3 του Σεπτέμβρη τη Δευτέρα και το ΠΑΣΟΚ γιορτάζει 44 χρόνια από την ίδρυσή του.
Κυριακάτικες εφημερίδες έκαναν το δικό τους αφιέρωμα στην επέτειο με πρόσωπα του πολιτικού χώρου να μιλούν για την ημέρα. Η Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου, ο Παναγιώτης Κουρουμπλής καιο Δημήτρης Κρεμαστινός, μιλούν μέσω άρθρων τους στη «Νέα Σελίδα.
Ξενογιαννακοπούλου: Η ίδρυση του ΠΑΣΟΚ αναμφίβολα σφράγισε τη Μεταπολίτευση
«Η ίδρυση του ΠΑΣΟΚ αναμφίβολα σφράγισε τη Μεταπολίτευση. Αν το 1974 σηματοδοτεί τη μετάβαση στη δημοκρατία, το 1981 αποτελεί την ουσιαστική θεσμική και κοινωνική της ολοκλήρωση και, κυρίως, την επανένωση της ελληνικής κοινωνίας ύστερα από εβδομήντα χρόνια διπλού διχασμού, τόσο προπολεμικά όσο και στη συνέχεια, μετά τον πόλεμο και τον Εμφύλιο.
Με την ιδρυτική Διακήρυξη της 3ης Σεπτέμβρη 1974 και το τρίπτυχο «Εθνική Ανεξαρτησία - Λαϊκή Κυριαρχία - Κοινωνική Απελευθέρωση» συγκροτήθηκε ένα γνήσιο ριζοσπαστικό, λαϊκό, προοδευτικό Κίνημα. Πολιτικά συνένωσε αριστερές και σοσιαλιστικές δυνάμεις, αγωνιστές του αντιδικτατορικού αγώνα και ριζοσπάστες δημοκράτες. Κοινωνικά, με τη στρατηγική της Εθνικής Λαϊκής Ενότητας, εξέφρασε το όραμα της δημοκρατικής και κοινωνικής Αλλαγής, απευθυνόμενο στους πολλούς: εργαζόμενους, αγρότες, μικρομεσαίους επαγγελματίες, επιστήμονες, στους ανθρώπους του μόχθου, στην ξεχασμένη και καταπιεσμένη Ελλάδα, στις λαϊκές γειτονιές και στην περιφέρεια, στα νέα παιδιά με τα ριζοσπαστικά οράματα και την ορμή εκείνης της απελευθερωτικής περιόδου.
Η νίκη του Ανδρέα Παπανδρέου και του ΠΑΣΟΚ το 1981 εξέφρασε τις προσδοκίες και τους δημοκρατικούς και κοινωνικούς αγώνες πολλών ετών και γενεών.
Στους κόλπους του ΠΑΣΟΚ συναντήθηκαν η γενιά της Εθνικής Αντίστασης και το πνεύμα του ΕΑΜ, του Ανένδοτου αγώνα και του «1-1-4», της αντίστασης στη δικτατορία και του Πολυτεχνείου, καθώς και η μεταπολιτευτική γενιά της Αλλαγής. Η Ελλάδα γύρισε σελίδα. Εμπεδώθηκε η δημοκρατία, έγινε πράξη η εθνική συμφιλίωση και αναγνωρίστηκε η Εθνική Αντίσταση. Θεμελιώθηκαν το κοινωνικό κράτος και το ΕΣΥ, δόθηκε πνοή στην αποκέντρωση, στην περιφερειακή ανάπτυξη και στην Αυτοδιοίκηση. Κατοχυρώθηκαν τα δικαιώματα, από την ισότητα των δύο φύλων μέχρι τον ελεύθερο συνδικαλισμό. Υλοποιήθηκε μια νέα εξωτερική πολιτική ενεργής παρουσίας και πρωτοβουλιών αλλά και σκληρής αποτελεσματικής διαπραγμάτευσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Αξίζει να θυμηθούμε τον πρωταγωνιστικό ρόλο του Ανδρέα Παπανδρέου για την ειρήνη και τη διεθνή αλληλεγγύη.
