Διαβάζουμε ξένη λογοτεχνία [εικόνες]

Ένα σπονδυλωτό μυθιστόρημα γεμάτο καθημερινές ιστορίες από μια γειτονιά της Μαδρίτης, ένα αφήγημα για το παρασκήνιο της ανόδου του Χίτλερ και η μαρτυρία ενός χιλμπίλη για τους δικούς του ανθρώπους είναι τα βιβλία που ξεχωρίζουμε για την ιδιαίτερη ματιά τους και τον τρόπο που φωτίζουν όψεις της σύγχρονης πραγματικότητας.

ΟΤΑΝ ΦΙΛΟΥΣΑΜΕ ΤΟ ΨΩΜΙ

«Σ’ αυτή τη γειτονιά ζουν ολόκληρες οικογένειες, ζευγάρια με σκυλιά ή χωρίς, με παιδιά ή χωρίς, άνθρωποι μόνοι, νέοι, ώριμοι, ηλικιωμένοι, Ισπανοί, ξένοι, άλλοτε ευτυχισμένοι και άλλοτε δυστυχισμένοι, σχεδόν πάντα ευτυχισμένοι και καμιά φορά δυστυχισμένοι. Μερικοί έχουν καταρρεύσει, όμως οι περισσότεροι αντιστέκονται, τόσο για τον εαυτό τους όσο και για τους άλλους. Και επιμένουν να ακολουθούν τις παλιές τους ιεροτελεστίες, τις προηγούμενες συνήθειές τους, για να μην πάψουν να είναι αυτοί που είναι, για να μπορούν οι γείτονές τους να τους αποκαλούν ακόμη με το όνομά τους».

Η Ισπανίδα Αλμουδένα Γκράντες αφηγείται τη ζωή των ανθρώπων της διπλανής πόρτας που ζουν σε μια συνηθισμένη γειτονιά της Μαδρίτης. Μια οικογένεια επιστρέφει από διακοπές αποφασισμένη να συνεχίσει απαράλλαχτη την καθημερινή της ρουτίνα, ένας άντρας, πρόσφατα χωρισμένος, ακούγεται πίσω απ' τη µμεσοτοιχία να κλαίει, μια γιαγιά στολίζει το χριστουγεννιάτικο δέντρο μήνες νωρίτερα για να δώσει κουράγιο στους δικούς της, μια γυναίκα αποφασίζει να επιστρέψει στην ύπαιθρο για να ζήσει στη γη που έθρεψε γα χρόνια την οικογένειά της. Σκηνές μιας καθημερινότητας στιγματισμένης από την οικονομική κρίση. Στο κοµµωτήριο, στο µπαρ, στα γραφεία ή στο Κέντρο Υγείας, οι ήρωες σ' αυτό το σπονδυλωτό μυθιστόρημα ζουν την αγάπη και την τρυφερότητα, την αλληλεγγύη, αλλά και την αγανάκτηση και την οργή.

Γιατί μας αρέσει:

Γιατί η Αλμουδένα Γκράντες γράφει ένα βαθιά συγκινητικό μυθιστόρημα για την οικονομική κρίση στην Ισπανία και την απλή καθημερινότητα μιας πόλης που έχει γονατίσει: οι οικονομικές δυσκολίες, η ανεργία, η εγκατάλειψη, οι προβληματικές σχέσεις, οι ταλαιπωρημένοι κάτοικοι, η χαμένη αισιοδοξία, τα θαμμένα όνειρα.

Γιατί η Μαδρίτη της Γκράντες θα μπορούσε να είναι η δική μας Αθήνα: Ένα κατάστημα που κλείνει, ένας οικογενειάρχης που μένει άνεργος, μια γυναίκα που αποφασίζει να γυρίσει πίσω στον τόπο της. Οι απλοί καθημερινοί ήρωες διατηρούν την ευαισθησία, την υπομονή, την αξιοπρέπεια και την πίστη τους στον κόσμο. Θα μπορούσαμε να είμαστε εμείς, η οικογένειά μας και οι φίλοι μας. Οι σκηνές του μυθιστορήματος μάς είναι εξαιρετικά γνώριμες και κατανοητές.

«Γιατί στην Ισπανία, μέχρι πριν από τριάντα χρόνια, τα παιδιά μπορεί να κληρονομούσαν τη φτώχεια, κληρονομούσαν όμως και την αξιοπρέπεια των γονιών τους, τον τρόπο να είναι φτωχοί δίχως να νιώθουν ταπεινωμένοι, δίχως να χάνουν το ήθος τους ούτε το σθένος να αγωνίζονται για το μέλλον. Ζούσαν σε μια χώρα όπου η φτώχεια δεν ήταν λόγος για να ντρέπεται κανείς, πόσο μάλλον για να καταθέτει τα όπλα».

