Η κρίση στην Τουρκία παραμένει στο επίκεντρο του ευρωπαϊκού Τύπου, με τους αρθρογράφους να προειδοποιούν για ασφυξία και διάχυση της κρίσης και να επισημαίνουν τις πολιτικές επιπτώσεις στην ΕΕ, εστιάζοντας στη συμφωνία για το προσφυγικό.
Ωστόσο την ίδια στιγμή ο Ταγίπ Ερνγτογάν κλιμακώνει την ένταση και την κόντρα με τις ΗΠΑ κάνοντας μποϊκοτάζ στα προϊόντα made in USA.
«Θα εφαρμόσουμε μποϊκοτάζ σε βάρος των αμερικανικών ηλεκτρονικών προϊόντων. Αν έχουν iPhones, υπάρχουν Samsung από την άλλη πλευρά», δήλωσε ο Ερντογάν σε ομιλία του στην Άγκυρα.
Ο Τούρκος πρόεδρος είπε ότι έχουν ληφθεί τα αναγκαία μέτρα για τη σταθεροποίηση της τουρκικής λίρας και της οικονομίας της χώρας, αλλά είναι σημαντικό να τηρηθεί μια σταθερή πολιτική στάση καθώς «η μετάβαση σε ξένο νόμισμα θα σήμαινε υποχώρηση στον εχθρό».
Και επιτέθηκε στις ΗΠΑ για τις κυρώσεις που επέβαλαν σε δύο Τούρκους υπουργούς με αφορμή την παρατεινόμενη κράτηση του Αμερικανού πάστορα Άντριου Μπράνσον και για την αύξηση των δασμών στις εισαγωγές τουρκικού χάλυβα και αλουμινίου: «Επειδή δεν κατάφεραν να μας αναγκάσουν να κάνουμε αυτό που ήθελαν, δεν διστάζουν να χρησιμοποιήσουν την οικονομία ως όπλο», είπε, επισημαίνοντας ότι η χώρα του θα στραφεί σε νέες αγορές, νέους εταίρους και εναλλακτικά χρηματοπιστωτικά εργαλεία. «Αν μας πιέσετε μέσω του δολαρίου, θα αναζητήσουμε άλλους τρόπους για να κάνουμε τις δουλειές μας».
Στα «κόκκινα» ο Τραμπ κόβει κάθε γραμμή επικοινωνίας
Αυστηρό μήνυμα στην Άγκυρα έστειλε η Ουάσιγκτον διαμηνύοντας ότι δεν έχει τίποτε να συζητήσει μαζί της μέχρις ότου αφεθεί ελεύθερος ο Αμερικανός πάστορας Άντριου Μπράσον που κρατείται στην Τουρκία.
Σύμφωνα με το Bloomberg, που επικαλείται δύο άτομα που έχουν γνώση του θέματος, το τελεσίγραφο του Λευκού Οίκου προς τον Ταγίπ Ερντογάν μετέφερε ο σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας του Ντόναλντ Τραμπ, Τζον Μπόλτον στον πρεσβευτή της Τουρκίας στις ΗΠΑ, Σερντάρ Κιλίτς. Η σκληρή στάση του Λευκού Οίκου , σημειώνει το πρακτορείο, σηματοδοτεί τη συνέχιση της κόντρας στις διμερείς σχέσεις και της κρίσης για την τουρκική οικονομία.
