Ένα ιστορικό βήμα φαίνεται πως κάνει η Τουρκία, καθώς ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανακοίνωσε στην Μπαράκ Ομπάμα την επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης.
Μετά τη συνάντηση των δύο ηγετών στη Σεούλ, όπου βρέθηκαν για τη σύνοδο με θέμα την πυρηνική ασφάλεια, ο κ. Ομπάμα δήλωσε ότι ο πρωθυπουργός της Τουρκίας του ανακοίνωσε ότι θα επαναλειτουργήσει η Θεολογική Σχολή της Χάλκης.
Ο πρόεδρος Ομπάμα ανέφερε ότι συνεχάρη τον κ. Ερντογάν «για τις προσπάθειες που ο ίδιος έχει κάνει στο εσωτερικό της Τουρκίας για να προστατεύσει τις θρησκευτικές μειονότητες», προσθέτοντας ότι χάρηκε που άκουσε για την απόφασή του να ξανανοίξει η Σχολή της Χάλκης.
«Είναι δίκαιο να πούμε ότι κατά τα τελευταία χρόνια, η σχέση ανάμεσα στην Τουρκία και τις Ηνωμένες Πολιτείες συνέχισε να ενισχύεται σε κάθε επίπεδο», σημείωσε ο Αμερικανός πρόεδρος και χαρακτήρισε τον Ταγίπ Ερντογάν «εξαιρετικό εταίρο και εξαιρετικό φίλο».
Mια ιστορική αδικία αποκαθίσταται
Η απόφαση αυτή δίνει «οξυγόνο» στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, το οποίο πλέον θα μπορεί να εκπαιδεύει τους ιερωμένους του. Η Θεολογική Σχολή είχε κλείσει το 1971 στα πλαίσια της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης στην Τουρκία, η οποία δεν επέτρεπε την λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων.
Λόγω της διακοπής της λειτουργίας της Σχολής δεν ήταν δυνατή η πλήρωση των ανώτερων θέσεων του Πατριαρχείου καθώς σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λωζάννης του 1923, ο Οικουμενικός Πατριάρχης πρέπει να έχει την τουρκική υπηκοότητα. Το αποτέλεσμα ήταν πριν από μερικά χρόνια το πρώτο τη τάξει ορθόδοξο Πατριαρχείο να κινδυνεύει να μείνει ακέφαλο. Ωστόσο τα τελευταία χρόνια οι τουρκικές κυβερνήσεις είχαν προχωρήσει σε παραχώρηση της υπηκοότητας σε πολλούς συνοδικούς μητροπολίτες προκειμένου να μην υπάρξει άμεσος κίνδυνος.
Γιατί οι ΗΠΑ πιέζουν την Τουρκία
Η κίνηση αυτή ήταν αποτέλεσμα διεθνών πιέσεων, ιδίως από την πλευρά των ΗΠΑ. Ήδη από την προεδρία Κλίντον, η υπερδύναμη προσπαθούσε να πιέσει την Τουρκία να ανοίξει και πάλι τη Σχολή. Οι λόγοι; Αρχικά, στις Ηνωμένες Πολιτείες κατοικούν πολλοί Ορθόδοξοι οι οποίοι αποτελούν κρίσιμο εκλογικό σώμα με μεγάλη επιρροή. Κεφαλή της Αρχιεπισκοπής Αμερικής θεωρείται σύμφωνα με την εκκλησιαστική τάξη το Οικουμενικό Πατριαρχείο, συνεπώς οποιαδήποτε αλλαγή στο καθεστώς λειτουργίας του επηρεάζει άμεσα τη στάση των πιστών. Επιπλέον, η Αμερική επιθυμεί την ενίσχυση του Οικουμενικού Πατριαρχείου προκειμένου να ανασχέσει την επεκτατική πολιτική του Πατριαρχείου Μόσχας, το οποίο από το 1991 και μετά επιδιώκει να εξαπλωθεί διεκδικώντας τα πρωτεία.
Το τελευταίο διάστημα μάλιστα, οι Αμερικανοί είχαν ξεσηκωθεί καθώς κατά την πρόσφατη επίσκεψή του ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος είχε δηλώσει σε γνωστή τηλεοπτική εκπομπή πως «αισθάνεται σταυρωμένος» και «πολίτης β' κατηγορίας» στην Τουρκία.
«Κάτι αλλάζει» μέσα στην Τουρκία
Ωστόσο το κλίμα φαίνεται να αλλάζει και στην ίδια την Τουρκία. Τα τελευταία χρόνια πολλοί δημοσιογράφοι επισήμαναν πως είναι τελείως παράλογη η λογική καταπίεσης που εφαρμόζει η Άγκυρα στους Ρωμιούς, καθώς έτσι η ίδια υπονομεύει τον εαυτό της και την ευρωπαϊκή προοπτική της. Φαίνεται πως σύντομα η Άγκυρα άλλαξε στρατηγική, τονίζοντας την «οικουμενικότητα» εις βάρος της «ελληνικότητας» του Πατριαρχείου. Στη λογική αυτή έγινε και το «άνοιγμα» των τελευταίων χρόνων με την τέλεση λειτουργιών στην Παναγία Σουμελά, την επιστροφή κατασχεθέντων περιουσιών στα βακούφια καθώς και την επαναλειτουργία του ελληνικού σχολείου της Ίμβρου.
Με αυτό τον τρόπο η Τουρκία επιχειρεί να εδραιώσει το δόγμα του «νεοθωμανισμού» και του «στρατηγικού βάθους» την οποία κωδικοποίησε ο υπουργός Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου.
Μόνη μεγάλη εκκρεμότητα για το Οικουμενικό Πατριαρχείο αποτελούσε η επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής. Ωστόσο προ ημερών ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος προανήγγειλε το άνοιγμα της Σχολής και μάλιστα το τοποθέτησε χρονικά στις αρχές του 2013. Φαίνεται πως το πάγιο αίτημα εισακούσθηκε δικαιώνοντας μια ιστορική αδικία δεκαετιών εις βάρος των Ελλήνων της Πόλης.