Γιατί «Αν μας έβλεπαν οι παππούδες μας, θα πέθαναν από πρώτα από τα γέλια και ύστερα από λύπη. Για εκείνους αυτό δεν θα ήταν κρίση, αλλά μια μικρή αναποδιά». Οι παππούδες των σημερινών Ισπανών, τυραννισμένοι από τον εμφύλιο πόλεμο και τη φτώχεια, έμαθαν να σέβονται και να φιλούν το ψωμί. Όπως ακριβώς και οι δικοί μας παππούδες

INFO

ΟΤΑΝ ΦΙΛΟΥΣΑΜΕ ΤΟ ΨΩΜΙ

Συγγραφέας: Almudena Grandes

Μετάφραση: Χριστίνα Θεοδωροπούλου

Εκδόσεις Πατάκη

ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΔΙΑΤΑΞΗ

«Ήταν είκοσι τέσσερις, δίπλα στα νεκρά δέντρα της όχθης, είκοσι τέσσερα μαύρα, καφέ ή στο χρώμα του κονιάκ πανωφόρια, είκοσι τέσσερα ζευγάρια ώμων παραγεμισμένων με μαλλί, είκοσι τέσσερα σακάκια με γιλέκα και αντίστοιχος αριθμός παντελονιών μα πιέτες και φαρδύ στρίφωμα. Οι σκιές μπήκαν στον μεγάλο προθάλαμο του μεγάρου του προέδρου του Κοινοβουλίου· αλλά σε λίγο δεν θα υπάρχει πια Κοινοβούλιο, δεν υα υπάρχει πια πρόεδρος και σε μερικά χρόνια δεν θα υπάρχει ούτε καν κτίριο της Βουλής, μόνο ένας σωρός από συντρίμμια που καπνίζουν».

Η «Ημερήσια διάταξη» είναι ένα εξαιρετικά πυκνό αφήγημα για την σκοτεινή περίοδο της ανόδου του ναζισμού στη Γαλλία που φανερώνει την ολιγωρία και τη δειλία εκείνων που θα μπορούσαν να αντιταχθούν αλλά δεν το έκαναν. Με τα γνωστά καταστροφικά αποτελέσματα. Ο Eric Vuillard φωτίζει δυο σημαντικές ιστορικές στιγμές που αποδείχτηκαν μοιραίες για το μέλλον της ευρωπαϊκής ηπείρου. Στις 20 Φεβρουαρίου 1933 ο Χίτλερ συναντιέται με είκοσι τέσσερις βαρόνους της γερμανικής βιομηχανίας. Στόχος της συνάντησης είναι να χρηματοδοτήσουν την άνοδο και τη σταθεροποίηση στην εξουσία του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος. Στις 12 Φεβρουαρίου 1938 ο καγκελάριος της Αυστρίας συναντιέται με τον Αδόλφο Χίτλερ. Έναν μόλις μήνα αργότερα γίνεται η προσάρτηση της Αυστρίας.

Γιατί μας αρέσει:

Γιατί ο Eric Vuillard ανοίγει μια βαριά κουρτίνα για να φωτίσει ο παρασκήνιο της επίσημης Ιστορίας. Αποκαλύπτει τα πολιτικά παιχνίδια, τα οικονομικά συμφέροντα, την δειλία και τους συμβιβασμούς που οδήγησαν στην άνοδο της ναζιστικής εξουσίας.

Γιατί η «Ημερήσια διάταξη» είναι ένα βιβλίο γραμμένο με ψυχραιμία που μας δίνει όλα τα απαραίτητα στοιχεία για να διαβάσουμε πίσω από τις γραμμές των επίσημων ανακοινώσεων και να κατανοήσουμε καλύτερα όχι μόνο το παρελθόν, αλλά και το παρόν και ίσως και το μέλλον.

Γιατί οι «κρυφές συναντήσεις» της ιστορίας αποδεικνύουν ότι πολύ συχνά αυτό που δίνει την υπέρτατη δύναμη σε κάποιον ισχυρό παίχτη δεν είναι η τύχη ή οι περιστάσεις. Είναι η ολιγωρία, η συναίνεση και οι συμβιβασμοί των άλλων ισχυρών.

Γιατί η άσκηση της πολιτικής και της διπλωματίας είναι παιχνίδια περίεργα· καμιά φορά δεν χωρούν καθυστερήσεις ούτε πολλές ευγένειες. Οι πολιτικοί ηγέτες οφείλουν να αντιδρούν άμεσα και με πυγμή. Διαφορετικά οι συνέπειες μπορεί να είναι καταστροφικές.

Γιατί όπως έγραψε ο Bernard Pivot «Οι νέοι θα έπρεπε να διαβάσουν αυτό το μικρό βιβλίο, για να κατανοήσουν τη φύση και τη λειτουργία του ναζισμού». Η «Ημερήσια διάταξη» είναι ένα βιβλίο που θα έπρεπε να διαβάσουν όλοι οι πολίτες.