Η συνάντηση του Μπόλτον με τον Τούρκο πρεσβευτή, που πραγματοποιήθηκε κατόπιν αιτήματος του τελευταίου, ήταν η πρώτη μεταξύ ανώτερων αξιωματούχων των δύο κυβερνήσεων από την Παρασκευή, που ο πρόεδρος των ΗΠΑ διέταξε αύξηση των δασμών στον εισαγόμενο τουρκικό χάλυβα και το αλουμίνιο. Δεν σημειώθηκε καμία πρόοδος κατά τη συνάντηση Μπόλτον-Κιλίτς, επεσήμαναν οι πηγές του Bloomberg, υπογραμμίζοντας ότι η κυβέρνηση Τραμπ δεν έχει συμβιβαστικές προτάσεις στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Τι γράφει ο διεθνής Τύπος
Η Τουρκία κινδυνεύει από οικονομική ασφυξία, επιγράφεται το κύριο άρθρο της εφημερίδας Les Echos
Το σενάριο μιας «αιφνίδιας στάσης», μιας ξαφνικής διακοπής της εξωτερικής χρηματοδότησης, διαφαίνεται στην Τουρκία. Κανείς δεν έχει να κερδίσει από αυτό, αλλά ίσως είναι πολύ αργά. Μπορεί να είναι θέμα ωρών μόνο, αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Εάν η Τουρκία δεν κατορθώσει να ανακόψει την υποχώρηση του νομίσματός της, κινδυνεύει από «ασφυξία». Η οικονομία της θα υποστεί σοβαρές ζημιές και τα 83 εκατομμύρια των κατοίκων της θα καταδικαστούν να βιώσουν μια οδυνηρή μείωση των εισοδημάτων τους.
Αυτό το "sudden stop" είναι γνωστό, το έχουμε δει πολλές φορές τις τελευταίες δεκαετίες: στο Μεξικό το 1994, στην Ασία το 1997-1998, στην Ελλάδα, και έπειτα στην Ισπανία στις αρχές του 2010. Το σενάριο, δυστυχώς, φαίνεται να αναπαράγεται στην Τουρκία. Οι επενδυτές αρχίζουν να εξετάζουν άλλες εύθραυστες οικονομίες, όπως η Αργεντινή και η Νότια Αφρική.
Απειλείται μετάδοση, εκτιμά η εφημερίδα. Και μπορεί ο Πρόεδρος της Τουρκίας να μιλά για συνωμοσία, αλλά συνέβαλε ενεργά ο ίδιος στην κρίση, υποστηρίζεται. Πρώτον, χαλαρώνοντας τη δημοσιονομική πειθαρχία. Έπειτα, επιβάλλοντας τον έλεγχό του στην κεντρική τράπεζα.
Τέλος, αναλαμβάνοντας εξουσίες πρωτόγνωρες για μια μεγάλη δημοκρατία. Αυτές οι αποφάσεις έχουν από καιρό ανησυχήσει τους πιστωτές της χώρας.
Δεν έχει απομείνει πολύς χρόνος για να αποφευχθεί μια αποσταθεροποίηση από την οποία θα υποφέρει όλος ο κόσμος: η Τουρκία -όπου τόσο ο λαός όσο και οι διοικούντες έχουν πολλά να χάσουν- η Ευρώπη, που σε μεγάλο βαθμό ρύθμισε τη μεταναστευτική κρίση της με μια συμφωνία με την Άγκυρα, οι αναδυόμενες χώρες που απειλούνται από την διάδοση της κρίσης, ακόμη και οι ΗΠΑ, για τις οποίες η Τουρκία είναι πολύτιμος σύμμαχος.
Μόνο ο Τούρκος Πρόεδρος έχει ίσως ακόμα τα μέσα να αποτρέψει τα χειρότερα. Και αυτό δεν είναι απαραίτητα καθησυχαστικό, καταλήγει το κύριο άρθρο της εφημερίδας.
Guardian: Η Τουρκία παραπαίει στην άβυσσο που ο Ερντογάν δημιούργησε
Η υπεροψία του Ρ.Τ. Ερντογάν είναι υπεύθυνη για την τουρκική αποσταθεροποίηση, σημειώνει σε άρθρο του ο Guardian. Συγκεριμένα αναφέρεται:
Η ύβρις προκαλεί τη νέμεση, όπως πίστευαν οι αρχαίοι Έλληνες. Πρόκειται για ένα μάθημα ζωής για τον Τούρκο Πρόεδρο που φαίνεται ανίκανος να κατανοήσει ότι η χώρα του παραπαίει σε μια άβυσσο που ο ίδιος δημιούργησε.
