Oι ηγέτες κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ συνέρχονται σε μια κρίσιμη φάση στην ιστορία της στις Βρυξέλλες για μια σύνοδο κορυφής που χαρακτηρίστηκε «ώρα της αλήθειας» για το Brexit, αλλά ο πήχης των προσδοκιών έχει τοποθετηθεί πολύ χαμηλά.
Η Τερέζα Μέι θα έχει γι’ άλλη μια φορά έχει την ευκαιρία να μιλήσει για 15 λεπτά για το δικό της όραμα εξόδου της Βρετανίας από την Ένωση, αλλά δεν έχει ετοιμάσει νέες προτάσεις. Τη σκυτάλη θα παραλάβει ο επικεφαλής διαπραγματευτής της ΕΕ για το Brexit Μισέλ Μπαρνιέ, ο οποίος αναμένεται να μιλήσει για την πρόοδο των διαπραγματεύσεων. Στη συνέχεια τα 27 κράτη μέλη θα επιβεβαιώσουν για άλλη μια φορά ότι επιθυμούν μια τακτική έξοδο των Βρετανών χωρίς ωστόσο να θυσιαστούν οι αρχές της ΕΕ όπως η ευρωπαϊκή εσωτερική αγορά. Τέλος θα συζητηθεί εάν θα πραγματοποιηθεί η έκτακτη Σύνοδος Κορυφής για το Brexit στα μέσα Νοεμβρίου, προοπτική που φαίνεται να έχει απομακρυνθεί αυτή τη στιγμή.
Αγκάθι παραμένει το θέμα των συνόρων μεταξύ της Ιρλανδίας και της Βόρειας Ιρλανδίας, το οποίο αποτελεί ένα βασικό εμπόδιο στις συνομιλίες. «Μοιάζει με μια νέα εκδοχή του Γόρδιου Δεσμού. Αλλά δυστυχώς δεν μπορώ να δω μια νέα εκδοχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Είναι πολύ δύσκολο να βρει κανείς έναν δημιουργικό ηγέτη όπως αυτόν», δήλωσε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, εξηγώντας πως το αν θα πραγματοποιηθεί νέα Σύνοδος Κορυφής το Νοέμβριο, εξαρτάται από τους αρχηγούς, ενώ η προϋπόθεση είναι να υπάρχει «η αίσθηση ότι βρισκόμαστε κοντά σε μια συμφωνία».
Όπως ο ίδιος επεσήμανε θα ζητήσει από τη Βρετανίδα πρωθυπουργό «συγκεκριμένες προτάσεις» προκειμένου να αρθεί το «αδιέξοδο». «Μόνον αυτές οι προτάσεις μπορούν να καθορίσουν αν μια συμφωνία είναι εφικτή», συμπλήρωσε και επανέλαβε ότι η ΕΕ πρέπει να προετοιμαστεί για το ενδεχόμενο μη συμφωνίας ή απόρριψης της συμφωνίας.
Η προοπτική μιας μη συμφωνίας είναι το χειρότερο από όλα τα αρνητικά σενάρια, καθώς εκτός από τη Βρετανία το πλήγμα θα είναι μεγάλο και για την Ένωση, σηματοδοτώντας ένα σοκ για την οικονομία της. Αλλά ακόμη κι αν επιτευχθεί μια συμφωνία για τους όρους του διαζυγίου πολλά προβλήματα θα παραμείνουν άλυτα για Βρυξέλλες και Λονδίνο επί μακρύ διάστημα σημειώνουν αναλυτές. Η ΕΕ θα βιώσει σύντομα την απουσία της στρατιωτικής ισχύος του Ηνωμένου Βασιλείου και της συνεργασίας με τις μυστικές της υπηρεσίες.
Το προσφυγικό
Οι εργασίες της Συνόδου θα συνεχιστούν και αύριο Πέμπτη με κύριο θέμα στην ατζέντα το προσφυγικό, ένα κεφάλαιο στο οποίο υπάρχει μεγάλη διάσταση απόψεων μεταξύ των κρατών μελών. Μπορεί ο αριθμός των προσφύγων και μεταναστών που καταφθάνουν στην Ευρώπη να έχει μειωθεί, αλλά τι θα γίνει αν ξαφνικά οι πολιτοφυλακές στη Λιβύη ή οι διακινητές στο Μαρόκο δώσουν νέα ώθηση στο εμπόριο της ελπίδας;
Η ΕΕ μοιάζει απροετοίμαστη για ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Μέχρι στιγμής η ενίσχυση των εξωτερικών συνόρων της δεν έχει ολοκληρωθεί και ουδείς γνωρίζει αν θα έχει συγκροτηθεί σε δυο χρόνια η σχεδιαζόμενη δύναμη 10.000 ανδρών για την προστασία τους. Χώρια που αποδεικνύονται προς το παρόν ανεφάρμοστα τα σχέδια της συνόδου κορυφής του περασμένου Ιουνίου για «ελεγχόμενα κέντρα ασύλου» σε ευρωπαϊκά κράτη ή νέα «κέντρα αποβίβασης» ή στρατόπεδα σε τρίτες χώρες.
Αδιευκρίνιστο παραμένει τι θα γίνει και με το θέμα της κατανομής των προσφύγων που έχει προκαλέσει τεράστιες τριβές εντός της ΕΕ, λόγω της επίμονης άρνησης χωρών της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης να υποδεχθούν πρόσφυγες στα εδάφη της. Σημαντικές αποφάσεις, ως εκ τούτου δεν αναμένονται, ειδικά όσον αφορά στην αναθεώρηση του Κανονισμού του Δουβλίνου αν και θα επιχειρηθεί να δοθεί ώθηση π.χ. στο ζήτημα της κοινής πολιτικής ασύλου, σε πολλά σημεία της οποία φαίνεται να συμφωνούν τα κράτη μέλη
Το ιταλικό ζήτημα
Το θέμα του ιταλικού προϋπολογισμού, που προβλέπει έλλειμμα ύψους 2,4% κι έχει προκαλέσει την έντονη ανησυχία ΕΕ και αγορών αναμένεται να παίξει σημαντικό ρόλο στη σύνοδο. Η εντελώς απρόβλεπτη κατά τις Βρυξέλλες κυβέρνηση των λαϊκιστών στη Ρώμη ποντάρει στο ότι είναι πολύ μεγάλη οικονομία για να την αφήσουν οι ευρωπαίοι εταίροι και η ΕΚΤ να καταρρεύσει την ώρα που εξακολουθεί να ανεβαίνει το σπρεντ των ιταλικών ομολόγων, που απέχουν μόλις δύο βαθμίδες από την κατηγορία «σκουπίδια» στους σημαντικότερους οίκους αξιολόγησης.
Με τον νέο «προϋπολογισμό του λαού», όπως τον βάφτισε το Κίνημα 5 Αστέρων, μετατίθεται γι’ αργότερα η απομείωση του ιταλικού χρέους που αγγίζει το 133% του ΑΕΠ στα 2,3 δισ ευρώ. Και στη σύνοδο δεν αποκλείεται να δοθεί νέα συνέχεια στην άγρια κόντρα της Ρώμης με τις Βρυξέλλες και τους εταίρους.