Σίγουρα υπάρχουν δύο Μπρικνέρ. Ο ένας είναι αυτός ο δαιμόνιος συγγραφέας που στα γραπτά του αναλύει με σαρκασμό και εξαίσια διανοητικά άλματα τις όψεις της πραγματικότητας του δυτικού πολιτισμού.
Ο άλλος είναι αυτός που εμφανίστηκε χθες στο βράδυ στο Public της Πλατείας Συντάγματος, ένας φιλόσοφος με συγκροτημένο λόγο που δεν θύμισε ούτε στιγμή τον άνθρωπο που μπορεί να ανακατεύει την ηδονή της ουρολαγνείας με τις αυταπάτες της κοινωνίας της ευμάρειας.
«Αυτό που είναι επιθυμητό είναι μία οικονομία με ισχυρή ανάπτυξη που να συνδυάζεται με μία πολιτική με κοινωνική και οικολογική ευαισθησία». Αυτή η φράση –που θα μπορούσε να ανήκει σε οποιονδήποτε πολιτικό οποιασδήποτε παράταξης– ήταν η κατακλείδα ενός αποκαλούμενου «αιρετικού», φιλοσόφου που θεωρεί τους Ευρωπαίους κακομαθημένα παιδιά και τους οικολόγους ρομαντικούς αναχρονιστές.
Όχι, φυσικά, ότι δεν τα είπε και αυτά. Από τη στιγμή που κάθισε στην καρέκλα απέναντι από τον δημοσιογράφο Γιώργο Αρχιμανδρίτη, ανέπτυξε τη φιλοσοφία του σε μία κατάμεστη αίθουσα όπου κυριαρχούσαν μεσήλικες κυρίες που προφανώς γνώριζαν τον Μπρικνέρ πριν καν μεταφραστεί στην Ελλάδα καθώς και λίγα νέα παιδιά που μάλλον τον γνωρίζουν ως τον τύπο που έγραψε το βιβλίο στο οποίο βασίστηκε η ταινία του Πολάνσκι τα Μαύρα Φεγγάρια του Έρωτα.
Μέσα σε μία τέτοια ατμόσφαιρα ο Πασκάλ Μπρικνέρ διηγήθηκε πως ήρθε πρώτη φορά στην Ελλάδα αρχές της δεκαετίας του ’70 μία «εποχή πολιτικής αστάθειας», μαζί με το καραβάνι των παιδιών των λουλουδιών που ήθελαν να φτάσουν ως την Ινδία. Στην αρχή γνώρισε μόνο την τουριστική Ελλάδα, τη Μύκονο, τη Κρήτη και μόνο αργότερα, αφού εμβάθυνε στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία, συνειδητοποίησε ότι αυτή η χώρα είναι κάτι περισσότερο από ήλιος και θάλασσα. «Η φιλοσοφία των Ελλήνων οδήγησε στην δημιουργία της δημοκρατίας. Γιατί η φιλοσοφία είναι διάλογος και ο διάλογος προϋποθέτει τον σεβασμό στη θέση του άλλου».
Παρόλο που έχει γράψει σελίδες επί σελίδων για το πώς τελικά φερόμαστε σε αυτή τη δημοκρατία, ο Μπρικνέρ απέφυγε την ειρωνεία και τον πολεμικό τόνο. Αρκέστηκε να πει ότι μέσα στη δημοκρατία μας – η οποία «ας μην ξεχνάμε αφορά μόνο την Ευρώπη και τις ΗΠΑ»- ο σύγχρονος άνθρωπος ζει σε μία αντίφαση που συνοψίζεται στη φράση «αφήστε με ήσυχο όταν όλα πάνε καλά και βοηθήστε με όταν η κατάσταση είναι άσχημη».
Οπότε «το πρόβλημα είναι ότι γερνάμε χωρίς να ωριμάζουμε. Πίσω από τις ρυτίδες μας κρύβεται ένα παιδί που λέει διαρκώς θέλω, θέλω, θέλω. Η σύγχρονη δημοκρατία πρέπει να διαχειριστεί πολίτες που πιστεύουν ότι έχουν πολλά δικαιώματα και ελάχιστες υποχρεώσεις».
Με αναφορές στο Μαρξ. ο Μπρικνέρ είπε ότι «ο καπιταλισμός είναι το μόνο σύστημα που φέρνει πλούτο χωρίς φυσικά να διασφαλίζει την κοινωνική δικαιοσύνη». Και μέσα σε μία τέτοια πραγματικότητα «δεν είμαστε παρά καταναλωτές πολίτες στην υπηρεσία του ναρκισσισμού μας. Δεν θέλουμε να υπάρχουν εμπόδια ανάμεσα στην επιθυμία μας και τη πραγματικότητα».
Γνωστός ως εχθρός της πολυπολιτισμικότητας, μίας έννοιας που καθιερώθηκε τα τελευταία χρόνια, ο Μπρικνέρ αρνήθηκε και πάλι να παίξει το ρόλο του προβοκάτορα όταν ρωτήθηκε για το προσφυγικό. Για τον ίδιο είναι προφανές ότι οι πρόσφυγες καταφεύγουν στην Ευρώπη επειδή είμαστε οι μόνοι που «έχουμε ένα πολιτισμό που σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα».
Και ενώ πίσω του ο δημοσιογράφος έδειχνε κάποιες σπαρακτικές εικόνες του βραβευμένου φωτορεπόρτερ Γιάννη Μπεχράκη από τον ερχομό των προσφύγων σε μία φιλόξενη Ευρώπη, ο Μπρικνέρ δεν κατέφυγε σε μελοδραματισμούς. Απλώς επισήμανε ότι οι Βρυξέλλες δίνουν πολλά χρήματα των Ευρωπαίων πολιτών σε χώρες όπως η Τουρκία ή η Λιβύη για να κρατήσουν τους πρόσφυγες στους εκεί καταυλισμούς. «Με συγκινεί το δράμα τους» είπε απλά, «θα νιώθαμε ντροπή να τους αφήναμε στη μοίρα τους, αλλά είναι προφανές ότι δεν μπορούμε να τους δεχτούμε όλους ούτε να τους εγκαταλείψουμε. Είναι ένα ακόμα δίλημμα».
Όσο για το ριζοσπαστικό Ισλάμ και τις τυφλές επιθέσεις του Ισλαμικού Κράτους στο Παρίσι λίγα χρόνια πριν, ήταν σαφής. «Το Ισλάμ υπάρχει στο γαλλικό έδαφος από το 1830. Όπως τότε, έτσι και τώρα η λέξη κλειδί είναι η αφομοίωση». Με άλλα λόγια όταν επιθυμείς να ζεις σε μία δυτική δημοκρατία σημαίνει ότι θα αποδεχθείς όλες τις αξίες της, χωρίς παζάρια.