Μάης του ‘68: Πώς τον βλέπουν σήμερα οι Γάλλοι, 50 χρόνια μετά [εικόνες]

Για τον Μάη του ‘68 οι Γάλλοι λένε «ναι» και 70% των ερωτηθέντων σε δημοσκόπηση που παρήγγειλε η εφημερίδα Liberation κρίνουν θετικά την κληρονομιά που τους άφησε.

Στην ίδια δημοσκόπηση, το 60% των Γάλλων πιστεύουν ότι δεν υπάρχει σήμερα ένα παρόμοιο κίνημα φοιτητών-εργατών εναντίον της κυβέρνησης Μακρόν.
Στο δημόσιο διάλογο, το θέμα «Μάης του ‘68» δεν έπαψε ποτέ να προκαλεί πολεμική. «Ο Μάης του ‘68 πάντα προκαλούσε μεγάλα πάθη, από όποια πλευρά κι αν βρισκόταν ο καθένας», δηλώνει ο διευθυντής της εταιρείας δημοσκοπήσεων Viavoice.

Στην γαλλική Δεξιά αντιπολίτευση πολλοί καταγγέλλουν τον Μάη του ‘68 επειδή «χάθηκαν οι αξίες και η ηθική», όπως λένε στη δημοσκόπηση (11%). «Κάποιοι του αποδίδουν όλα τα κακά, άλλοι τον βλέπουν με νοσταλγικό μάτι, βλέπουν δηλαδή αποκλειστικά μια εξέγερση της νεολαίας», προσθέτει ο διευθυντής της εταιρείας δημοσκοπήσεων, Aurélien Preud’homme.

Πέρα όπως από τους πολιτικούς κύκλους ή τους κύκλους των διανοουμένων, ο Μάης του ‘68 χαίρει αποδοχής στον μέσο Γάλλο. Επτά Γάλλοι στους δέκα κρίνουν ότι τα γεγονότα του Μάη είχαν θετικές συνέπειες για την γαλλική κοινωνία: το πιστεύει αυτό το 88% όσων ψηφίζουν αριστερά, 77% όσων ψηφίζουν κέντρο, 59% όσων ψηφίζουν Δεξιά και 68% όσων ψηφίζουν το ακροδεξιό Εθνικό Μέτωπο.
«Από τα υψηλά στελέχη ως τους εργάτες, από τους ενήλικες που έζησαν τα γεγονότα ως τους νέους σήμερα, όλοι μοιράζονται μια θετική άποψη για την κληρονομιά του Μάη του ‘69», αναφέρει η δημοσκόπηση.

Τι έγινε τον Μάη του '68

Ο όρος Μάης του '68 (γνωστός και ως Γαλλικός Μάης) περιγράφει την πολιτική και κοινωνική αναταραχή που ξέσπασε στη Γαλλία κατά τη διάρκεια των μηνών Μαΐου-Ιουνίου του 1968.

Τα γεγονότα ξεκίνησαν από κινητοποιήσεις των Γάλλων μαθητών και φοιτητών, επεκτάθηκαν με γενική απεργία των Γάλλων εργατών και τελικά οδήγησαν σε πολιτική και κοινωνική κρίση, που άρχισε να παίρνει διαστάσεις επανάστασης και οδήγησε στη διάλυση της Γαλλικής Εθνοσυνέλευσης και την προκήρυξη εκλογών από τον τότε πρόεδρο Σαρλ Ντε Γκωλ.

Μερικοί φιλόσοφοι και ιστορικοί έχουν υποστηρίξει ότι η εξέγερση ήταν το πιο σημαντικό επαναστατικό γεγονός του 20ού αιώνα, επειδή δεν πραγματοποιήθηκε από μεμονωμένο πλήθος, όπως οι εργαζόμενοι ή οι φυλετικές μειονότητες, αλλά ήταν μια παλλαϊκή εξέγερση, άνευ φυλετικών, πολιτιστικών, ηλικιακών και κοινωνικών διακρίσεων.

Άρχισε ως σειρά απεργιών και καταλήψεων, που ξέσπασαν σε διάφορα πανεπιστήμια και γυμνάσια στο Παρίσι, μετά από τη διαμάχη με τους διοικητές των πανεπιστημίων και την αστυνομία. Οι προσπάθειες της κυβέρνησης του Σαρλ Ντε Γκωλ να λύσει τις απεργίες με τη δράση της αστυνομίας κατάφεραν μόνο να οξύνουν την κατάσταση περαιτέρω, οδηγώντας σε οδομαχίες με την αστυνομία στο κέντρο του Παρισιού. Ακολούθησε γενική απεργία από τους σπουδαστές και απεργίες σε όλη τη Γαλλία από δέκα εκατομμύρια Γάλλους εργαζομένους, κατά προσέγγιση δύο τρίτα του γαλλικού εργατικού δυναμικού. Τότε ο Σαρλ Ντε Γκωλ διέλυσε την Εθνοσυνέλευση και προκήρυξε νέες κοινοβουλευτικές εκλογές για τις 23 Ιουνίου 1968.

