Στο χαμηλότερο επίπεδο της σύγχρονης οικονομικής ιστορίας της χώρας διαμορφώθηκε το 2017 το ποσοστό αποταμίευσης, σύμφωνα με τον ΣΕΒ.
Την ίδια ώρα οι φόροι και οι εισφορές έχουν ως ποσοστό του εισοδήματος των μισθωτών, των ελεύθερων επαγγελματιών και των συνταξιούχων, από 28,3% το 2014 σε 30% το 2017. Ο ΣΕΒ σε ανάλυσή του για την πορεία της αποταμίευσης κατά την περίοδο της κρίσης (2010-2016) διαπιστώνει μια γενικευμένη αδυναμία αποταμίευσης ακόμη και στις πιο παραγωγικές ηλικίες, καθώς τα εισοδήματα μειώθηκαν σημαντικά.
«Η αδυναμία αποταμίευσης, ιδίως εάν συνεχισθεί για πολλά ακόμη χρόνια, προφανώς θα επηρεάσει αρνητικά το επίπεδο κατανάλωσης των ανθρώπων που σήμερα βρίσκονται στις πιο παραγωγικές ηλικίες, όταν οι άνθρωποι αυτοί γίνουν συνταξιούχοι. Όχι μόνο οι αποταμιεύσεις τους θα είναι χαμηλές, αλλά και οι συντάξεις τους θα είναι μειωμένες, και, έτσι, η κατανάλωση θα συμπιέζεται και από τις δύο πλευρές», αναφέρει.
Αξιοσημείωτο είναι ότι οι άνθρωποι που δεν αποταμιεύουν σήμερα είναι εκείνοι στις πιο παραγωγικές ηλικίες των 35-54 ετών που, πριν την κρίση, και αποταμίευαν και αποπλήρωναν τα δάνειά τους και έβαζαν κάτι στην άκρη για αργότερα.
Τα νοικοκυριά με αρχηγό από 35-44 ετών τα πλέον επιβαρυμένα
Μάλιστα, τα νοικοκυριά με αρχηγό οικογένειας ηλικίας 35-44 ετών είναι τα πλέον επιβαρυμένα. Ενώ στην αρχή της κρίσης (2010) αποταμίευαν το 2,3% των εισοδημάτων τους, σήμερα (2016) η αποταμίευση τους είχε γίνει βαθιά αρνητική (-13,3%).
Τέλος, τα νοικοκυριά, με αρχηγό οικογένειας σε ηλικία έως 34 ετών, υπό κανονικές συνθήκες, έχουν αρνητική αποταμίευση, καθώς η κατανάλωσή τους στηρίζεται με δανεικά από τις τράπεζες ή με «χορηγίες» γονέων. Με την κρίση, όμως, οι τράπεζες παραμένουν επιφυλακτικές στη χορήγηση νέων δανείων προς τα νοικοκυριά.
Οι «χορηγίες» γονέων συνεχίζονται
Ταυτόχρονα, έχει μειωθεί κατακόρυφα η κατανάλωσή τους αλλά πολύ λιγότερο από το εισόδημά τους, με την αρνητική τους αποταμίευση να έχει εκτοξευθεί στα ύψη, καθώς οι «χορηγίες» γονέων συνεχίζονται. Σημειώνεται ότι η αποταμίευση στα νοικοκυριά με αρχηγό οικογένειας ηλικίας άνω των 65 ετών (κυρίως συνταξιούχοι) ήταν πριν την κρίση, αλλά και είναι και σήμερα, θετική, αν και έχει μειωθεί κατά τι λόγω της ύφεσης.
Το εύρημα αυτό έρχεται σε αντίθεση με την θεωρία που θέλει τους ηλικιωμένους να έχουν αρνητική αποταμίευση, καθώς στηρίζουν ένα επίπεδο κατανάλωσης υψηλότερο του εισοδήματος τους, χρησιμοποιώντας την αποταμίευσή τους σημειώνει ο ΣΕΒ και προσθέτει:
Οι συντάξεις στήριγμα για τις παραγωγικές ηλικίες που υπερφορολογούνται
Προφανώς, στην Ελλάδα οι αποταμιεύσεις των ηλικιωμένων τείνουν να στηρίζουν κυρίως τα παιδιά τους, είτε ενισχύοντας το εισόδημά τους, εν ζωή, είτε τον πλούτο τους, μετά θάνατον. Παρόλα αυτά, πολλοί νέοι άνθρωποι φεύγουν από την Ελλάδα σε αναζήτηση επαγγελματικής αποκατάστασης, ενώ όσοι σπούδασαν στο εξωτερικό, δεν επιστρέφουν πίσω στην πατρίδα.
Και αυτό συμβαίνει διότι αξιώνουν την απλή κανονικότητα που τους στέρησε η χώρα στην οποία γεννήθηκαν, δηλαδή να αγοράσουν ένα σπίτι, να ανοίξουν μια επιχείρηση και να φτιάξουν οικογένεια.
Δεν είναι τυχαίο, πάντως, που η ελληνική κοινωνία «άντεξε» την μεγαλύτερη κρίση στην μεταπολεμική της ιστορία, καθώς οι συντάξεις έπαιξαν τον ρόλο της μητέρας όλων των οικονομικών σταθεροποιητών, στηρίζοντας την κατανάλωση ακόμη και των πιο παραγωγικών ηλικιών που υπερφορολογούνται για να πληρωθούν οι συντάξεις, σε ένα φαύλο κύκλο που δεν αφήνει την οικονομία να σταθεί στα πόδια της.
