Το Μέγαρο Μαξίμου και το υπουργείο Οικονομικών επεξεργάζονται σενάρια για μείωση, έστω σταδιακή, έστω περιορισμένη, του ΕΝΦΙΑ για το 2019.
Αλλά κανείς δεν έχει πει αν ο φόρος ακινήτων θα παραμείνει ο ίδιος ή αν η μνημονιακή δέσμευση για νέα αναπροσαρμογή των Τιμών Ζώνης θα ξαναβγάλει από το συρτάρι το σενάριο για ένα Φόρο Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας.
Σύμφωνα με τα σενάρια που επεξεργάζεται το οικονομικό επιτελείο, μέσα στο πακέτο των μόνιμων ελαφρύνσεων για το 2019, μπορεί να «χωρέσει» και η μείωση του ΕΝΦΙΑ. Επί της ουσίας πρόκειται για την επίσπευση εφαρμογής του σχετικού αντίμετρου, που έχει ψηφιστεί να εφαρμοστεί το 2020, αλλά δεν έχει ακόμα αποφασιστεί εάν το μέτρο θα αφορά στη μείωση κατά 30% ή κατά 10% του χρόνου και 20% το 2020. Σε κάθε περίπτωση, η όποια μείωση δεν θα αφορά στο σύνολο των υπόχρεων ΕΝΦΙΑ, αλλά σε όσους έχουν εκκαθαριστικό έως κάποιο ύψος (η διάταξη για το 2020 βάζει όριο τα 700 ευρώ), ενώ και η μείωση δεν θα μπορεί να υπερβαίνει κάποιο ποσό (η διάταξη για το 2020 βάζει πλαφόν τα 70 ευρώ). Είναι, άλλωστε, ενδεικτικό ότι η σχετική δημοσιονομική πρόβλεψη φτάνει γύρω στα 230 εκατ. Ευρώ, ενώ αν η μείωση του φόρου ήταν οριζόντια το κόστος θα ξεπερνούσε τα 950 εκατ. Ευρώ.
Κι αν το ερώτημα για το εύρος της ελάφρυνσης θα απαντηθεί λίαν συντόμως, αυτό που δύσκολα θα απαντηθεί είναι «επί ποίου φόρου θα γίνει η ελάφρυνση;».
Η δημοσιοποίηση της τελευταίας Επικαιροποίησης του Μνημονίου, μεταξύ άλλων αποκάλυψε ότι η κυβέρνηση έχει δεσμευθεί να προχωρήσει σε δύο ακόμα αναπροσαρμογές των αντικειμενικών αξιών, επιβεβαιώνοντας έτσι τις πληροφορίες που ήθελαν να γίνεται «κοπτοραπτική» στις εισηγήσεις για τις φετινές Τιμές Ζώνης, έτσι ώστε να μην προκύψουν «τέρατα» στις αποκαλούμενες «λαϊκές» συνοικίες και πνιγεί η κυβέρνηση υπό το βάρος των αντιδράσεων. Το γεγονός ότι οι μεγάλες αυξήσεις που ήδη έγιναν σε περιοχές όπως το Πέραμα, το Κερατσίνι, το Περιστέρι κ.λ.π. «απορροφήθηκαν» και από κάποιες παρεμβάσεις στους συντελεστές του ΕΝΦΙΑ, δεν σημαίνει ότι θα συμβεί το ίδιο και στο επόμενο κύμα αυξήσεων. Θα επιχειρηθεί πάλι μια παρέμβαση στους συντελεστές; Μάλλον δύσκολο, καθώς αυτή τη φορά οι αυξήσεις θα οδηγήσουν χιλιάδες περιοχές σε υψηλότερα κλιμάκια, άρα θα πρέπει να γίνει γενική παρέμβαση, καθώς ο εισπρακτικός στόχος δεν αλλάζει. Άρα;
Το βασικό σενάριο εργασίας, που είχε μείνει στο συρτάρι λόγω αντίδρασης των δανειστών, στηρίζεται στην αλλαγή της δομής και λειτουργίας του ΕΝΦΙΑ. Έτσι, αντί ο φόρος να υπολογίζεται σε κάθε ακίνητο ξεχωριστά και ανά τ.μ., θα εφαρμόζεται στο σύνολο της αξίας της ακίνητης περιουσίας, όπως συμβαίνει με το Συμπληρωματικό Φόρο, που σήμερα ξεκινά από τις 250.000 ευρώ και πάνω, επιβαρύνοντας διπλά περίπου 500.000 ιδιοκτήτες. Το βασικό γνώρισμα του σεναρίου αυτού είναι η πρόβλεψη αφορολογήτου ως 50.000 ευρώ, προκειμένου να απορροφηθούν οι υπέρμετρες αυξήσεις στις «λαϊκές» περιοχές, μεταφέροντας τα βάρη σε μεσαίες περιουσίες, καθώς ο στόχος της βεβαίωσης θα παραμείνει στα περίπου 3,2 δις ευρώ ή στα 3 δις αν γίνει τελικά η ελάφρυνση του φόρου.
Είναι ενδεικτικό ότι όταν το 2013 επιχειρήθηκε από τις επιτροπές που σχεδίαζαν τον ΕΝΦΙΑ, να προβλεφθεί κάποιο έστω μικρό αφορολόγητο, οι προσπάθειες σκόνταφταν πάντα στο μεγάλο βάρος που μεταφερόταν στα επόμενα κλιμάκια. Από τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία προκύπτει, άλλωστε, ότι επί συνόλου περίπου 7,4 εκατομμυρίων φορολογούμενων, περίπου 2,8 εκατομμύρια έχουν ακίνητη περιουσία η αξίας της οποίας δεν υπερβαίνει τις 50.000 ευρώ, με τη μέση αξία της να υπολογίζεται σε περίπου 23.000 ευρώ. Από τη στιγμή, λοιπόν, που το 1/3 των σημερινών υπόχρεων θα μείνει στο απυρόβλητο, για να βγει ο λογαριασμός, το βάρος θα πρέπει να μοιραστεί στους υπόλοιπους.