Εξοπλισμένο με πάνω από εκατό κανόνια το HMS Victory ήταν το ισχυρότερο πολεμικό πλοίο πρώτης γραμμής της εποχής του.
Με εκτόπισμα 3.200 τόνων, περίτεχνα γλυπτά, πάμπολλες θυρίδες πυροβόλων όπλων στο ανώτερο κατάστρωμά του το καμάρι του βρετανικού Πολεμικού Ναυτικού έσπερνε τρόμο στους εχθρούς. Φανταστείτε λοιπόν το σοκ που προκάλεσε τον Οκτώβριο του 1744 στο Ηνωμένο Βασίλειο η είδηση ότι η ναυαρχίδα του στόλου βυθίστηκε αύτανδρη -με πλήρωμα 1.150 άνδρες και πέντε τόνους χρυσού-.
Μέχρι τότε το ΗΜS Victory («Νίκη») είχε δικαιώσει πλήρως το όνομά του: και μόνον η εμφάνισή του στον ορίζοντας είχε τρέψει σε φυγή έναν ισπανικό στολίσκο στη Μάγχη, ενώ με επιτυχία στέφθηκε και η συμμετοχή της ως ναυαρχίδα υπό τον ναύαρχο Τζον Μπάλτσεν σε επιχείρηση του βρετανικού στόλου το καλοκαίρι του 1744 κατά Γάλλων κουρσάρων.
Αλλά μετά ακολούθησε μια σφοδρή θαλασσοταραχή και το πλοίο χάθηκε στη Μάγχη κάπου 50 μίλια νοτιοανατολικά του Πλίμουθ.
Αλλά πώς έγινε αυτό; Ποιοι ήταν οι λόγοι που το οδήγησαν στο βυθό;
Εκείνη την εποχή το Πολεμικό Ναυτικό -αλλά και ιστορικοί τους επόμενους αιώνες – επέρριψαν την ευθύνη στην κακοκαιρία – τη φουρτούνα που μαινόταν όταν χάθηκε το HMS Victory.
Αλλά έρευνες των τελευταίων χρόνων απέδειξαν ότι σημαντικό ρόλο έπαιξαν και τα ανθρώπινα λάθη, όπως ο κακός καταμερισμός του φορτίου των λαφύρων που προκάλεσε μετατόπιση του κέντρου βάρους του σκάφους.
Ένας άλλος λόγος ήταν η έλλειψη κατάλληλης ξυλείας -δρύινης – μια δυσάρεστη συνέπεια της θωράκισης του βρετανικού στόλου, θύμα της οποίας είχαν πέσει πολλά δάση της χώρας. Έτσι οι επισκευές στο HMS Victory – που ήταν αρκετά συχνές – γίνονταν με ελαττωματικά ξύλα. Ωστόσο, λόγω του πρεστίζ του πλοίου και του τεράστιου κόστους κατασκευής του, που είχε ξεπεράσει τις 50.000 λίρες, το Ναυαρχείο απέκλεισε το ενδεχόμενο ριζικής ανακαίνισης ή ενδεχομένως και παροπλισμού του σκάφους.
Δεν ήταν, λοιπόν, τυχαίο ότι η μετά την καθέλκυσή του το 1737 στο Πόρτσμουθ το HMS Victory μετείχε κυρίως σε επιχειρήσεις κοντά στις βρετανικές ακτές. Αυτό συνέβη και το καλοκαίρι του 1744. Όταν ένας γαλλικός στόλος καθήλωσε αρκετά βρετανικά εμπορικά στις εκβολές του Τάγου, του μεγαλύτερου ποταμού της Ιβηρικής Χερσονήσου ο ναύαρχος Μπάλτσεν ανέλαβε δράση με μια αρμάδα 30 βρετανικών και ολλανδέζικων πλοίων. Η επίθεση πέτυχε κι οι σύμμαχοι κατάφερε να βάλουν χέρι σε πολλά γαλλικά και ισπανικά εμπορικά πλοία. Ωστόσο, ο Μπάλτσεν αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την πολιορκία του Καντίζ καθώς ξέμεινε από προμήθειες.
Στη Λισαβόνα συμφώνησε να μεταφέρει 400.000 λίρες - πέντε τόνους χρυσού - για εμπόρους στα λιμάνια της Μάγχης. Και μετά άρχισε το ταξίδι της επιστροφής.
Ο στόλος είχε ήδη φθάσει στη Μάγχη όταν στις 3 Οκτωβρίου ξέσπασε μεγάλη φουρτούνα. Πολλά πλοία καταστράφηκαν, άλλα υπέστησαν σημαντικές ζημιές. Το HMS Victory εθεάθη για τελευταία φορά κοντά στις Αγγλονορμανδικές Νήσους. Οι έρευνες που ακολούθησαν απέβησαν άκαρπες. Κάποια συντρίμμια που εκβράστηκαν ενίσχυσαν τις υποψήφιες ότι το πολεμικό πλοίο είχε βυθιστεί.
Μέχρι σήμερα το ναυάγιο του HMS Victory με πάνω από 1.150 νεκρούς θεωρείται η μεγαλύτερη καταστροφή πλοίου σε βρετανικά χωρικά ύδατα χωρίς την εμπλοκή εχθρικών δυνάμεων. Το Βρετανικό Πολεμικό Ναυτικό πήρε το μάθημά του και διέταξε να αποφεύγονται τα μεγάλα φορτία λαφύρων, ενώ μειώθηκε και ο αριθμός των κανονιών, που σταμάτησαν πλέον να κατασκευάζονται από ορείχαλκο, αλλά ως επί το πλείστον από σίδηρο.
Αλλά ο θρύλος του HMS Victory δεν έσβησε, αφού το ομώνυμο πλοίο που τη διαδέχθηκε, η ναυαρχίδα του Οράτιου Νέλσον διασφάλισε με τη νίκη επί του συνασπισμένου γαλλο-ισπανικού στόλου στη ναυμαχία του Τραφάλγκαρ το 1805 την κυριαρχία της Γηραιάς Αλβιόνας στις θάλασσες για τις επόμενες γενιές.
Πριν από εννέα χρόνια η αμερικανική επιχείρηση Odyssey Marine Exploration, που ειδικεύεται στις υποβρύχιες ανασκαφές, ανακοίνωσε ότι βρήκε τα απομεινάρια του πλοίου, όχι κοντά στους τρομερούς βράχους της νήσου Άλντερνεϊ, αλλά κάπου 80 χλμ. μακριά.
Παρουσίασε μάλιστα αρκετά κανόνια προς επίρρωσιν των ισχυρισμών της. Στο μεταξύ η κόντρα της με τη βρετανική κυβέρνηση για τον θησαυρό διευθετήθηκε, αφού βάσει της συμφωνίας η επιχείρηση θα κρατήσει το 80% του χρυσού, ενώ το 20% θα πάει στο θησαυροφυλάκιο του Ηνωμένου Βασιλείου.