Η ελληνική συμμετοχή στη 16η Μπιενάλε αρχιτεκτονικής στη Βενετία -56 τρισδιάστατες μακέτες [εικόνες]

Πώς συνδέεται η Ακαδημία του Πλάτωνα με τη σύγχρονη αρχιτεκτονική των σημερινών πανεπιστημίων; Τι μπορεί να συνδέει τον Ιταλό ζωγράφο της ύστερης Αναγέννησης Ραφαήλ με τους ανοιχτούς χώρους μελέτης και διαλόγου του μέλλοντος;

«Η Σχολή των Αθηνών», το Εθνικό Περίπτερο που εκπροσωπεί την Ελλάδα στη 16η Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής στη Βενετία, με την υποστήριξη του Ιδρύματος Ωνάση, εξετάζει τη σημασία των ακαδημαϊκών κοινών μέσα από μια εντυπωσιακή και καλλιτεχνικά άρτια πρόταση.

Με έμπνευση και αναφορά στη διάσημη νωπογραφία του Ραφαήλ, «Η Σχολή των Αθηνών» μεταμορφώνεται σε ένα κλιμακωτό τοπίο/«ελεύθερο χώρο», άτυπο και κοινό, προσκαλώντας τους επισκέπτες της Μπιενάλε, από τις 26 Μαΐου έως τις 25 Νοεμβρίου 2018, να περιφερθούν και να ζωντανέψουν τις πενήντα έξι τρισδιάστατες μακέτες ακαδημαϊκών χώρων, εν ενεργεία και μη, από όλη την ιστορία και όλο τον κόσμο.

Οι μακέτες παρουσιάζουν τους κοινούς χώρους κάθε πανεπιστημίου, αποτέλεσμα μιας διεθνούς συνεργασίας μεταξύ φοιτητών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και του αγγλικού πανεπιστημίου Architectural Αssociation στο Λονδίνο.

Ανάμεσα στα ακαδημαϊκά ιδρύματα που αποτελούν μέρος της έκθεσης είναι η Ακαδημία του Πλάτωνα, το Carpenter Center του Le Corbusier και οι αυλές του πανεπιστημίου του Cambridge. Η έκθεση υπογραμμίζει τη σημασία της δημιουργίας «ελεύθερων χώρων» σε ακαδημαϊκά ιδρύματα –μη προγραμματισμένων χώρων για αυτοσχέδιες συνομιλίες, περιστασιακά κουτσομπολιά, pop-up διαλέξεις, δικτύωση και άτυπη διδασκαλία–, καθώς είναι ζωτικής σημασίας για την αδιάλειπτη συνάφεια και ζωντάνια του ακαδημαϊκού θεσμού.

Επιμελητές της έκθεσης είναι η Χριστίνα Αργυρού και ο Ryan Neiheiser από το αρχιτεκτονικό γραφείο Neiheiser Argyros, που εδρεύει στο Λονδίνο.

Με την πρόταση της «Σχολής των Αθηνών», εκφράζουν μια φιλοδοξία, ένα ουτοπικό όραμα ενός ελεύθερου, ανοιχτού, άτυπου και κοινού χώρου μάθησης.

Είναι ένας χώρος που βρίσκεται στο «ενδιάμεσο». Ούτε μέσα ούτε έξω, δεν έχει τις ιδιότητες ενός δωματίου, αλλά ούτε και είναι ένας αμιγώς δημόσιος χώρος. Παρότι συνήθως θεωρούμε ότι η μάθηση λαμβάνει χώρα στην τάξη, εκπαιδευτικοί και αρχιτέκτονες έχουν αναγνωρίσει εδώ και χιλιάδες χρόνια ότι η εκμάθηση πραγματοποιείται επίσης στο «ενδιάμεσο»: «…στους διαδρόμους, στις σκάλες, στην καφετέρια, στο προαύλιο», εξηγεί ο Ryan Neiheiser.

