Η πυρπόληση τον περασμένο μήνα δεκάδων οχημάτων από μαυροντυμένους ταραξίες στο Γκέτεμποργκ της Σουηδίας ήρθε να ενισχύσει την αίσθηση στη χώρα ότι οι Αρχές δυσκολεύονται να ελέγξουν τη βία των συμμοριών, που πολλοί αποδίδουν σε μετανάστες.
Κι είναι αυτόν ακριβώς το φόβος που προσπαθούν να φουντώσουν και να εκμεταλλευτούν οι Σουηδοί Δημοκράτες (SD), ένα ακροδεξιό κόμμα με νεοναζιστικές καταβολές, προκειμένου να αναδειχθούν σε μια από τις μεγαλύτερες πολιτικές δυνάμεις της χώρας στις κρίσιμες εκλογές της Κυριακής.
På söndag väljer du vilken väg Sverige ska ta in i framtiden. #SD2018 pic.twitter.com/0UmqXxPxZ1
«Ποια Σουηδία θέλεις εσύ;», αναφέρει μια αφίσα των Σουηδών Δημοκρατών
Λόγω του ότι χαρακτηρίζονται εδώ και καιρό ακραίοι στη φιλελεύθερη σκανδιναβική χώρα οι Σουηδοί Δημοκράτες επιχείρησαν να υιοθετήσουν ένα νέο προφίλ, αλλάζοντας τις στρατιωτικές αρβύλες με κοστούμια, απομακρύνοντας ορισμένα από τα πλέον ξεκάθαρα ρατσιστικά τους στοιχεία και υιοθετώντας πιο «αστικά» συνθήματα. Ωστόσο, το μεταναστευτικό παραμένει το βασικό σημείο αναφοράς τους. Ο ηγέτης τους, Τζίμι Όκεσον, είχε αποκαλέσει κάποτε τον αυξανόμενο μουσουλμανικό πληθυσμό της χώρας «τη μεγαλύτερη εξωτερική απειλή από τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο». Στην προεκλογική αυτή εκστρατεία συνέδεσε ανοικτά την εισροή μεταναστών με την εγκληματικότητα και την διάβρωση του σουηδικού κράτους πρόνοιας -μοντέλου αξιοζήλευτου από πολλούς.
Στις τελευταίες δημοσκοπήσεις το κόμμα του συγκεντρώνει ποσοστό 20% από 13% που εξασφάλισε στις προηγούμενες εκλογές του 2014, πριν την μεταναστευτική κρίση στην Ευρώπη. Κι αν επιβεβαιωθούν στις κάλπες οι σφυγμομετρήσεις οι Σουηδοί Δημοκράτες μπορεί να αναδειχθούν δεύτερη – ίσωςκαι πρώτη, σύμφωνα με ορισμένους πολιτολόγους- δύναμη, εκθρονίζοντας τους κυβερνώντες Σοσιαλδημοκράτες από την κορυφή που κρατούν από το 1917.
Οι Σουηδοί Δημοκράτες είναι μάλλον απίθανο, εκτιμούν αναλυτές, να μετάσχουν σε κυβερνητικό συνασπισμό, όπως έκαναν οι ακροδεξιοί στην Ιταλία και την Αυστρία, αφού τα υπόλοιπα κόμματα τους θεωρούν πολύ ακραίους και δεν θέλουν να τους εμπιστευτούν υπουργεία αν μπορούν να το αποφύγουν.
Αλλά το ποσοστό που θα λάβουν μπορεί να αποδειχθεί ζωτικής σημασίας στις μετεκλογικές διαπραγματεύσεις, αλλά και αργότερα όταν η κυβέρνηση που θα προκύψει θα προσπαθεί να νομοθετεί.
Ποια είναι τα σενάρια για την επομένη των εκλογών;
Σύμφωνα με τον πολιτικό αναλυτή Ουλφ Μπέρελντ, «είναι δύσκολο να καταλήξουμε στο πιο πιθανό σενάριο» καθώς κανένα κόμμα δεν φαίνεται να κερδίζει την πλειοψηφία των ψήφων... Καλύτερα πρέπει να αναζητήσουμε τα λιγότερα απίθανα σενάρια», εκτιμά.
