Τουρκία: Επαναπατρίζονται 12 αριστουργηματικά ψηφιδωτά από τις ΗΠΑ [εικόνες]

Στο μουσείο της αρχαίας πόλης Ζεύμα, στο Γκαζίαντεπ, επιστρέφουν 12 μοναδικά ψηφιδωτά που είχαν πουληθεί, το 1965, στο πανεπιστήμιο Bowling Green των ΗΠΑ έναντι 35.000 δολαρίων από τον διακινητή αρχαιοτήτων Peter Marks.

Τα ψηφιδωτά είχαν φυγαδευτεί από τη Ζεύγμα ύστερα από παράνομες ανασκαφές (1960), που τα έφεραν στο φως.

Η συμφωνία του επαναπατρισμού τους υπεγράφη μεταξύ του τουρκικού υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού και του αμερικανικού πανεπιστημίου, στο γενικό προξενείο της Τουρκίας στο Σικάγο.

BGSU to return ancient mosaics to Turkey - https://t.co/QaWCQRqiWo @toledonews

Σημειώνεται ότι η αρχαία πόλη Ζεύγμα βρισκόταν στη νοτιοανατολική Τουρκία, 180 χιλιόμετρα ανατολικά των Αδάνων. Ανήκε στο βασίλειο των Σελευκιδών και για ένα διάστημα στο βασίλειο της Κομμαγηνής.

Σήμερα, όσα ευρήματα διέσωσαν οι αρχαιολόγοι, κοσμούν το μεγαλύτερο μουσείο μωσαϊκών στον κόσμο, το «Zevgma Mosaic Museum», στην πόλη Γκαζίαντεπ.

Στα εκθέματα περιλαμβάνονται αριστουργηματικά ψηφιδωτά και τοιχογραφίες.

Τα θέματα είναι αναπαραστάσεις από τα ομηρικά έπη και σκηνές της ελληνικής μυθολογίας: Ο γάμος Διονύσου και Αριάδνης, η αρπαγή της Ευρώπης, οι Μούσες, η γέννηση της Αφροδίτης, η ιστορία της Αντιόπης και του Σάτυρου, η νύμφη Γαλάτεια, οι Ωκεανός και Τήθυς, οι Παρσιφάη, Δαίδαλος και Ίκαρος, όπως και ο Αχιλλέας στην αυλή του βασιλιά Λυκομήδη.

Κατά τη διάρκεια της ελληνιστικής περιόδου, ο στρατηγός Σέλευκος Α΄ ο Νικάτωρ (358 π.Χ. - 281 π.Χ.), ένας από τους διαδόχους του Αλέξανδρου του Μέγα και ιδρυτής της δυναστείας των Σελευκιδών, ίδρυσε την πόλη Σελεύκεια στις όχθες του Εφράτη ποταμού.

Σήμερα, 80% του αρχαιολογικού χώρο είναι βυθισμένο στην τεχνητή λίμνη που σχηματίστηκε από το φράγμα Μπίλετζικ.

Το 64 π.Χ., οι Ρωμαίοι κατέκτησαν τη Σελεύκεια, μετονομάζοντας την πόλη σε Ζεύγμα, που στα αρχαία Ελληνικά σημαίνει γέφυρα, ή διέλευση. Κατά τη διάρκεια της αυτοκρατορικής περιόδου, το Ζεύγμα έγινε η μεγαλύτερη και πιο σημαντική ανατολική πόλη της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.

Τα ευρήματα στολίζουν, πλέον, τις σελίδες της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, πλουτίζουν όμως και την ελληνική, καθώς εντοπίστηκαν στην αρχαία πόλη Ζεύγμα της ελληνιστικής εποχής.
Η περιοχή αρχίζει να κατοικείται από τη νεολιθική ακόμη εποχή. Το όνομα Σελεύκεια το οφείλει στη γέφυρα με λέμβους, που στην περιοχή ο Σέλευκος, ώσπου ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Τραϊανός έκτισε νέα γέφυρα, λίθινη.

Η πόλη είχε δύο τμήματα - συνοικίες. Στην πραγματικότητα, ήταν δύο ξεχωριστές πόλεις.
Η Σελεύκεια στην ανατολική όχθη του Ευφράτη και η Απάμεια στη δυτική. Εκεί παντρεύτηκε ο Αντίοχος Γ΄ ο Μέγας, ενώ η πόλη χρησιμοποιήθηκε σαν πέρασμα για τον στρατό των Σελευκιδών στις εκστρατείες τους στη Παρθία και τη Βακτριανή. Τον 1ο αιώνα π.Χ. ο βασιλιάς της Αρμενίας Τιγράνης ο Μέγας συνέλαβε, φυλάκισε και σκότωσε, στη ακρόπολη που βρισκόταν στη Σελεύκεια, την Κλεοπάτρα Σελήνη.

Τον 1ο π.Χ. αιώνα, η Ζεύγμα έγινε τμήμα της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Την ίδια εποχή οι Πάρθοι κατέλαβαν την Απάμεια και χώρισαν τη Ζεύγμα χαράζοντας τα σύνορα στον Ευφράτη.
Η πόλη γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη. Πέρασε στη βυζαντινή αυτοκρατορία και διατηρήθηκε έως το 637 μ.Χ., όταν καταλήφθηκε και λεηλατήθηκε από τους Άραβες. Σταδιακά εγκαταλείφθηκε.

Οι πρώτες επίσημες ανασκαφικές έρευνες στην περιοχή πραγματοποιήθηκαν από τον Τόμας Έντουαρντ Λόρενς το 1917 και συνεχίστηκαν το 1970 από τον Τζον Βάγκνερ. Από το 1990 οι έρευνες συνεχίστηκαν με εντατικούς ρυθμούς, λόγω της ανόδου της στάθμης του νερού.

Έχουν εντοπισθεί θέσεις της νεολιθικής εποχής κοντά στη Ζεύγμα, καθώς ανασκάφηκε σχεδόν το μεγαλύτερο τμήμα της πόλης.

Βρέθηκαν πολλά ψηφιδωτά με θέματα από την ελληνική μυθολογία, αλλά και τοιχογραφίες, νομίσματα, κεραμικές σφραγίδες, αγάλματα και εκατοντάδες κινητά ευρήματα, που κοσμούν το Αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης Γκαζίαντεπ.

Τα τελευταία χρόνια η προσπάθεια επιστροφής αρχαιοτήτων εκεί όπου ανακαλύφθηκαν και ανήκουν, έχει ενταθεί και δίνει καρπούς. Σημειώνεται ότι μόνο στη Μικρά Ασία έχουν επιστραφεί σημαντικός αριθμός φυγαδευμένων μοναδικών αρχαιολογικών ευρημάτων.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