INFO

ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΔΙΑΤΑΞΗ

Συγγραφέας: Eric Vuillard

Μετάφραση : Μανώλης Πιμπλής

Εκδόσεις Πόλις

ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΧΙΛΜΠΙΛΗ

«Ήμουν ένα απ’ αυτά τα παιδιά με το δυσοίωνο μέλλον. Παραλίγο να παρατήσω το λύκειο. Παραλίγο να παραδοθώ κι εγώ σ’ εκείνη τη βαθιά οργή και πίκρα που έχει καταλάβει τους πάντες γύρω μου. Σήμερα οι άνθρωποι με βλέπουν, με την ωραία μου δουλειά και τα λαμπερά μου πτυχία, και φαντάζονται πως είμαι κάποιου είδους ιδιοφυΐα ― ότι μονάχα ένας εξαιρετικά προικισμένος άνθρωπος θα μπορούσε να φτάσει εδώ που έφτασα εγώ. Με κάθε σεβασμό προς τους ανθρώπους αυτούς, πιστεύω ότι η θεωρία αυτή είναι μια βλακεία και μισή. Όποια ταλέντα και να έχω, βρέθηκα ένα μόλις βήμα πριν απ’ τον γκρεμό, έως ότου μερικοί άνθρωποι μ’ έσωσαν χάρη στην αγάπη τους».

«Το τραγούδι του χιλμπίλη» είναι το χρονικό της ενηλικίωσης ενός παιδιού που μεγαλώνει σε μια πολιτεία του Οχάιο, στη «Ζώνη της Σκουριάς». Πρόκειται για έναν τόπο δυστυχίας όπου κυριαρχούν η φτώχεια, η ανεργία, η αγραμματοσύνη, η οικογενειακή βία, η εγκατάλειψη και τα ναρκωτικά. Γύρω του οι άνθρωποι υποφέρουν· καμία προοπτική, καμιά ελπίδα. Το παιδί γίνεται άντρας και καταφέρνει να βρει τον δικό του δρόμο. Πόσο εύκολο είναι να ξεφύγει κανείς όταν όλα τα προγνωστικά είναι εναντίον του; Μέσα από την προσωπική μαρτυρία, ο συγγραφέας πετυχαίνει να σκιαγραφήσει το πορτραίτο μιας ολόκληρης κοινωνικής τάξης που δεν αφορά, ωστόσο, μόνο την Αμερική. Οι χιλμπίληδες είναι οι χαμηλόμισθοι λευκοί εργάτες, τα «λευκά σκουπίδια» –παλαιοτέρα εργάτες γης, μετέπειτα ανθρακωρύχοι, κι αργότερα εργάτες στα εργοστάσια και άνεργοι. Οι χιλμπίληδες είναι άνθρωποι που, τηρουμένων των αναλογιών, ζουν σχεδόν σε κάθε χώρα. Κι έχουν πολλά να πουν.

Γιατί μας αρέσει:

Γιατί ο Βανς γράφει με καθαρό βλέμμα και αφοπλιστική ειλικρίνεια για τους λευκούς χαμηλόμισθους εργάτες, τις οικογένειές τους, τις γειτονιές τους, τα προβλήματά τους. Στο κείμενο γίνεται φανερή η αγάπη του για την ιδιαίτερη πατρίδα του και τους ανθρώπους της. Εκείνος μπορεί να κατάφερε να ξεφύγει από το σκηνικό της απελπισίας, αλλά δεν κατακρίνει ούτε δικαιολογεί. Είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα η ψύχραιμη και κριτική ματιά του.

Γιατί ο Βανς καταγράφει τις αναμνήσεις του με συγκεκριμένο στόχο: «Θέλω οι άνθρωποι να καταλάβουν τι σημαίνει να παρατάς τον εαυτό σου και πώς γίνεται να οδηγηθείς σε κάτι τέτοιο. Θέλω οι άνθρωποι να καταλάβουν τι συμβαίνει στη ζωή των φτωχών, και τις ψυχολογικές επιπτώσεις που έχει η πνευματική και υλική ανέχεια πάνω στα παιδιά μας».

Γιατί «Το Τραγούδι του χιλμπίλη» μιλά για το θυμό, την παραίτηση, την αυτο­εγκατάλειψη. Μιλά για πάθη παράφορα που καταστρέφουν ζωές. Μιλά για το πόσο βαθιά μάς σημαδεύουν οι εξωτερικές συνθήκες της ζωής μας ― η οικογένεια, ο περίγυρος, η εποχή.

Γιατί καθώς περνούν οι σελίδες ο αναγνώστης συνειδητοποιεί ότι η ιστορία αυτή δεν αφορά μόνο τους Αμερικανούς των Απαλαχίων. Οι ιστορίες των χιλμπίληδων θυμίζουν τη δική μας ζωή και τη δική μας οικονομική κρίση. Κι αυτός είναι ίσως ο πιο σημαντικός λόγος για να διαβάσουμε αυτό το βιβλίο.

INFO

ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΧΙΛΜΠΙΛΗ

Συγγραφέας:J. D. Vance

Μετάφραση: Αριστείδης Μαλλιαρός

Εκδόσεις Δώμα