Ένα νέο βιβλίο αποκαλύπτει την αληθινή ιστορία της Σάλι Χόρνερ που ενέπνευσε τη «Λολίτα» του Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ.
Εάν δεν είχε περάσει πλέον στο Πάνθεον της κλασσικής λογοτεχνίας και δεν είχε παγιωθεί ως συμβολική εικόνα στο κοινωνικό (και κυρίως στο ανδρικό) ασυνείδητο, το πασίγνωστο μυθιστόρημα Λολίτα του Ναμπόκοφ θα είχε καταδικασθεί στο «πύρ το εξώτερον» υπό τις σημερινές αντιλήψεις περί πορνογραφίας και δικαιωμάτων των ανηλίκων και ο συγγραφέας του αντί για λογοτεχνικές δάφνες θα είχε χαθεί σε έναν κυκεώνα δικών και διώξεων.
Η επιτυχία της Λολίτας όμως, εάν δεν καθαγιάζει το θέμα κοινωνικό ταμπού, το έχει καταστήσει θεμιτό λογοτεχνικά και συνάμα έχει επικυρώσει μία αρχέτυπη εικόνα, που επιβιώνει ως πρότυπο επιθυμίας από την αρχαιότητα έως σήμερα.
Η ισπανική εφημερίδα El Pais, με δημοσίευμα του ανταποκριτή της στη Νέα Υόρκη, επανέρχεται στο αντικείμενο του βιβλίου, βάσει μίας νέας μελέτης που κυκλοφορεί από σήμερα στα αμερικανικά και βρετανικά βιβλιοπωλεία και υπογραμμίζει την μεγάλη ομοιότητα που έχει η πλοκή της Λολίτας με την αληθινή ιστορία της 11χρονης Σάλι Χόρνερ, που το μακρινό 1948 είχε απαχθεί και κακοποιηθεί επί δύο χρόνια σε μία απόμακρη κρυψώνα από έναν παιδεραστή, ονόματι Φρανκ ΛαΣαλ.
Η ιστορία ξεκινά στο Κάμντεν του Νιου Τζέρσεϊ, όπου η Σάλι ζούσε με τη μητέρα της. Μία ημέρα, η 11χρονη μαζί με κάποιες φίλες της, τολμά να κλέψει ένα τετράδιο αξίας 5 σέντς. Σχεδόν αμέσως μετά την σταματά ένας άνδρας, που δηλώνει πράκτορας του FBI, λέγοντάς της πως πρέπει να περάσει κάποιες μέρες στο αναμορφωτήριο. Απέναντι στις γοερές της παρακλήσεις, της λέει πότι δεν θα τη συλλάβει, όμως με την προϋπόθεση να παραμείνει σε επαφή μαζί του και να υπακούει στο μέλλον σε ό,τι την διατάσσει.
Όμως ο πράκτορας δεν είναι αληθινός, είναι ο 50χρονος ΛαΣαλ, ένας μηχανικός με καταδίκες για ασέλγεια σε ανήλικους.
Λίγο αργότερα παρουσιάζει στη Σάλι μία καινούργια αποστολή που οφείλει, στο πλαίσιο της ποινής, να εκτελέσει: να τον συνοδεύσει στο Ατλάντικ Σίτι, την πόλη των καζίνο στην Ανατολική Ακτή.
Η Σάλι θα πρέπει να πείσει τη μητέρα της ότι θα περάσει κάποιες εβδομάδες στο σπίτι μίας φίλης. Η μητέρα έχει αμφιβολίες αρχικά, αλλά σύντομα βλέπει στην επίσκεψη αυτή τη δυνατότητα διακοπών που η ίδια δεν μπορεί να προσφέρει στη μικρή και συνοδεύει την κόρη της στο λεωφορείο. Θα την ξαναδεί 21 μήνες αργότερα, όταν η Σάλι κατορθώνει να της τηλεφωνήσει από την Καλιφόρνια, χάρη στη βοήθεια μίας γειτόνισσας. Όμως το δράμα της ζωής της δεν είχε τέλος. Δύο χρόνια μετά την επιστροφή της στο σπίτι, χάνει τη ζωή της σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα.
Ίσως η αφήγηση της περιπέτειάς της στις εφημερίδες να ενέπνευσε τον Ναμπόκοφ, που την περίοδο 1950-52 βρισκόταν σε αδιέξοδο με τη συγγραφή του βιβλίου Το βασίλειο κοντά στη θάλασσα, το οποίο δεν μπορούσε να ολοκληρώσει. Η ιστορία της Σάλι φαίνεται ότι του έδωσε νέο οίστρο, ο οποίος ενσαρκώθηκε στην πλοκή της Λολίτας, βιβλίο που τον εκτόξευσε στο παγκόσμιο λογοτεχνικό στερέωμα.
