Η Ελλάδα αποτελεί για ακόμα μία φορά, ιδιαίτερη περίπτωση σε σχέση με τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη σε ό,τι αφορά τον βαθμό της ξενοφοβίας, αλλά και των κρουσμάτων και της ατιμωρησίας της ρατσιστικής βίας.
Στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε το Ινστιτούτο για τα Δικαιώματα την Ισότητα και την Ετερότητα, i-RED, παρουσιάστηκε το Ευρωπαϊκό Σύστημα RED για την καταγραφή και την έγκαιρη προειδοποίηση του ρατσισμού και των διακρίσεων.
«Η διάδοση του ρατσιστικού λόγου στην κεντρική πολιτική σκηνή, όπως και η αντιμεταναστευτική ρητορεία από τα μέσα ενημέρωσης», εμφανίζονται λίγο πολύ σε όλες τις χώρες, στην Ελλάδα όμως έχει εξαπλωθεί σε τέτοιο βαθμό που «μοιάζει να είναι παγιωμένη και κομμάτι του συστήματος», όπως υποστήριξε ο κ. Μίλτος Παύλου, διευθυντής του i-RED, σημειώνοντας ότι παρόμοια ακραία φαινόμενα παρατηρούνται και στην Ισπανία, δηλαδή στις δύο χώρες με την υψηλότερη ανεργία στους νέους.
Το σύστημα RED έχει στόχο να καλύψει ένα κενό στην έρευνα για θέματα ρατσιστικής συμπεριφοράς, «να υπάρξει μια αξιόπιστη εποπτεία για το τι συμβαίνει στην Ευρώπη» εξήγησε ο κ. Παύλου. Χωρίζεται σε δύο μέρη: α) της έγκαιρης προειδοποίησης για το ποιες τάσεις μπορούν να οδηγήσουν σε κλιμάκωση του ρατσισμού, ή ακόμα και στον ολοκληρωτισμό σε πολιτικό επίπεδο, και β) στον άτλαντα ρατσισμού για 17 ευρωπαϊκές χώρες μέσα από 163 ερωτήσεις-δείκτες. Τα στοιχεία συλλέγονται από διάφορες πηγές και μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως εργαλεία για συγκρίσεις μεταξύ χωρών. Για παράδειγμα, όπως υποστηρίζουν οι καταγραφείς του i-RED, στην Ελλάδα υπάρχει νόμος για πράξεις βίας με ρατσιστικό κίνητρο, αλλά δεν έχει εφαρμοστεί ποτέ, ενώ στην Αγγλία καταγράφονται 30.000 περιπτώσεις κάθε χρόνο και στη Γερμανία στις τρεις από τις δέκα περιπτώσεις συλλαμβάνονται οι δράστες.
Τα δεδομένα για την Ελλάδα δείχνουν ότι υπάρχει χρόνια κατάσταση ανισοτήτων, παρά τις βελτιωμένες νομοθεσίες. Η διάχυση στερεοτύπων, ο αποκλεισμός μεταναστών από τις κοινωνικές διεργασίες, οι διακρίσεις στο ύψος των αμοιβών, αποτελούν, μεταξύ άλλων, κοινό τόπο στις περισσότερες χώρες.