Η Χριστίνα Αργυρού προσθέτει: «Φιλοδοξία μας είναι να κοιτάξουμε προς το παρελθόν, αλλά και να εξετάσουμε το σημερινό τοπίο της πανεπιστημιακής αρχιτεκτονικής για να αναδείξουμε συναρπαστικούς και επιτυχείς χώρους που είναι “ελεύθεροι” – δημοκρατικοί, απρογραμμάτιστοι και κοινοί.»
Υιοθετώντας συνειδητά την αρχιτεκτονική κοινοτοπία του αμφιθεάτρου, ο χώρος του περιπτέρου είναι διαμορφωμένος σαν ένα κλιμακωτό τοπίο, το οποίο επιτρέπει ατομική μελέτη, ανεπίσημη συζήτηση μικρών ομάδων και μεγάλες ομαδικές διαλέξεις. Το πεδίο των τρισδιάστατων μακετών θα είναι εκτεθειμένο σε αυτό το τοπίο, προσκαλώντας τους επισκέπτες να περιφερθούν σε όλο τον χώρο και να ζωντανέψουν τις μακέτες, σχεδόν ως πρόσθετοι συμμετέχοντες, κατά τη διάρκεια μεγάλων διαλέξεων ή εκδηλώσεων.

«Η Σχολή των Αθηνών» επιλέχθηκε από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και από την Γενική Γραμματέα Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος, κα Ειρήνη Κλαμπατσέα.

Οι επιμελητές
Ο Ryan Neiheiser είναι αρχιτέκτονας, αστικός σχεδιαστής, μηχανικός, καλλιτέχνης και συγγραφέας. Το 2001 έλαβε διπλό πτυχίο Bachelor, καλών τεχνών και μηχανολογίας, από το Swarthmore College, ενώ το 2018 έλαβε το μεταπτυχιακό του από τη Σχολή Αρχιτεκτονικής του πανεπιστημίου Princeton. Ο Ryan Neiheiser είναι συνιδρυτής του αρχιτεκτονικού γραφείου Neiheiser Argyros, με έργα στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Υπήρξε διευθυντής στο γραφείο Diller Scofidio + Renfro στη Νέα Υόρκη και έχει εργαστεί σε διάφορα βραβευμένα γραφεία, μεταξύ των οποίων είναι τα γραφεία ΟΜΑ στο Ρότερνταμ, JDS στις Βρυξέλλες και Kieran Timberlake στη Φιλαδέλφεια. Έχει διδάξει αρχιτεκτονικά στούντιο σε μεταπτυχιακούς φοιτητές των πανεπιστημίων Princeton και Columbia, ενώ σήμερα διδάσκει στο πανεπιστήμιο Architectural Association (ΑΑ) στο Λονδίνο. Είναι συνιδρυτής της αρχιτεκτονικής έκδοσης Another Pamphlet, ενώ κείμενά του έχουν δημοσιευτεί στο συλλογικό έργο Agenda: Can We Sustain Our Ability to Crisis? (Actar, 2010) και στις εκδόσεις New Geographies, Bidoun και Pidgin.

Η Χριστίνα Αργυρού είναι αρχιτέκτονας, αστική σχεδιάστρια και συγγραφέας. Το 2009 έλαβε πτυχίο Bachelor από το πανεπιστήμιο Princeton και το 2013 το μεταπτυχιακό της από τη Σχολή Αρχιτεκτονικής του πανεπιστημίου Yale. Η Χριστίνα Αργυρού είναι συνιδρύτρια του αρχιτεκτονικού γραφείου Neiheiser Argyros, με έργα στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Έχει εργαστεί σε βραβευμένα γραφεία, μεταξύ των οποίων τα γραφεία ΟΜΑ και WORKac στη Νέα Υόρκη και Ateliers Jean Nouvel στο Παρίσι. Έχει διδάξει αρχιτεκτονικά στούντιο στα πανεπιστήμια του Yale και του Cardiff, ενώ σήμερα διδάσκει στο πανεπιστήμιο Architectural Association (ΑΑ) στο Λονδίνο. Έχει άδεια αρχιτέκτονα μηχανικού από το ΤΕΕ της Ελλάδας.