Η Ε.Ε. εκφράζει ιδιαίτερες ανησυχίες για την κατάσταση στην Τουρκία ιδιαίτερα για τις σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Ερντογάν και για τη δέσμευσή του σε μια συμφωνία για την ανάσχεση των μεταναστευτικών ροών από τη Συρία προς την Ευρώπη.
Ανησυχίες εκφράζουν και για την προσέγγιση που διατηρεί αναφορικά με το Κυπριακό, τα ενεργειακά οικόπεδα της ανατολικής Μεσογείου αλλά και για την εχθρότητά του προς συμμάχους της περιοχής, όπως η Ελλάδα, το Ισραήλ και η Αίγυπτος. Οι απειλές του Τούρκου Προέδρου να εγκαταλείψει το ΝΑΤΟ και να αναζητήσει νέους συμμάχους στη Μόσχα και στο Πεκίνο έχουν οξύνει τις εντάσεις και όλα αυτά τα προβλήματα θα μπορούσαν να επιδεινωθούν πολύ εύκολα, εκτιμά η έγκριτη βρετανική εφημερίδα.
Le Figaro: Κίνδυνοι εξάπλωσης της τουρκικής κρίσης
Σε άλλο ρεπορτάζ της εφημερίδας Le Figaro επιχειρείται να ερευνηθούν οι πραγματικές διαστάσεις του κινδύνου από την τουρκική κρίση. Όπως επισημαίνεται, ναι μεν δεν υπάρχει ακόμα κλίμα πανικού αλλά κάποιες εστιασμένες ανησυχίες, ενώ γίνεται λόγος για μετριασμένο αντίκτυπο της πτώσης της λίρας στα διεθνή χρηματιστήρια. Οι επενδυτές πωλούν τους τίτλους που θεωρούν επικίνδυνους. Στη Γηραιά ήπειρο, αυτό μεταφράζεται σε μια ένταση στα επιτόκια δανεισμού των χωρών του Νότου, αρχής γενομένης από την Ιταλία.
Προς το παρόν, στην πρώτη γραμμή βρίσκονται οι αναδυόμενες οικονομίες. Μετά την τουρκική λίρα, τα νομίσματα Ρωσίας, Αργεντινής, Ν. Αφρικής και Βραζιλίας κλονίζονται στις αγορές συναλλάγματος. Από την άνοιξη, αυτές οι χώρες έχουν πληγεί από τα αυξανόμενα επιτόκια των ΗΠΑ. Μεταξύ των πιο ευάλωτων οικονομιών και η Ινδονησία, η οποία, όπως και η Τουρκία, έχει πάρα πολλούς ξένους πιστωτές.
Καθώς η τουρκική οικονομία αντιστοιχεί μόνο στο 1% του παγκόσμιου ΑΕΠ, ο αντίκτυπος της κρίσης στη χώρα αναμένεται περιορισμένος, λέει ο Gareth Leather της Capital Economics. Ωστόσο, υπογραμμίζει τον κίνδυνο «χρηματοοικονομικής μετάδοσης», παραπέμποντας στην ασιατική κρίση του 1997-1998 «Αν ο πανικός επηρεάσει άλλες αναδυόμενες οικονομίες, τότε θα μπορούσαμε να αντιμετωπίσουμε μια πιο συστημική κρίση».