Η κυβέρνηση βρέθηκε υπό κατάρρευση, αλλά ο επαναστατικός αναβρασμός έπαψε να υπάρχει σχεδόν τόσο γρήγορα όσο προέκυψε. Οι εργαζόμενοι επέστρεψαν στις εργασίες τους, ωθημένοι από την Γενική Συνομοσπονδία Εργατών και το Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα, που είχε καταδικάσει την εξέγερση και δεν συμμετείχε. Όταν τελικά πραγματοποιήθηκαν εκλογές τον Ιούνιο, το κόμμα του Ντε Γκωλ προέκυψε ακόμα ισχυρότερο από πριν.

Το διάγγελμα του Ντε Γκωλ πριν τις εκλογές:

"Γαλλίδες, Γάλλοι,
Ως εγγυητής της εθνικής και δημοκρατικής νομιμότητας... πήρα τις αποφάσεις μου. Υπό τις παρούσες συνθήκες, δεν παραιτούμαι... Δεν θα αλλάξω τον πρωθυπουργό... Διαλύω σήμερα τη Βουλή... Αναβάλλω το δημοψήφισμα το οποίο είχα εξαγγείλει... Αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, θα πρέπει, για να διατηρήσω τη Δημοκρατία, να ακολουθήσω, σύμφωνα με το Σύνταγμα, άλλους δρόμους, πέραν της άμεσης καθολικής ψηφοφορίας. Σε οποιαδήποτε περίπτωση, παντού και αμέσως πρέπει να οργανωθεί η αντίσταση των πολιτών... Η Γαλλία πραγματικά απειλείται με δικτατορία. Θέλουν να την υποχρεώσουν να υποκύψει σε μια εξουσία που θα επιβαλλόταν μέσα σε εθνική απελπισία. Μια εξουσία που θα ήταν τότε προφανώς κατ' ουσίαν η εξουσία του νικητή, δηλαδή του ολοκληρωτικού κομμουνισμού. Φυσικά, στην αρχή θα την χρωμάτιζαν με απατηλή εμφάνιση, χρησιμοποιώντας τη φιλοδοξία ή το μίσος περιθωριακών πολιτικών. Έπειτα από αυτό, αυτά τα πρόσωπα δεν θα ζύγιζαν περισσότερο από το βάρος τους, που δεν είναι μεγάλο. Ε, λοιπόν, όχι! Η Δημοκρατία δεν θα παραιτηθεί, ο λαός θα ανακτήσει τον έλεγχο. Ζήτω η Δημοκρατία, ζήτω η Γαλλία!".

Σκληρός ο Ντε Γκωλ

Ο στρατηγός ήταν αποφασισμένος για όλα. Το διάγγελμά του δεν άφησε κανένα περιθώριο παρανόησης: Όποιος δεν ήταν έτοιμος να πάρει την εξουσία αντιμετωπίζοντας τον στρατό, όφειλε να υποταχθεί. Φυσικά, κανείς δεν ήταν έτοιμος για κάτι τέτοιο. Ούτε οι φοιτητές, ούτε, πολύ περισσότερο, το κομμουνιστικό κόμμα, το οποίο δεν είχε καμιά τέτοια επαναστατική πρόθεση.

Ο Ντε Γκωλ, την επόμενη ημέρα, Τετάρτη 12 Μαΐου, κήρυξε εκτός νόμου και διέταξε τη διάλυση 11 αριστερών οργανώσεων -όλων όσων πρωτοστάτησαν στην εξέγερση του Μάη. Ταυτόχρονα απαγόρευσε όλες τις διαδηλώσεις, με πρόσχημα τις εκλογές. Στις 14 Ιουνίου η αστυνομία εκκένωσε το πανεπιστήμιο Οντεόν και στις 16 Ιουνίου τη Σορβόννη, το σύμβολο της εξέγερσης.

Το εκλογικό αποτέλεσμα δικαίωσε πλήρως τον στρατηγό Σαρλ Ντε Γκωλ και τις επιλογές του: Η Δεξιά σάρωσε με 43,65% των ψήφων, ενώ η Αριστερά έχασε 5% στις εκλογές της 23 Ιουνίου.
Με το δεύτερο γύρο της 30 Ιουνίου ολοκληρώθηκε η γκολική πλημμυρίδα και στις έδρες, καθώς ο κυβερνητικός συνασπισμός πήρε 358 από τις 485 -97 περισσότερες- ενώ οι σοσιαλιστές έχασαν 61 έδρες και οι κομμουνιστές 39. Η πλειοψηφία ήταν πρωτοφανής για τη Γαλλία στον 20ό αιώνα.

Ωστόσο, στο δημοψήφισμα που έγινε τον Απρίλιο του 1969, για την συνταγματική αναθεώρηση, ο Ντε Γκωλ έχασε πανηγυρικά τις εκλογές και παραιτήθηκε αμέσως. Πρόεδρος στη θέση του εξελέγη ο Ζορζ Πομπιντού και ο Ντε Γκωλ πέθανε το 1970.