμαχία της Nissan με τη Mitsubishi και τη Renault, αφού ο Βραζλιάνος είναι πρόεδρος της Mitsubishi και διευθύνων σύμβουλος της Renault. Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Bloomberg οι απολαβές του Γκοσν από τις τρεις εταιρείες έφθασαν πέρυσι τα 17 εκ. δολάρια -εκ των οποίων τα δύο από τη Mitsubishi, τα 6,5 από την Nissan και τα 8,5 από τη Renault.