Διευκρινίσεις για τη διαδικασία συμψηφισμού και επιστροφής των αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών μη μισθωτών ασφαλισμένων (ελεύθερων επαγγελματιών, αυτοαπασχολουμένων και αγροτών) στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) παρέχει ο φορέας με εγκύκλιο που εξέδωσε.
Συγκεκριμένα, ορίζεται ότι αχρεωστήτως καταβληθείσες εισφορές στον ΕΦΚΑ συμψηφίζονται με πάσης φύσεως καθυστερούμενες οφειλές, ρυθμισμένες ή μη, των δικαιούχων προς τον ΕΦΚΑ και τους τρίτους φορείς, για τους οποίους ο ΕΦΚΑ συνεισπράττει εισφορές.
Οπως αναφέρει το ΑΠΕ-ΜΠΕ στην εγκύκλιο, προβλέπεται ότι, στις περιπτώσεις ελεύθερων επαγγελματιών και αυτοαπασχολουμένων, η επιστροφή γίνεται, μετά την ετήσια εκκαθάριση των οφειλόμενων ασφαλιστικών εισφορών. Τα πρόσωπα αυτά μπορούν, με αίτησή τους, να ζητήσουν το υπερβάλλον ποσό να παραμείνει στον ΕΦΚΑ ως πιστωτικό υπόλοιπο, συμψηφιζόμενο με τις επόμενες εισφορές.
Σε περίπτωση που δεν υπάρχουν οφειλές ή, εάν, ύστερα από το συμψηφισμό, προκύπτει υπόλοιπο ποσό, αυτό επιστρέφεται άτοκα στους δικαιούχους. Κατ΄εξαίρεση, το προς επιστροφή χρηματικό ποσό επιστρέφεται εντόκως, έπειτα από αμετάκλητη απόφαση αρμόδιου δικαστηρίου, εκτός και εάν ορίζεται διαφορετικά στη δικαστική απόφαση.
Ως αχρεωστήτως καταβληθείσες εισφορές νοούνται τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται στον ΕΦΚΑ για οποιαδήποτε αιτία και για τα οποία, βάσει της κείμενης νομοθεσίας, δεν προκύπτει υποχρέωση καταβολής τους. Κατ΄εξαίρεση, δεν θεωρούνται αχρεωστήτως καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές χρηματικά ποσά που έχουν καταβληθεί σε περιπτώσεις που προκύπτει ακύρωση χρόνου ασφάλισης, λόγω δόλιας ή εικονικής ασφάλισης.
Όπως επισημαίνεται στην εγκύκλιο, ο συμψηφισμός ή η επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών αφορά σε χρηματικά ποσά που έχουν καταβληθεί υπέρ του κλάδου κύριας ασφάλισης και λοιπών παροχών του ΕΦΚΑ, καθώς και για ποσά που έχουν εισπραχθεί αχρεωστήτως από τον ΕΦΚΑ υπέρ του ΕΟΠΥΥ, του ΟΑΕΔ, καθώς και οποιουδήποτε άλλου φορέα για τον οποίο ο ΕΦΚΑ συνεισπράττει εισφορές.
Με τις νέες διατάξεις, αχρεωστήτως καταβληθείσες εισφορές μη μισθωτών, από 1/1/2017 και εντεύθεν, συμψηφίζονται, μέσω της διαδικασίας ετήσιας εκκαθάρισης ασφαλιστικών εισφορών, προκειμένου να εξαχθεί το τελικό ετήσιο αποτέλεσμα, το οποίο μπορεί να είναι χρεωστικό, πιστωτικό ή μηδενικό.
Το πιστωτικό υπόλοιπο της εκκαθάρισης δύναται να παραμείνει στο λογαριασμό του ασφαλισμένου, προκειμένου να συμψηφισθεί με εισφορές επόμενων μηνών, εφόσον υποβληθεί αίτημα, εντός διμήνου. Μετά την παρέλευση της ημερομηνίας αυτής, το υπόλοιπο επιστρέφεται άτοκα στους δικαιούχους με πίστωση τραπεζικού λογαριασμού. Εάν έχει χωρήσει δικαστική απόφαση που επιδικάζει ανάλογα, επιστρέφεται έντοκα.
Η διαδικασία έχει ήδη τεθεί σε παραγωγική λειτουργία και στο προσεχές μέλλον θα υλοποιηθεί εκ νέου σε περιπτώσεις παράλληλης ασφάλισης.
Μετά το πέρας της εκκαθαριστικής διαδικασίας και τη λήξη της προθεσμίας καταβολής της τελευταίας δόσης εκκαθάρισης, οι οφειλές βεβαιώνονται στο Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ) (σε εξέλιξη σχετικές ενέργειες).