Στις 18 Φλεβάρη του 1948 εκτελέστηκαν στο Λαζαρέτο, στην Κέρκυρα, άλλοι πέντε… Ο Φώτης από το Καρπενήσι, ο Λευτέρης από τη Θήβα, ο Γιάννης από την Αθήνα, ο Μανώλης ή Στρατής από τη Θήβα και Νίκος από την Πάτρα. Η αρπαγή έγινε μέσα σε μία βουβή πάλη στα σκοτάδια.
Δύο τριάδες φυλάρχων, στις 2:45 τα μεσάνυχτα μπήκαν στα κελιά της Ι ακτίνας. Η πρώτη τριάδα ανοίγει το κελί του Φώτη. Δε λένε λέξη. Τραβούν τις κουβέρτες και τον αρπάζουν μισόγυμνο. Κατεβαίνουν τις σκάλες όσο μπορούσαν πιο γρήγορα ποδοβολητά…από δω πήραν τον Φώτη και από δω τον Γιώργο …Αίσχος… αίσχος… Λαέ της Κέρκυρας ξύπνα, φώναζαν οι κρατούμενοι… » περιγράφει σε μαρτυρία του ο συγκρατούμενος τους Στρατής Κασελούρης και προσθέτει... «δυο χρόνια μακελειό… ο κόσμος άκουγε, Ανήμποροι όλοι. Οι γυναίκες σταυροκοπιόντουσαν… τα παιδιά έκλαιγαν… μετά, νεκρική σιγή… και μετά ντουφεκιές… Ερχόταν από το Λαζαρέτο.
Ήταν τόσο δυνατές που τα δυόμιση μίλα απόσταση από την πόλη της Κέρκυρας και τις φυλακές δεν ήταν αρκετές να πνίξουν τον βαρύ ήχο θανάτου… »
«Περίπου διακόσια άτομα, ήρωες που δεν τιμήθηκαν ποτέ, που τα παράσημα δεν έφτασαν στις οικογένειες τους. Θαμμένοι εδώ στη μικρή ακατοίκητη νησίδα του θανάτου που μπορεί η πυκνή βλάστηση να το “πνίγει”, όμως μοναδική ζωή είναι οι ψίθυροι από σκιές που χάθηκαν από τον “παραλογισμό” των σκοτεινών χρόνων του ελληνικού Εμφυλίου, της πρώτης πράξης του ψυχρού πόλεμου» θα πει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ συγκινημένος ο 80χρονος πλέον, κος Γιώργος, συγγενής του αδικοχαμένου Φώτη, τελειοφοίτου τότε του Γυμνασίου, τυπογράφου, γύρω στα 30, στον αλβανικό πόλεμο υπαξιωματικός» θα πει.
Το Λαζαρέτο, το λεπροκομείο του 16ου αιώνα, χρησιμοποιήθηκε στη μεταπολεμική ιστορία στην Ελλάδα, κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου 1946-1949 ως τόπος εκτέλεσης έγκλειστων πολιτικών κρατουμένων στις Φυλακές Κέρκυρας, που καταδικάστηκαν με την εσχάτη των ποινών, τη θανατική ποινή.
Από το 1947 μέχρι το 1949 ο εξακριβωμένος ληξιαρχικά αριθμός εκτελεσμένων πολιτικών κρατούμενων ήταν 112 άνδρες από 19 έως 30 ετών. Μαρτυρίες συγγενών των φυλακισμένων, αλλά και όσων γλύτωσαν αναφέρουν πως εκτελέστηκαν περισσότεροι από διακόσιοι πολιτικοί , από διαφορετικά μέρη της Ελλάδας με αποφάσεις των «Εκτάκτων Στρατοδικείων».
Πρώτος καταγεγραμμένος ήταν ο 23χρονος Πολύβιος Κολοβός, τον Μάιο του 1947, ακολούθησαν έξι Κρητικοί, ενώ μέχρι τον Μάιο του 1948 θανατώθηκαν ακόμη 66, οι εχθροπραξίες που συνεχίστηκαν έφεραν πολλαπλά θύματα. Οι εκτελέσεις γίνονταν μία με δύο φορές τον μήνα και ήταν πάντα ομαδικές.
Μοναδικός και σιωπηλός μάρτυρας, των απάνθρωπων εγκλημάτων, που ξεκίνησαν στο νησί κατά τη διάρκεια του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου, όταν οι ιταλικές δυνάμεις κατοχής χρησιμοποίησαν το Λαζαρέτο, ως στρατόπεδο αιχμαλώτων, ήταν η μισογκρεμισμένη, εκκλησία της Santa Maria di Nazaret, απομεινάρι της Ενετικής κυριαρχίας. Μια εικόνα της δακρύζουσας Παναγιάς που τοποθέτησε τα νεότερα χρόνια κάποιος επισκέπτης, ίσως εκπροσωπεί απόλυτα τα όσα «έβλεπε» η ερειπωμένη εκκλησία που βρίσκεται ακριβώς απέναντι από το τείχος των εκτελέσεων.
Μέχρι και σήμερα το τείχος αυτό, κρυμμένο από τις ακτίνες του ήλιου, φέρνει τα σημάδια από τις «θανατικές» ντουφεκιές.
Φόρος τιμής σε όσους έχασαν τη ζωή τους
Το Λαζαρέτο «παίρνει» ζωή μόνο μία μέρα το χρόνο. Όταν, για το Έπος του ’40 και τα όσα ακολούθησαν, οι μνήμες ξυπνάν. Μια χούφτα άνθρωποι, καλεσμένοι από το «Σωματείο Λαζαρέτο» που εδρεύει στην Αθήνα και συστάθηκε το 1976, από επιζώντες θανατοποινίτες και συγγενείς εκτελεσμένων, έρχονται κάθε χρόνο από κάθε γωνιά της Ελλάδας να αποτίνουν φόρο τιμής σε αυτούς «που χάθηκαν από τα ίδια τους τα αδέρφια», όπως θα πουν, από τα κατάλοιπα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Από τα ληξιαρχικά αρχεία αναγνωρίστηκαν 112 θύματα της εμφυλιακής περιόδου, ενώ βρέθηκαν πολλά περισσότερα ονόματα όσων αναγνωρίστηκαν και χαράχτηκαν πάνω στους μαρμάρινους σταυρούς. Κάποιοι σταυροί είναι κενοί.
«Μέχρι και σήμερα δεν ξέρουμε πού υπάρχουν ακριβώς τα οστά όλων αυτών των ανθρώπων. Δε δόθηκαν ποτέ τα σώματά τους. Το συγκεκριμένο τείχος των εκτελέσεων είναι το μοναδικό που σώζεται αυτούσιου στην Ελλάδα. Είχε “κρικέλια” και έδεναν αυτούς που ήταν “προς εκτέλεση” με όψη προς τον τοίχο», θα πει στο Αθηναϊκό Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η γραμματέας του Σωματείου Λαζαρέτο, συγγραφέας, Ξανθίππη Παπαναστασίου- Πατμανίδου.
Η νησίδα του Λαζαρέτου, είναι ορατή, από όλες τις ακτές της μέσης Κέρκυρας και από την πόλη. Όμως ακόμη και τους καλοκαιρινούς μήνες, το πανέμορφο οπτικά Λαζαρέτο, των περίπου εβδομήντα, στρεμμάτων που έχει κηρυχθεί ιστορικός τόπος, δεν είναι επισκέψιμο, ίσως γιατί η ιστορία του δε φέρει λαμπρές σελίδες, αλλά σελίδες σκοτεινές, γραμμένες από αίμα, αρρώστια και προδοσία.