Ηταν από τους λίγους Ευρωπαίους ηγέτες που υποστήριξαν προφητικά την υπέρβαση της ψυχροπολεμικής διαίρεσης με το όραμα μιας Ευρώπης από τα Ουράλια μέχρι τον Ατλαντικό. Διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο στη συγκρότηση του μετώπου του Νότου, στην επαναδιαπραγμάτευση των όρων ένταξης της χώρας μας στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα, στην κατοχύρωση των Μεσογειακών Ολοκληρωμένων Προγραμμάτων και της ευρωπαϊκής πολιτικής της συνοχής. Με στρατηγική αντίληψη και αίσθηση της συγκυρίας, ήξερε πότε να θέσει βέτο, πότε να διαπραγματευτεί αλλά και πότε να κάνει την υπέρβαση με τόλμη, όπως στο θέμα της ένταξης της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Οταν το έθεσε πρώτη φορά επίσημα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Κέρκυρας τον Ιούνιο του 1994, πολλοί βιάστηκαν να τον κατηγορήσουν για δημαγωγία και ουτοπικές επιδιώξεις. Δέκα χρόνια όμως μετά δικαιώθηκε, όταν το 2004 η Κυπριακή Δημοκρατία έγινε μέλος της ΕΕ χωρίς πολιτικά προαπαιτούμενα, ανατρέποντας για πρώτη φορά τα τετελεσμένα της τουρκικής εισβολής και κατοχής.
Σήμερα η παρακαταθήκη της 3ης του Σεπτέμβρη παραμένει επίκαιρη, σε μια εποχή που προβάλλει έντονα η ανάγκη διαμόρφωσης ενός ισχυρού προοδευτικού πόλου απέναντι στον νεοφιλελευθερισμό και την ακροδεξιά στις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται. Επειτα από μια δύσκολη δεκαετία κρίσης και μνημονιακής πολιτικής, η χώρα μας γυρίζει σελίδα. Στη νέα περίοδο που ξεκινά το κρίσιμο ζήτημα είναι η υλοποίηση ενός σχεδίου θεσμικής, αναπτυξιακής και κοινωνικής ανασυγκρότησης της χώρας μας. Οι προκλήσεις είναι πολλές, όπως και οι δυσκολίες. Ο αγώνας της επόμενης μέρας απαιτεί συλλογική προσπάθεια και συστράτευση στο εσωτερικό, συμμαχίες και αλλαγή πολιτικής στην Ευρώπη, προκειμένου το σχέδιο της επόμενης μέρας να έχει προοδευτικό πρόσημο και να εκφράζει μια ευρύτερη προοδευτική πολιτική και κοινωνική πλειοψηφία».
* Υπουργός Διοικητικής Ανασυγκρότησης
Κουρουμπλής: Το ΠΑΣΟΚ φούντωσε και δημιούργησε στη δεκαετία του ’70 τους όρους για την ανατροπή του πολιτικού κατεστημένου της χώρας
«Οι προοδευτικές δυνάμεις σε ανθρώπινο κεφάλαιο που έμειναν μετά την Κατοχή και τον εμφύλιο πόλεμο, οι δυνάμεις που αντιστάθηκαν στη βία και τη νοθεία του κράτους της Δεξιάς, οι δυνάμεις του «1-1-4» και του Ανένδοτου αγώνα που συγκλόνισε τις ψυχές των Ελλήνων, οι δυνάμεις που αντιστάθηκαν στο ιουλιανό πραξικόπημα και στην αποστασία κατά της λαοπρόβλητης κυβέρνησης της Ενώσεως Κέντρου και οι δυνάμεις του Πολυτεχνείου αναζητούσαν πολιτική και κοινωνική έκφραση.
Η ίδρυση του ΠΑΣΟΚ και η Διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη ήταν μια ιστορική, όπως αποδείχτηκε, αναγκαιότητα, την οποία εξέφρασε ο Ανδρέας Παπανδρέου. Ετσι χτίστηκε ένα κίνημα που μπήκε σε όλες τις πόλεις και τα χωριά, στα σπίτια και τις ψυχές των περισσότερων ανθρώπων. Το κίνημα αυτό φούντωσε και δημιούργησε στη δεκαετία του ’70 τους όρους για την ανατροπή του πολιτικού κατεστημένου της χώρας, έδωσε θέση σε όλους τους απόκληρους και έφερε στην πολιτική εξουσία δυνάμεις που μέχρι τότε βίωναν τις συνέπειες του κοινωνικού και πολιτικού αποκλεισμού.
Το ΠΑΣΟΚ εξέφρασε τους μη προνομιούχους Ελληνες και τους μετέτρεψε από παθητικούς αποδέκτες ρύθμισης της τύχης τους από τους άλλους σε ενεργούς και δημιουργικούς πολίτες που απαιτούσαν ρόλο και συμμετοχή στα τεκταινόμενα της ελληνικής κοινωνίας. Κεντρική προσπάθεια της πρώτης δεκαετίας ήταν η ανατροπή των κοινωνικών κατασκευών που περιθωριοποιούσαν τους ανθρώπους, καθώς και η μείωση των κοινωνικών και οικονομικών ανισοτήτων.
