Το μεταναστευτικό διχάζει ξανά την Ευρώπη και οι ηγέτες της ΕΕ αναζητούν έναν νέο τρόπο αντιμετώπισης του ζητήματος, προκειμένου όχι μόνο να προλάβουν κρίση του μεγέθους του 2015, αλλά τόσο τις ρήξεις στην Ενωση, όσο και τα σοβαρά ενδοκυβερνητικά προβλήματα, όπως στην περίπτωση της Ανγκελα Μέρκελ.
Σε αυτό το πλαίσιο, οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα συζητήσουν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (28-29 Ιουνίου) ένα νέο σχέδιο: τη δημιουργία «hotspot» εκτός ΕΕ, στη βόρεια Αφρική. Το πού αποτελεί ένα ερώτημα, καθώς Μαρόκο, Αίγυπτος και Τυνησία δεν έχουν δείξει κανένα ενθουσιασμό για τη δημιουργία τέτοιων κέντρων στα εδάφη τους. Παράλληλα, η ασφάλεια είναι ένα θέμα, και για αυτό για παράδειγμα δύσκολα θα μπορούσε να φανταστεί κανείς μία τέτοια εγκατάσταση στη Λιβύη, όπου δεν θα υπάρχουν εγγυήσεις για όσους θα βρίσκονται εκεί.
Ο Ντόναλντ Τουσκ πρότεινε να δημιουργηθούν «περιφερειακές πλατφόρμες αποβίβασης», εκτός ΕΕ, όπου θα μπορεί να γίνεται γρήγορα ο διαχωρισμός των προσφύγων που χρήζουν προστασίας από τους οικονομικούς μετανάστες, οι οποίοι πιθανόν θα είναι αντιμέτωποι με την επιστροφή στη χώρα προέλευσής τους.
Το σύστημα με τις πλατφόρμες αποβίβασης- που θα πρέπει να εφαρμοστεί σε συνεργασία με την Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες και τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης, σύμφωνα με αξιωματούχους- θα δημιουργούσε έναν επίσημο μηχανισμό, μέσω του οποίου η ΕΕ θα έχει τη δυνατότητα να γεφυρώσει το χάσμα ανάμεσα στους σκληροπυρηνικούς ηγέτες, οι οποίοι απαιτούν σκληρότερους ελέγχους στα σύνορα, και εκείνους που επιμένουν ότι οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να εφαρμόσουν το διεθνές δίκαιο και να καλωσορίσουν τους πρόσφυγες που χρήζουν προστασίας.
Παράλληλα όμως, σημειώνει το Politico, οι ηγέτες της ΕΕ μπορεί να βρεθούν αντιμέτωποι με επικρίσεις για αυτή την ιδέα, επειδή θα ρίξει σε άλλους το πρόβλημα, δημιουργώντας κέντρα για ανθρώπους, σε χώρες που είναι στις παρυφές της Ενωσης. Πιθανές χώρες- εταίροι σε αυτό το πλάνο είναι η Τυνησία και η Αλβανία, αν και αξιωματούχοι τονίζουν ότι ακόμη είναι πολύ νωρίς για να γίνουν υποθέσεις.
Ιδέα του Ορμπάν
Την ιδέα για τη δημιουργία τέτοιων εγκαταστάσεων είχε εκφράσει το 2016 ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, Βίκτορ Ορμπάν, από τους πιο σφοδρούς επικριτές της ευρωπαϊκής πολιτικής για τη μετανάστευση και κυρίως για τη μετεγκατάσταση προσφύγων σε κράτη της ΕΕ.
Πρόσφατα, ο Εμανουέλ Μακρόν επιδοκίμασε αυτή την ιδέα, ενώ την Κυριακή ο υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας, Εντσο Μοαβέρο, δήλωσε ότι η χώρα του θέλει να ρίξει επίσημα αυτή την πρόταση στο τραπέζι της Συνόδου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Σύμφωνα με το προσχέδιο των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, «οι νέες εγκαταστάσεις θα παράσχουν γρήγορες διαδικασίες για τον διαχωρισμό ανάμεσα σε οικονομικούς μετανάστες και όσους χρήζουν διεθνούς προστασίας, περιορίζοντας με αυτό τον τρόπο το κίνητρο της επιβίβασης (σε σκάφη) για επικίνδυνα ταξίδια».
Στο ίδιο κείμενο επισημαίνεται η ανάγκη αύξησης της χρηματοδότησης για τον έλεγχο των συνόρων, μεταξύ άλλων μέτρων. Επιπλέον, οι Ευρωπαίοι ηγέτες καλούν- σε αυτό το προσχέδιο- να ασκηθούν πιέσεις για τη βελτίωση της ακτοφυλακής της Λιβύης, για να αποτρέπονται οι αναχωρήσεις μεταναστών από τη χώρα.
Επαφές Τουσκ με ηγέτες
Ο Τουσκ αναμένεται να συζητήσει όλες αυτές τις προτάσεις και συναντήσεις και τηλεφωνικές επικοινωνίες που θα έχει τις επόμενες ημέρες, μέχρι τη Σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Ηδη την Τρίτη συνάντησε τον Σουηδό πρωθυπουργό, ενώ θα ακολουθήσει συνάντησή του με τον Ισπανό.
Από τα πιο κρίσιμα τετ α τετ του όμως θα είναι αυτά της Τετάρτης με τον Τζουζέπε Κόντε και τον Σέρτζιο Ματαρέλα- τον πρωθυπουργό και τον Πρόεδρο της Ιταλίας- καθώς μαζί με την Ελλάδα αποτελούν τις χώρες που έχουν σηκώσει το μεγαλύτερο βάρος στο προσφυγικό και μεταναστευτικό.
Ανεξάρτητα από το αν θα προχωρήσει τελικά αυτή η ιδέα, είναι κάτι περισσότερο από σαφές ότι χρειάζονται νέα μέτρα για την αντιμετώπιση του προβλήματος, το οποίο προκαλεί νέους κλυδωνισμούς στην Ευρώπη.
«Αν δεν μπορέσουμε να προστατεύσουμε τα σύνορά μας, αυτό θα σημάνει το τέλος της Ευρώπης», τόνισε ο Αυστριακός Καγκελάριος Σεμπάστιαν Κουρτς, σε συνάντησή του με τον Αντόνιο Ταγιάνι.
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου υπογράμμισε ότι χρειάζεται επείγουσα πολιτική δράση, μεταξύ άλλων και ενίσχυση των προσπαθειών στην Αφρική, για να ανακοπεί το κύμα των οικονομικών μεταναστών.
«Δεν θέλουμε στρατόπεδα συγκέντρωσης», υπογράμμισε, προσθέτοντας ότι η ΕΕ πρέπει να διαχωρίζει τους παράτυπους οικονομικούς μετανάστες, που πρέπει να στέλνονται πίσω, από εκείνους που χρειάζονται άσυλο.