«Απίστευτο χάος».
Κάπως έτσι θα μπορούσε να περιγράψει κανείς την πολιτική κατάσταση στη Βρετανία μετά τις δραματικές εξελίξεις του τελευταίου 24ωρου με τις απανωτές παραιτήσεις υπουργών (που αντιδρούν στο προσχέδιο συμφωνίας για συντεταγμένη και οργανωμένη έξοδο της χώρας από την ΕΕ), την αμφισβήτηση της εξουσίας της πρωθυπουργού Τερέζα Μέι και τη συγκέντρωση επιστολών από βουλευτές του κόμματός της για κατάθεση πρότασης μομφής εναντίον της. Σύμφωνα με το Politico τρία είναι τα βασικά σενάρια για τις μελλοντικές εξελίξεις:
Α΄: Η Μέι μένει στη θέση της
Αν οι σκληροπυρηνικοί των Τόρηδων αποτύχουν να συγκεντρώσουν τις 48 επιστολές που προβλέπονται σύμφωνα με τους κανόνες του κόμματος για να κινηθεί η διαδικασία κατάθεσης πρότασης δυσπιστίας εις βάρος της πρωθυπουργό, θα δεχθεί τεράστιο πλήγμα η εκστρατεία τους για το Brexit, θέτοντας εν αμφιβόλω τους ισχυρισμούς τους ότι έχουν εξασφαλίσει τη στήριξη 80 βουλευτών. Αν και δεν υπάρχει κάποια προθεσμία ως προς το πότε πρέπει να υποβληθούν οι επιστολές μομφής, οι θιασώτες του Brexit έχουν στην πραγματικότητα μόνον λίγες μέρες μπροστά τους για να επωφεληθούν από την κρίση που προκάλεσε η κατ’ αρχήν συμφωνία της Μέι με τις Βρυξέλλες. Σε περίπτωση που αποτύχουν η Μέι και οι υποστηρικτές της θα βγουν μεν ενισχυμένοι, αλλά δεν θα αποφύγουν τη σύγκρουση στη Βουλή των Κοινοτήτων, όπου η πρωθυπουργός θα χρειαστεί τη στήριξη της πλειοψηφίας για το προσχέδιο της συμφωνίας – πράγμα εξαιρετικά δύσκολο, σύμφωνα με τον βρετανικό Τύπο.
Β΄ Η Μέι εξασφαλίζει την υποστήριξη του κόμματός της
Για να επιβιώσει η Μέι μιας πρότασης μομφής θα χρειαστεί 159 ψήφους, δηλαδή το 50% των βουλευτών των Τόρηδων + μία κι αν τα καταφέρει δεν μπορεί να κατατεθεί νέα πρόταση δυσπιστίας εναντίον της για έναν χρόνο.
Αν και πολλοί βουλευτές των Συντηρητικών υποστηρίζουν σε κατ’ ιδίαν συνομιλίες τους ότι σε περίπτωση που καταψηφίσουν την πρωθυπουργό πάνω από εκατό βουλευτές η θέση της θα είναι εξαιρετικά αποδυναμωμένη και θα πρέπει να παραιτηθεί, επισήμως δεν είναι υποχρεωμένη να το πράξη. Άλλωστε κι η ίδια διεμήνυσε χθες στη συνέντευξη Τύπου ότι α συνεχίσει μέχρι τέλους να δίνει τη μάχη, ακόμη κι αν επικρατήσει με μόλις μία ψήφο.
Αλλά αυτό δεν της διασφαλίζει νίκη στη Βουλή, εκτός κι αν αλλάξει δραματικά η πολιτικά ατμόσφαιρα. Κάποιοι υπουργοί και συνεργάτες της πιστεύουν ότι ακόμη κι αν καταψηφιστεί η κατ’ αρχήν συμφωνία για το Brexit , η Μέι μπορεί να επιβιώσει και να αφήσει τις αναταράξεις στις αγορές και την προοπτική μιας άτακτης αποχώρησης της Βρετανίας από την ΕΕ να αλλάξουν τη στάση της πλειοψηφίας, ώστε να ξαναφέρει το deal προς ψήφιση στη Βουλή και δεύτερη, τρίτη ή ακόμη και τέταρτη φορά. Αλλά αυτός ο δρόμος κρύβει κινδύνους, γιατί μπορεί οι δυσαρεστημένοι να καταθέσουν αυτή τη φορά πρόταση μομφής εναντίον ολόκληρης της κυβέρνησης και τα πράγματα θα είναι εξαιρετικά σκούρα για τη Μέι με δεδομένη την αρνητική στάση των Βορειοιρλανδών του DUP έναντι της συμφωνίας, αλλά και της ίδιας προσωπικά.
