1941: Η χρονιά που ο πόλεμος έγινε Παγκόσμιος - iefimerida.gr

1941: Η χρονιά που ο πόλεμος έγινε Παγκόσμιος

NEWSROOM IEFIMERIDA.GR

Στο βιβλίο «1941: Όταν ο πόλεμος εξαπλώθηκε στο κόσμο» των εκδόσεων Μεταίχμιο, ο δημοσιογράφος και ιστορικός Γιόακιμ Κέπνερ συνοψίζει τα γεγονότα μίας χρονιάς κατά την οποία η φωτιά του πολέμου κατέκλυσε όλο τον πλανήτη.

Η επίθεση του ιταλικού στρατού στην Ελλάδα έγινε με πρωτοβουλία του Μουσολίνι χωρίς να ενημερωθεί ο σύμμαχος του Χίτλερ. Και η αποτυχία της εισβολής ανάγκασε την Βέρμαχτ να στραφεί στα Βαλκάνια καθυστερώντας την επιχείρηση στη Ρωσία και ανακουφίζοντας τη Αγγλία από την πίεση της Λουτβάφε.

«Για καμία άλλη περιπέτεια δεν μέμφθηκε τόσο ο Χίτλερ τον αποπροσανατολισμένο εταίρο Μουσολίνι, όσο για την επίθεση στην Ελλάδα». Και είχε απόλυτο δίκιο. Το φθινόπωρο του 1940 οι πολεμικές επιχειρήσεις βρισκόταν σε ύφεση. Η δυτική Ευρώπη βρισκόταν κάτω από την κατοχή των ναζί μετά από τον «κεραυνοβόλο πόλεμο» που είχαν εξαπολύσει. Η Αγγλία ήταν απομονωμένη, δεχόταν καθημερινά βομβαρδισμούς από τα αεροπλάνα της πανίσχυρης στους αιθέρες Λουτβάφε. Ενώ ζούσε με το φόβο κάποιας απόπειρας απόβασης των Γερμανικών στρατευμάτων στο νησί.

Ο ιταλικός στρατός δεν είχε αναμιχθεί στις επιχειρήσεις στην Ευρώπη, αλλά μόνο στη Βόρεια Αφρική κατά των Άγγλων που υπεράσπιζαν τις αποικίες τους. Ο Μουσολίνι μάθαινε τις κατακτήσεις του συμμάχου του στον Άξονα ως τετελεσμένα γεγονότα. Έτσι το μόνο που έκανε ήταν να κηρύττει τον πόλεμο σε χώρες που ήδη είχε επιτεθεί ο Χίτλερ.

Θεωρώντας ότι έπρεπε να πάρει κι αυτός το μερίδιο του από την Ευρώπη αποφάσισε να επιτεθεί στην Ελλάδα. Στο κάτω κάτω θεωρούσε τον εαυτό του απόγονο των Ρωμαίων και αν νικούσε τους Άγγλους στη Λιβύη και κατακτούσε την Ελλάδα η Μεσόγειος θα γινόταν ξανά mare nostrum.

Σύμφωνα με τα σχέδια των επιτελών του, η βάση του θα ήταν η Αλβανία την οποία είχε ήδη κατακτήσει. Στα σύνορα με την Ελλάδα συγκέντρωσε ένα στρατό 140.000 ανδρών. Ο αριθμός ήταν εντυπωσιακός αλλά το στράτευμα στερούνταν ικανών αξιωματικών αφού οι περισσότεροι είχαν πάρει προαγωγή χάρη στην αφοσίωση τους στα φασιστικά ιδεώδη παρά στην αξία τους ενώ κανείς δεν είχε φροντίσει για την επιμελητεία σε μία χώρα «με τρομακτικές οροσειρές και γκρεμούς που έχασκαν».

Ελληνικά στρατεύματα στο αλβανικό μέτωπο. Φωτογραφία: AP Photo

Η εποποιία του 1940 στα βουνά της Αλβανίας είναι γνωστή. Ο ιταλικός στρατός έχασε 40.000 άνδρες και είχε αρκετούς τραυματίες από μία δύναμη που της έλειπαν η αεροπορία και τα τεθωρακισμένα. Όμως η χειρότερη ήττα για τον Ντούτσε ήταν ότι έχασε την εμπιστοσύνη του Χίτλερ και το κύρος της Ιταλίας ως ισχυρού συμμάχου στον πόλεμο καταρρακώθηκε. Όπως υποστηρίζει ο Κέπνερ ο Χίτλερ όταν κατάλαβε τον παραλογισμό της ιταλικής εισβολής στα Βαλκάνια κατελήφθη από τρομακτική οργή. Από το 1940 και στο εξής η Ιταλία θα αρκούνταν πιά στον άχαρο ρόλο του φύλακα των κατεχόμενων από τους Ναζί χωρών.

