Ο Χοακίν «Ελ Τσάπο» Γκουσμάν είναι ένας «αποδιοπομπαίος τράγος» της μεξικανικής κυβέρνησης, κορυφαία στελέχη της οποίας έλαβαν εκατομμύρια δολάρια σε δωροδοκίες από το καρτέλ του: αυτό υποστήριξε η υπεράσπιση την πρώτη ημέρα της δίκης του διαβόητου βαρόνου των ναρκωτικών, ενώ η κατηγορούσα αρχή τον περιέγραψε ως απόλυτα αδίστακτο αρχηγό συμμορίας.
«Η αλήθεια είναι ότι δεν έλεγχε τίποτα», υποστήριξε ο Τζέφρι Λίχτμαν, συνήγορος υπεράσπισης του Γκουσμάν, ο οποίος αντιμετωπίζει ποινή ισόβιας κάθειρξης στην πολυαναμενόμενη δίκη, που αναμένεται να διαρκέσει πάνω από τέσσερις μήνες σε ομοσπονδιακό δικαστήριο στο Μπρούκλιν, στη Νέα Υόρκη.
Κατά τον δικηγόρο του, ο «Ελ Τσάπο» είναι «αποδιοπομπαίος τράγος» της μεξικανικής κυβέρνησης. «Γιατί χρειάζεται η μεξικανική κυβέρνηση αποδιοπομπαίο τράγο; Διότι έβγαλε πολύ χρήμα από τις δωροδοκίες των βαρόνων των καρτέλ», πέταξε ο Λίχτμαν.
Ο συνήγορος κατηγόρησε τον απερχόμενο πρόεδρο, τον Ενρίκε Πένια Νιέτο, καθώς και τον προκάτοχό του, τον Φελίπε Καλδερόν (2006-2012), ότι έλαβαν «εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια» σε δωροδοκίες από το καρτέλ Σιναλόα, που ο Γκουσμάν φέρεται να διοικούσε επί 25 χρόνια.
Υπεύθυνος για τις πληρωμές ήταν ο Ισμαέλ «Ελ Μάγιο» Σαμπάδα, συγκατηγορούμενος του «Ελ Τσάπο», που όμως διαφεύγει τη σύλληψη, συνέχισε ο Λίχτμαν κατά τη διάρκεια της εναρκτήριας τοποθέτησής του, αφήνοντας να εννοηθεί πως ο «Ελ Μάγιο» ήταν το αληθινό αφεντικό της συμμορίας.
Στο Μεξικό, ο Πένια Νιέτο και ο Καλδερόν διέψευσαν αμέσως τις κατηγορίες της υπεράσπισης του βαρόνου των ναρκωτικών. Ο εκπρόσωπος της μεξικανικής προεδρίας έκανε λόγο για «ψευδείς και δυσφημιστικούς» ισχυρισμούς, ενώ ο Καλδερόν μίλησε για «ψευδείς και ανεύθυνες» δηλώσεις από πλευράς της υπεράσπισης.
Πριν από την εναρκτήρια τοποθέτηση της υπεράσπισης, η οποία θα συνεχιστεί σήμερα, η κατηγορούσα αρχή φιλοτέχνησε έναν πολύ διαφορετικό πίνακα, με τον βοηθό εισαγγελέα Άνταμ Φελς να τονίζει ότι ο Γκουσμάν ήταν «ο αρχηγός της συμμορίας».
Στην μικρή αίθουσα, όπου δεν χώρεσε παρά μόλις το ένα τέταρτο από τους τουλάχιστον εκατό δημοσιογράφους που πήγαν να καλύψουν τη δίκη, η κατηγορούσα αρχή υποσχέθηκε στο σώμα των ενόρκων ότι θα παρουσιάσει αποδείξεις για «τις πωλήσεις ναρκωτικών, τις δολοφονίες, τη διαφθορά» που επέβλεπε ο Γκουσμάν, ακόμη και μηνύματα κειμένου που έστελνε ο ίδιος ο «Ελ Τσάπο». Στη δίκη θα αποκαλυφθεί πως περιέγραφε «την αυτοκρατορία των ναρκωτικών που είχε δημιουργήσει ο ίδιος, με τα δικά του λόγια», τόνισε ο Άνταμ Φελς.
Η έναρξη της δίκης καθυστέρησε, λόγω της αποχώρησης δύο ενόρκων. Η πρώτη ένορκος προσκόμισε πιστοποιητικό γιατρού για να απαλλαγεί, ενώ ο δεύτερος ανέφερε ότι δεν έχει τα οικονομικά μέσα για να ασκήσει το καθήκον του ενόρκου σε μια δίκη τόσο μακρά, καθώς έχει μείνει άνεργος.
Δύο αναπληρωματικοί ένορκοι τους αντικατέστησαν πριν ξεκινήσουν οι εναρκτήριες τοποθετήσεις.
Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας επιλογής των ενόρκων την περασμένη εβδομάδα, πολλοί υποψήφιοι ζήτησαν να απαλλαγούν, εξαιτίας του φόβου αντιποίνων από τον βαρόνο των ναρκωτικών ή συνεργάτες του.
Η αμερικανική δικαιοσύνη παρουσιάζει τον «Ελ Τσάπο», 61 ετών, ως έναν από τους πιο επικίνδυνους βαρόνους των ναρκωτικών στον κόσμο. Τον κατηγορεί πως διηύθυνε από το 1989 ως το 2014 το καρτέλ Σιναλόα, που έλκει την ονομασία του από τα ομώνυμα όρη του βορειοδυτικού Μεξικού όπου κατάγεται.
Αμερικανοί εισαγγελείς λένε ότι υπό τη διεύθυνσή του το συγκεκριμένο καρτέλ εισήγαγε παράνομα στις ΗΠΑ πάνω από 154 τόνους κοκαΐνης, αξίας 14 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Μετά την έκδοσή του στις ΗΠΑ, τον Ιανουάριο του 2017, ο Γκουσμάν κρατείται υπό δρακόντεια μέτρα ασφαλείας, εξαιτίας των δύο κινηματογραφικών αποδράσεών του από τις μεξικανικές φυλακές, το 2001 και το 2015. Ακόμη και η σύζυγός του, η άλλοτε βασίλισσα της ομορφιάς Έμμα Κορονέλ, δεν είναι σε θέση να τον επισκέπτεται. Η Κορονέλ πολιορκήθηκε από πλήθος δημοσιογράφων προσερχόμενη, ενώ κατά την έξοδο δέχθηκε να τραβήξουν «σέλφι» μερικοί θαυμαστές της.
Ο Γκουσμάν δήλωσε αθώος, αλλά η αμερικανική δικαιοσύνη διαβεβαιώνει ότι έχει ένα βουνό αποδεικτικών στοιχείων εναντίον του, ανάμεσά τους έγγραφα έκτασης 300.000 εγγράφων και 117.000 ηχητικά αρχεία. Αντιμετωπίζει 11 κατηγορίες. Για την υπεράσπιση, είναι κατηγορούμενος-«τρόπαιο», βγαλμένος από τα όνειρα των διωκτικών αρχών.
Ο κατάλογος των ονομάτων των ενόρκων στη δίκη αλλά και των μαρτύρων — πρώην συνεργατών, αλλά και αντιπάλων του — παραμένει άκρως απόρρητος, για λόγους ασφαλείας.