Αν περάσει η πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης, οι ηγέτες των άλλων κομμάτων θα έχουν περιθώριο 14 ημερών για να προσπαθήσουν να σχηματίσουν νέα κυβέρνηση. Σε περίπτωση αποτυχίας θα πρέπει να στηθούν κάλπες ενάμιση μήνα αργότερα και είναι λίαν αμφίβολο να εξασφαλίσουν την απόλυτη πλειοψηφία οι Εργατικοί του Κόρμπιν.
Γ΄ Η Μέι χάνει τη στήριξη των Τόρηδων
Αν χάσει η Μέι στην πρόταση μομφής εναντίον της, θα ξεκινήσει κούρσα διαδοχής στην ηγεσία των Τόρηδων. Αν καταθέσουν υποψηφιότητα πάνω από δύο άτομα, τότε θα γίνουν μυστικές ψηφοφορίες μέχρις ότου απομείνουν στην αρένα δύο μονομάχοι. Και τότε θα ψηφίσουν τα μέλη των Τόρηδων μετά από μια καμπάνια που κρατά συνήθως λίγες εβδομάδες. Τα χρονικά περιθώρια όμως είναι στενά αυτή τη φορά καθώς απομένουν περίπου τέσσερις μήνες μέχρι την ημερομηνία εξόδου της Βρετανίας από την ΕΕ και δεν αποκλείεται είτε οι Συντηρητικοί να επισπεύσουν τις διαδικασίες εκλογής νέου αρχηγού, ή να ζητήσει η κυβέρνηση παράταση από τις Βρυξέλλες στις διαπραγματεύσεις για το Brexit.
Δεν αποκλείεται βέβαια, να ενωθούν οι βουλευτές των Τόρηδων πίσω από έναν υποψήφιο, όπως έχει γίνει στο παρελθόν, αλλά αυτή τη φορά αυτό φαντάζει λίαν δύσκολο λόγω της βαθιάς διαίρεσης στο κόμμα.
Αν υποτεθεί ότι θα προκύψει νέος αρχηγός στους Τόρηδες και νέος πρωθυπουργός μέσα σε λίγες εβδομάδες, τότε αυτός θα αποφασίσει πως θα προχωρήσει στις διαπραγματεύσεις με τις Βρυξέλλες. Ο παραιτηθείς υπουργός Brexit, Ντόμινικ Ράαμπ – και κατά πάσα πιθανότητα υποψήφιος για την ηγεσία των Συντηρητικών- θα ήθελε να επαναδιαπραγματευτεί το θέμα του μεθοριακού καθεστώτος που θα ισχύσει με το Brexit ανάμεσα στην Βόρεια Ιρλανδία (η οποία ανήκει στη Βρετανία) και την Ιρλανδική Δημοκρατία (κράτος-μέλος της ΕΕ). Δεν αποκλείεται ο νέος πρωθυπουργός να γέρνει περισσότερο προς το στρατόπεδο των σκληροπυρηνικών , αλλά είναι αμφίβολο αν θα καταφέρει -όποιος κι αν είναι αυτός, ο Μπόρις Τζόνσον, ο Ντέιβιντ Ντέιβις, ο Μάικλ Γκόουβ, ο Ντόμινιρ Ράαμπ ή κάποιος άλλος – να αποσπάσει καλύτερη συμφωνία από την ΕΕ, που δεν δείχνει καμία διάθεσε να μετακινήσει τις κόκκινες γραμμές που έχει χαράξει. Κι έτσι θα επανέλθει στο τραπέζι το ενδεχόμενου ενός άτακτου Brexit. Aλλά είναι τέτοια η αντίδραση των περισσότερων Βρετανών βουλευτών σ’ ένα τέτοιο σενάριο, ώστε υπάρχει κίνδυνος να βρεθεί κι ο νέος πρωθυπουργός αντιμέτωπος με πρόταση μομφής από αντιπολιτευόμενα κόμματα και ευρωπαϊστές Τόρηδς βουλευτές που δεν θα δυσκολευτούν να ρίξουν την κυβέρνηση και να οδηγηθεί η Βρετανία σε νέες εκλογές.