Το σημερινό ΠΑΣΟΚ, με τις μεταλλάξεις που είχε υποστεί στο πλαίσιο του εκσυγχρονισμού, δεν μπόρεσε να υπερασπιστεί εκείνους που υπερασπίστηκαν τις αξίες του στις δεκαετίες του ’70, του ’80 και του ’90. Ετσι, ένα κίνημα που είχε μέσα του τον πολιτικό ερωτισμό και συσπείρωνε εκατομμύρια ανθρώπους γύρω του, βρέθηκε σε πλήρη κατάρρευση, γιατί η αναξιοπιστία υποκατέστησε την αξιοπιστία του.
Ηρθαν όμως τα χρόνια των μεγάλων λαθεμένων ιδεολογικών επιλογών, όπου, ενώ ο ελληνικός λαός ψήφισε ΠΑΣΟΚ, τελικά η εξουσία παραχωρήθηκε στον Σαμαρά. Ο ιστορικός του μέλλοντος θα κρίνει με μεγαλύτερη ψυχραιμία και νηφαλιότητα τις πολιτικές ευθύνες και τις αιτίες που οδήγησαν στην ιδεολογική και κοινωνική κατάρρευση του πάλαι ποτέ Κινήματος, γεγονός που δείχνει να μην προβληματίζει σε βάθος τους σημερινούς ιθύνοντές του.
Στην πολιτική οφείλει κανείς να είναι οραματιστής αλλά και ρεαλιστής. Σήμερα υπάρχει μια νέα πολιτική πραγματικότητα, η ανάγκη δημιουργίας μιας μεγάλης αριστερής, δημοκρατικής και σοσιαλιστικής παράταξης. Αυτή την αναγκαιότητα οφείλει να την κατανοήσει ο κόσμος και του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και της ευρύτερης Κεντροαριστεράς και εκφραστής ενός τέτοιου μετώπου απέναντι στον ακραίο νεοφιλελευθερισμό δεν είναι παρά ο Αλέξης Τσίπρας. Είναι απαίτηση, λοιπόν, των καιρών να απαλλαγούμε απ’ τα πολιτικά κόμπλεξ και τις περιχαρακώσεις και να αναπτύξουμε έναν γόνιμο διάλογο στον ευρύτερο χώρο, ο οποίος θα μετατραπεί σε προγραμματική σύγκλιση μετά τις εκλογές. Αν αυτό δεν συμβεί με την πολιτική συνευθύνη όλων μας, θα είμαστε υπαίτιοι να επαναληφθεί ό,τι έγινε μετά τον θάνατο του Ελευθέριου Βενιζέλου. Η έλλειψη πολιτικής συνεργασίας των δημοκρατικών δυνάμεων της εποχής εκείνης είχε ως συνέπεια να χτιστεί για 50 χρόνια μέχρι το 1981 το μονοκομματικό κράτος της Δεξιάς, με τις γνωστές και ολέθριες συνέπειες για τον λαό μας».
* Πρώην υπουργός Ναυτιλίας-βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ
Κρεμαστινός: Η μεγάλη δύναμη του ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου ήταν η αυτοοργάνωσή του και η ζωντανή επικοινωνία της βάσης με την κορυφή του κόμματος
«Ο ετήσιος εορτασμός της 3ης του Σεπτέμβρη αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον, ακόμα κι αν σήμερα έχει γίνει αποδεκτό απ’ όλους ότι οι παγκόσμιες και οι εσωτερικές κοινωνικές μεταβολές που έχουν επέλθει καθιστούν αδιανόητη την αυστηρή προσκόλληση στις αρχές και στις διακηρύξεις της εποχής εκείνης. Είναι δε ιδιαίτερα επίκαιρος ο εορτασμός της 3ης του Σεπτέμβρη, καθώς συγκροτείται ο νέος φορέας της Κεντροαριστεράς.
Με σεβασμό προς τις αρχές εκείνες, ο εκκολαπτόμενος φορέας της Κεντροαριστεράς θα πρέπει με μια ανάλογη διακήρυξη να οριοθετήσει ένα νέο πλαίσιο, του οποίου η εθνική ανεξαρτησία και η λαϊκή κυριαρχία που έχουν συρρικνωθεί, σε συνδυασμό με την αντιμετώπιση της κοινωνικής ανισότητας, θα αποτελέσουν τους πυλώνες. Με απλά λόγια, θα πρέπει να απευθυνθεί προς τον πολίτη που παραδοσιακά στήριξε τις δυνάμεις του Κέντρου και να τον πείσει ότι αξιόπιστα θα ανταποκριθεί στα προβλήματά του, διαφοροποιούμενος τόσο από τη Δεξιά όσο και από την παραδοσιακή Αριστερά με σαφείς θέσεις και όχι αοριστολογίες.