Στα τέλη του 1940, η Αγγλία δεν είχε υποκύψει και κάθε σκέψη για απόβαση στο νησί είχε πια εγκαταλειφθεί. Ταυτόχρονα ο Φράνκο ο Ισπανός δικτάτορας αλλά και ο Πετέν ο Γάλλος στρατάρχης ηγέτης της Δημοκρατίας του Βισί, στη Νότια Γαλλία είχαν αρνηθεί να συμμαχήσουν με τον Χίτλερ . Η εκστρατεία εναντίον της ΕΣΣΔ ήταν αδύνατη αν το Τρίτο Ράιχ δεν εξασφάλιζε τα μετόπισθεν. Οι μεραρχίες των Άγγλων που έφτασαν για να ενισχύσουν τον ελληνικό στρατό φόβιζαν τον Χίτλερ καθώς πίστευε ότι η Ελλάδα θα μετατρεπόταν σε αγγλική βάση μέσω της οποίας τα αγγλικά αεροπλάνα θα απειλούσαν τις πετρελαιοπηγές της Ρουμανίας που εφοδίαζε τα ναζιστικά στρατεύματα. Οπότε το 1941 οι Γερμανοί εισέβαλαν στην Ελλάδα την κατέκτησαν και μερικούς μήνες αργότερα επέλαυναν προς τη Μόσχα.

Έλληνες στρατιώτες με ιταλικά εφόδια που άφησαν πίσω τους οι Ιταλοί, κοντά στην Κόνιτσα, 2 Ιανουαρίου 1941. Φωτογραφία: AP Photo

Ο Γερμανός Γιόακιμ Κέπνερ, δημοσιογράφος και διδάκτορας Σύγχρονης Ιστορίας στο βιβλίο 1941: Όταν ο πόλεμος εξαπλώθηκε στο κόσμο (εκδόσεις Μεταίχμιο, μετάφραση Λένια Μαζαράκη) εξηγεί πως ένας πόλεμος που μέχρι τότε θεωρούνταν ευρωπαϊκή υπόθεση ξαφνικά εξαπλώθηκε μέχρι την Βόρειο Αφρική και τον Ειρηνικό.

Ανάμεσα στα άλλα γεγονότα, κεντρική θέση κατέχει η εισβολή των Ιταλών και μετά των Γερμανών στην Ελλάδα. Η εκστρατεία στα Βαλκάνια καθυστέρησε τα σχέδια της φιλόδοξης εισβολής των στρατιών του Χίτλερ στη Σοβιετική Ένωση.

Γερμανικές δυνάμεις κατοχής ξεφορτώνουν μοτοσικλέτες και οπλισμό καθώς τα SS διασχίζουν τον ισθμό της Κορίνθου, 23 Μαίου 1941. Φωτογραφία: AP Photo

Όμως ο Κέπνερ δεν παραθέτει απλά γεγονότα. Διανθίζει την αφήγηση με τις προσωπικές μαρτυρίες ή τις περιπέτειες ανθρώπων που έζησαν την φρίκη του πολέμου. Όπως τη συγγραφέα Άλκη Ζέη που κάνει λόγο για μία Αθήνα κοιτίδα της δημοκρατίας «που είχε παραλύσει από το φόβο» και στους δρόμους της οποίας «ξένοι άντρες με γκρίζες στολές είχαν φέρει τα τανκς τους κάτω από την Ακρόπολη». Ή αναφέρεται στα γραπτά του Πάτρικ Λι Φέρμορ, του Άγγλου συγγραφέα πουμία δεκαετία πριν συμμετάσχει στην απαγωγή του στρατηγού Κράιπε στη Κρήτη, περιφερόταν στις μπυραρίες του Μονάχου. Εκεί οι νεόκοποι ναζί έπιναν, τραγουδούσαν και έμοιαζαν βλοσυροί και απειλητικοί. Για τον προφητικό Φέρμορ τα μεθυσμένα τραγούδια τους ήταν «σύμβολα της πορείας ενός πολιτισμένου έθνους προς το σκότος». Και το 1941 η προφητεία του είχε γίνει πραγματικότητα.

1941: Η χρονιά που ο πόλεμος έγινε Παγκόσμιος | iefimerida.gr 3
Ακολουθήστε το στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο 
ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ
Tο iefimerida.gr δημοσιεύει άμεσα κάθε σχόλιο. Ωστόσο δεν υιοθετούμε τις απόψεις αυτές καθώς εκφράζουν αποκλειστικά τον εκάστοτε σχολιαστή. Σχόλια με ύβρεις διαγράφονται χωρίς προειδοποίηση. Χρήστες που δεν τηρούν τους όρους χρήσης αποκλείονται.

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