Όπως και να εξελιχθούν τα πράγματα η επόμενη κυβέρνηση της Σουηδίας θα είναι μειοψηφίας και ο κίνδυνος των πρόωρων εκλογών εκτιμάται αυξημένος, καθώς κάποιοι οικονομολόγοι και πολιτικοί ηγέτες φοβούνται ανάσχεση της οικονομικής ανάπτυξης.
Στάτους κβο
Μια κυβέρνηση υπό τον Σοσιαλδημοκράτη Στέφαν Λεβέν, αν και αποδυναμωμένη και χωρίς πλειοψηφία, είναι η έκβαση που θεωρούν πιο πιθανή οι αναλυτές.
Ο «κόκκινο - πράσινος» συνασπισμός, με τη συμμετοχή των Σοσιαλδημοκρατών και των Οικολόγων και τη στήριξη στο κοινοβούλιο του Αριστερού Κόμματος (πρώην κομμουνιστές) έρχεται πρώτος στις δημοσκοπήσεις.
Στη διάρκεια της νέας του θητείας ο Λεβέν μπορεί να ελπίζει να πάρει με το μέρος του κάποιους κεντρώους ή και φιλελεύθερους βουλευτές σε θέματα που έχουν σχέση με τη μετανάστευση, την ενσωμάτωση, την ισότητα των δύο φύλων.
Οι Σουηδοί Δημοκράτες θα καραδοκούν για να ρίξουν την κυβέρνηση με την πρώτη ευκαιρία, για παράδειγμα στην ψηφοφορία για τον προϋπολογισμό.
«Αστική» εναλλαγή
Ο επικεφαλής των συντηρητικών Ουλφ Κρίστερσον είναι έτοιμος να προτείνει μια εναλλακτική. Παρά τις διαφωνίες τους στο θέμα της μεταναστευτικής πολιτικής τα κόμματα της Ένωσης (συντηρητικοί, κεντρώοι, φιλελεύθεροι και χριστιανοδημοκράτες), που ήταν στην εξουσία από το 2006 ως το 2014, έχουν συμφωνήσει να συγκυβερνήσουν.
Αυτό όμως δεν θα είναι εύκολο: χρειάζονται τις ψήφους της ακροδεξιάς για να κερδίσουν την πλειοψηφία και για αυτό θα αναγκαστούν να κάνουν υποχωρήσεις, κάτι που μέχρι στιγμής τα τέσσερα κόμματα αρνούνται.
Άγνωστο μένει το ποσοστό που θα συγκεντρώσουν οι Χριστιανοδημοκράτες, που εδώ και καιρό σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις δεν ξεπερνούν το όριο του 4% που είναι απαραίτητο για να εισέλθουν στο κοινοβούλιο. Στο τέλος της προεκλογικής εκστρατείας φαίνεται να καταφέρνουν να διατηρηθούν στη βουλή.
Συμφωνία των κέντρων
Σε περίπτωση αποτυχίας των δύο προηγούμενων σεναρίων, οι Σοσιαλδημοκράτες ίσως επιλέξουν το άνοιγμα καλώντας τους φιλελεύθερους και τους κεντρώους στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Ο απερχόμενος πρωθυπουργός Λεβέν, αν και δηλώνει ότι επιθυμεί να συνεχίσει τη συμμαχία του με τους Οικολόγους, αρνείται να αποκλείσει τις άλλες εναλλακτικές. Ωστόσο θα χρειαστεί να ξεπεράσει σημαντικές διαφωνίες επί σειράν θεμάτων, περιλαμβανομένου εκείνου για τον προϋπολογισμό.
Αυτή η ενδεχόμενη συμμαχία θα σημάνει το τέλος της «αστικής» Ένωσης.
Τέταρτη οδός;
Από το ποσοστό της ακροδεξιάς θα εξαρτηθεί πολύ η ικανότητα της Δεξιάς να προτείνει μια εναλλακτική. Αναλυτές επισημαίνουν ότι συχνά η ψήφος στην Ακροδεξιά υποεκτιμάται. Αν καταφέρουν οι Σουηδοί Δημοκράτες να κόψουν πρώτοι το νήμα τα δεδομένα θα έχουν αλλάξει. Και μπορεί, όπως προαναφέρθηκε, να επιχειρήσουν τα λοιπά κόμματα να τους απομονώσουν, αλλά ο επικεφαλής τους δηλώνει πεπεισμένος ότι το SD θα μπορέσει να σχηματίσει κυβέρνηση και προκρίνει τη συμμαχία με τους συντηρητικούς.