Εκείνο που κατέγραψε η ιστορική διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη υπήρξε το γεγονός ότι η σταθερή προσήλωση σε αρχές και αξίες, σε συνδυασμό με την αυτοοργάνωση του κόμματος από την πόλη μέχρι το τελευταίο χωριό, ήταν το στοιχείο εκείνο που επέφερε την πολιτική ανατροπή. Κι αυτό ακριβώς πρέπει τώρα να πράξει ο νέος φορέας της Κεντροαριστεράς.
Τότε ο Ανδρέας Παπανδρέου δεν δέχτηκε την προεδρία των κομμάτων του Κέντρου που του είχε προσφερθεί. Ούτε καν διανοήθηκε με οποιοδήποτε σύστημα εσωκομματικών εκλογών να διεκδικήσει αυτή την προεδρία. Παρέμεινε πιστός στις αρχές του, ακόμα κι όταν ηττήθηκε στις πρώτες μεταπολιτευτικές εκλογές με 13,6% έναντι 20,4% του Γεωργίου Μαύρου, που ηγείτο των παραδοσιακών δυνάμεων του Κέντρου. Οι οδυνηρές αναμνήσεις που είχε ο Ανδρέας Παπανδρέου από την πολυκομματική λειτουργία της Ενώσεως Κέντρου δεν τον άφησαν ούτε καν να σκεφτεί ότι θα μπορούσε να συνυπάρξει σε ένα πολιτικό σχήμα με αρχηγίσκους και ομαδάρχες.
Ο λαός έχει διαχρονικά αποδείξει ότι δεν εκτιμά τις πολιτικές συνεργασίες με στόχο την πολιτική επιβίωση. Αντίθετα, επιζητεί ιδεολογική καθαρότητα και σαφείς διαχωριστικές γραμμές μεταξύ των κομμάτων που καλείται να επιλέξει.
Η μεγάλη δύναμη του ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου ήταν η αυτοοργάνωσή του και η ζωντανή επικοινωνία της βάσης με την κορυφή του κόμματος. Οταν αυτό απωλέσθη με τη διάλυση των οργανώσεών του, εκδηλώθηκε η μεγάλη αδυναμία του κόμματος. Η ανυπαρξία οργανώσεων επέτρεψε στις φιλόδοξες και ανεύθυνες αντιπολιτευτικές φωνές να υποσχεθούν τα πάντα στους πάντες με φανταστικές παροχές κι έτσι να πείσουν τους παραδοσιακούς και εύπιστους οπαδούς του ΠΑΣΟΚ ότι υπήρχε ένας άλλος δρόμος που το ΠΑΣΟΚ δεν ακολούθησε.
Ενας δρόμος όμως που τελικά οδήγησε τη χώρα σε χειρότερα μνημόνια με βαριά φορολογία και πρόσθετες περικοπές στους μισθούς και στις συντάξεις, αντί για την επαναφορά τους στην κανονικότητα που τους είχαν προεκλογικά υποσχεθεί τόσο η Νέα Δημοκρατία όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ.
Η ανασυγκρότηση της Κεντροαριστεράς είναι ιστορικά αναγκαία.
Ομως η επιτυχία του εγχειρήματος με τον τρόπο που επιχειρείται θα κριθεί πρωτίστως, αμέσως ή εμμέσως, από το πότε τα διορισμένα όργανα θα αντικατασταθούν από πραγματικά αιρετά. Από το πότε οι 212.000 που προσήλθαν στις κάλπες θα εκφραστούν αμέσως ή εμμέσως για το ποια πρέπει να είναι η Κεντρική Επιτροπή ή ποιο πρέπει να είναι το Πολιτικό Συμβούλιο. Διαφορετικά, ο νέος φορέας κινδυνεύει να καταστεί συνασπισμός μικρών κομματιδίων και τάσεων που μόνο στόχο θα έχουν την πολιτική τους επιβίωση στις επικείμενες εκλογές. Η λειτουργία των πραγματικά αιρετών οργάνων από τη βάση ως την κορυφή αποτελεί προϋπόθεση για την αναγέννηση της Κεντροαριστεράς.
* Αντιπρόεδρος της Βουλής-Βουλευτής της Δημοκρατικής Συμπαράταξης
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