Η ΕΚΤ δεν έχει προβεί σε κάποιον επίσημο σχολιασμό, ωστόσο σύμφωνα με τα ΜΜΕ, έχει κάποιες ανησυχίες. Οι γαλλικές ή άλλες ευρωπαϊκές τράπεζες με άνοιγμα στον τραπεζικό τομέα της Τουρκίας αναμένεται να έχουν ζημία, καθώς ενδέχεται να χρειαστεί να συντρέξουν τις θυγατρικές τους. Η έκθεση της Γαλλίας υπολογίζεται σε 35 δισ. δολάρια και αφορά κυρίως την TEB, θυγατρική της BNP Paribas. Σε σχέση με τις γαλλικές επιχειρήσεις στην Τουρκία, η Renault, με το 10% της παγκόσμιας παραγωγής της γαλλικής αυτοκινητοβιομηχανίας να γίνεται στην Τουρκία. Επισημαίνεται πως αυτό που αναμένεται να πληγεί είναι οι πωλήσεις εντός Τουρκίας, που από την αρχή του 2018 έχουν ούτως ή άλλως υποχωρήσει κατά 16%.
Le Figaro: Ο δρόμος της Άγκυρας προς την Μόσχα δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα
Σε σχετικό άρθρο της γαλλικής εφημερίδας Le Figaro και του αρθρογράφου Renaud Girard για την τουρκική κρίση, ο αρθρογράφος παίρνει θέση σημειώνοντας ότι στο ζήτημα της Τουρκίας του Ερντογάν, ο Τραμπ έχει δίκιο. Ο νέος Σουλτάνος προσπαθεί επί του παρόντος να εκβιάσει το ΝΑΤΟ, διαμηνύοντας προς όλες τις κατευθύνσεις ότι μπορεί να βρει άλλους ισχυρούς στρατηγικούς εταίρους. Εάν αυτό που σκέφτεται είναι η Ρωσία, ο δρόμος του δεν θα είναι στρωμένος με ροδοπέταλα, υπογραμμίζεται στο εν λόγω δημοσίευμα.
Και τούτο γιατί θα πρέπει πρώτα να καταπιεί ένα μεγάλο διπλωματικό αγκάθι και να δεχτεί όπως είναι τη Συρία του Μπάαθ του Μπασάρ ελ-Άσαντ, την πτώση του οποίου ο Τούρκος Πρόεδρος επιδιώκει από το 2012.
Επιπλέον, επισημαίνονται διαφορές των δύο χωρών, αφενός στις σχέσεις με το Ισραήλ, αφετέρου σε θέματα ανεξιθρησκείας.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, το «έγκλημα» του Άντριου Μπράνσον είναι ότι ήθελε ειρηνικά να μιλήσει για τη χριστιανική πίστη του. Ο πάστορας κατηγορείται ότι ήταν μέρος μιας συνωμοσίας με σκοπό τη διαίρεση του τουρκικού έθνους. Σε μια χώρα όπου οι χριστιανοί αντιπροσωπεύουν λίγο περισσότερο από το 1% του πληθυσμού, ενώ πριν από δύο χιλιάδες χρόνια ήταν η πρώτη περιοχή μετά την Παλαιστίνη που εκχριστιανίστηκε, επισημαίνει ο αρθρογράφος, υπενθυμίζοντας την αρμενική γενοκτονία και τους διωγμούς των Ελλήνων.
Και το άρθρο καταλήγει: Για να ζήσει με ειρήνη και ευημερία η Μέση Ανατολή χρειάζεται θρησκευτική ανεκτικότητα. Ο ισλαμο-εθνικισμός του Ερντογάν αρνείται να το δεχθεί. Η κυβέρνησή του δεν έχει αναγνωρίσει τη Γενοκτονία των Αρμενίων, η οποία, ωστόσο είναι αδιαμφισβήτητο ιστορικό γεγονός (και του οποίου οι Γενικοί Πρόξενοι των ΗΠΑ υπήρξαν τότε έντρομοι αυτόπτες μάρτυρες).
Ο Ντ. Τραμπ δεν σκοπεύει να θυσιάσει τον πάστορα στον βωμό της στρατηγικής συνεργασίας με την Τουρκία -και έχει δίκιο. Επειδή οι σύμμαχοι που δεν μοιράζονται τις ίδιες αξίες με εσένα, πάντα καταλήγουν να στρέφονται κάποτε εναντίον σου.