H εποχή του Μαριάνο Ραχόι στην πρωθυπουργία είναι σχεδόν παρελθόν.
Αν δεν υπάρξουν εκπλήξεις της τελευταίας στιγμής, ο ηγέτης των Σοσιαλιστών (PSOE) Πέδρο Σάντσεθ θα αναλάβει σήμερα πρωθυπουργός της Ισπανίας, καθώς η πρόταση μομφής που έχει καταθέσει κατά της κυβέρνησης Ραχόι υποστηρίζεται από 180 βουλευτές, τέσσερις περισσότερους για την απαιτούμενη απόλυτη πλειοψηφία.
Θα είναι η πρώτη φορά στη σύγχρονη ισπανική δημοκρατία που θα περάσει μια πρόταση μομφής και θα προσκληθεί ένας πρωθυπουργός να ηγηθεί κυβέρνησης με τόσο ετερογενή κοινοβουλευτική υποστήριξη.
Η πρόταση μομφής κατατέθηκε πριν μία εβδομάδα, την προηγούμενη Παρασκευή από το PSOE μία ημέρα μετά την καταδίκη δεκάδων στελεχών του Λαϊκού Κόμματος κατά την ολοκλήρωση της δίκης για μεγάλη υπόθεση διαφθοράς, την «υπόθεση Γκιουρτέλ».
Ο Σάντσεθ έλαβε την υπόσχεση των αριστερών Podemos, δύο καταλανικών κομμάτων υπέρ της ανεξαρτησίας και του Βασκικού Εθνικιστικού Κόμματος (PNV) ότι θα τον στηρίξουν, αν και οι Βάσκοι έπαιξαν με τα νεύρα του Ραχόι μέχρι την τελευταία στιγμή, περιμένοντας μέχρι χθες να ανακοινώσουν τις αποφάσεις τους.
Αν όλα εξελιχθούν ομαλά, μόνον η παραίτηση του Ραχόι μπορεί να εμποδίσει τον Σάντσεθ να γίνει -έστω και προσωρινά- πρωθυπουργός. Ο επικεφαλής του PSOE κάλεσε χθες τον Ραχόι να παραιτηθεί, υποσχόμενος να αποσύρει την πρόταση μομφής εναντίον του.
«Παραιτήσου κι όλα αυτά θα τελειώσουν», είπε στον αντίπαλό του.
Αλλά ο τελευταίος αρνείται επίμονα. Ωστόσο, όπως παραδέχθηκε η υπουργός Άμυνας Μαρία Ντολόρες δε Κοσπεντάλ, ο Σάντσεθ είναι έτοιμος να αναλάβει τα ηνία της νέας ισπανικής κυβέρνησης.
Ο Ραχόι πληρώνει το τίμημα της διαφθοράς
Μ’ έναν εκλογικό θρίαμβο το 2011 εν μέσω της οικονομικής κρίσης που συγκλόνιζε τη χώρα του ο Μαριάνο Ραχόι συμφώνησε σε πρόγραμμα διάσωσης με την Ευρώπη για να αντιμετωπίσει τα τεράστια προβλήματα του τραπεζικού κλάδου κι έβαλε τα θεμέλια για την οικονομική ανάκαμψη.
Αλλά η απόφασή του να αμφισβητήσει από το 2010 νομικά τις νέες εξουσίες της καταλανικής κυβέρνησης πυροδότησε μια επανεμφάνιση των αποσχιστικών τάσεων που έμελλαν να πλήξουν επτά χρόνια αργότερα την εξουσία του, όταν η Καταλονία διεκδίκησε την αυτονόμησή της από την Ισπανία. Ενώ οι εισαγγελείς ερευνούσαν ήδη το κύκλωμα διαφθοράς μέσα στο Λαϊκό Κόμμα, που σηματοδότησε τελικά την πτώση του.
«Αφήνει την Ισπανία με μια διχασμένη κοινωνία και τον πολιτικό πολιτισμό της να έχει πληγεί σοβαρά. Η διαφθορά ήταν τεράστια», λέει ο Ιστορικός Αλεχάντρο Κιρόγα.
Το στοίχημα του Σάντσεθ
Ο Πέδρο Σάντσεθ θα είναι ο πρώτος Ισπανός πρωθυπουργός που θα αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας χωρίς να έχει κερδίσει εκλογές. Θα ηγηθεί μιας εύθραυστης κυβέρνησης μειοψηφίας,που θα αντιμετωπίσει σφοδρή αντιπολίτευση από το λαβωμένο Λαϊκό Κόμμα του Ραχόι και τους ανερχόμενους Κεντρώους Ciudadanos -πρώτη δύναμη στις τελευταίες δημοσκοπήσεις-. Αλλά η πιο άμεση πρόκληση για τον Σοσιαλιστή ηγέτη θα είναι ο χειρισμός του καταλανικού αιτήματος για ανεξαρτησία, που πυροδότησε τη σοβαρότερη συνταγματική κρίση της χώρας από την αποκατάσταση της δημοκρατίας το 1978 μετά το θάνατο του δικτάτορα Φράνκο.
Θεωρητικά ο Σάντσεθ θα μπορούσε να παραμείνει στην εξουσία μέχρι το 2020, που έχουν προγραμματιστεί οι εκλογές. Ο ίδιος, ωστόσο, έχει υποσχεθεί να προκηρύξει πρόωρες εκλογές σε ημερομηνία που δεν έχει ακόμη προσδιοριστεί.