«Το βιβλίο της Σάρα Γουάινμαν The Real Lolita: The Kidnapping of Sally Horner and the Novel that Scandalized the World (Η αληθινή Λολίτα: Η απαγωγή της Σάλι Χόρνερ και το βιβλίο που σκάνδάλισε τον κόσμο) από τις εκδόσεις Εcco, καρπός τετράχρονης έρευνας για την αληθινή ταυτότητα του δίδυμου, πραγματικού, χαρακτήρα της Λολίτας, εμβαθύνει μία υπόθεση που ήταν από καιρό γνωστή, αλλά δεν είχε καταγραφεί στην πληρότητά της», τονίζει η εφημερίδα.
«Ήδη από το 2005, ο Ρώσος πανεπιστημιακός Αλεξάντερ Νταλίνιν, ειδήμων στο έργο του Ναμπόκοφ, είχε αποκαλύψει τις απίστευτες ομοιότητες ανάμεσα στη Σάλι Χόρνερ και την ηρωΐδα της Λολίτας, Ντολόρες Χέιζ. Αμφότερες ήσαν καστανές, οι μητέρες τους ήσαν χήρες, απήχθησαν σχεδόν την ίδια ηλικία και οι συνθήκες της κράτησής τους ήσαν σχεδόν παρόμοιες».
«Η ζωή της Σάλι, βραχύχρονη και τραγική, αποτελεί την απαρχή άλλων δεινών που υπέφεραν γυναίκες και κορίτσια. Με το βιβλίο τούτο θέλησα να καταστήσω αθάνατη τη Σάλι, διότι η ζωή της είχε σημασία και εξακολουθεί να έχει», υποστηρίζει από την πλευρά της η συγγραφέας.
Κατά την El Pais, «η υπόθεση Σάλι Χόρνερ επηρέασε τον Ναμπόκοφ, ο οποίος μάλιστα έκανε και μία άμεση αναφορά σε αυτήν στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου: «Θα έκανε άραγε ο ίδιος με την Ντόλι αυτό που έκανε το 1948 ο 50χρονος μηχανικός Φρανκ ΛαΣαλ με την 11χρονη Σάλι Χόρνερ;». Μάλιστα ο Ναμπόκοφ αντέγραψε το 1952 έναν τυλέτυπο για τον θάνατο της Σάλι στις σημειώσεις που κρατούσε για την πλοκή της Λολίτας, που σήμερα φυλάσσονται στη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου στην Ουάσιγκτον. Λίγους μήνες αργότερα, κατάφερνε να ολοκληρώσει το μυθιστόρημα.
«Η ιστορία της Σάλι είχε σημασία για τον Ναμπόκοφ, γιατί δεν θα μπορούσε να τελειώσει τη Λολίτα εάν δεν είχε διαβάσει για την απαγωγή», τονίζει η Γουάινμαν, που είναι πεπεισμένη πως ο συγγραφέας γνώριζε την υπόθεση από το 1950, στην αρχική φάση της σύλληψης του μυθιστορήματος. Στοιχεία για αυτό δεν υπάρχουν, όμως υπάρχουν πλήθος ενδείξεις.
Για παράδειγμα, ο ήρωας της Λολίτας Χάμπερτ Χάμπερτ επίσης απειλεί να κλείσει την ανήλικη σε αναμορφωτήριο και στο τελευταίο κεφάλαιο εκφράζει φόβο «μην καταδικασθεί σε 35 χρόνια για βιασμό ανηλίκου», όμως είναι βέβαιος πως «θα απαλλαγεί για τις υπόλοιπες κατηγορίες». «Αυτή ήταν ακριβώς η καταδικαστική απόφαση για τον ΛαΣαλ», τονίζεται στο δημοσίευμα.
Όμως ο Ναμπόκοφ αρνείτο κατηγορηματικό ότι η υπόθεση Χόρνερ του ενέπνευσε την πλοκή και τα πρόσωπα. «Η Λολίτα ποτέ δεν είχε ένα πρότυπο. Γεννήθηκε στο μυαλό μου, ποτέ δεν υπήρξε. Ενώ έγραφα το βιβλίο, εμφανίσθηκαν στις εφημερίδες όλων των ειδών ιστορίες για ενηλίκους που κυνηγούσαν μικρά κορίτσια. Ήταν μία ενδιαφέρουσα συγκυρία, τίποτε περισσότερο όμως», είπε ο ίδιος στο BBC το 1962. Το ίδιο έγινε, μέσω της συζύγου του, το 1963, όταν το περιοδικό Nugget τον κατηγόρησε πως δεν εφηύρε τίποτε και απλώς αντέγραψε αυτολεξεί την ιστορία της Σάλι Χόρνερ. Η σύζυγός του επέμενε ότι για τη συγγραφή της Λολίτας μελέτησε πολλές ανάλογες περιπτώσεις.
«Για την Γουάινμαν», γράφει η El Pais, «η αντίδραση της Ναμπόκοφ είναι κατανοητή. Το ζεύγος Ναμπόκοφ εκτιμούσε την τέχνη για την τέχνη. Θεωρούσαν ότι οτιδήποτε υπαινίσσεται μία σχέση με την καθημερινή ζωή αφαιρεί τη μαγεία της δημιουργικότητας».
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ/El Pais