«Κάθε θάνατος από την ελονοσία είναι απλά μη αποδεκτός» έλεγε πριν λίγα χρόνια ο αρμόδιος για την Ελονοσία του ΠΟΥ Δρ Pedro Alonso μιλώντας για την ασθένεια που πολλοί δεν γνωρίζουν καν ότι εξακολουθεί να υπάρχει, αγνοώντας ότι κινδυνεύουν και οι ίδιοι από αυτή.
Η ελονοσία ή μαλάρια είναι μια ασθένεια που μεταδίδεται από το τσίμπημα κουνουπιού. Πρόκειται για ένα παρασιτικό πρωτόζωο το οποίο εισχωρεί στον ανθρώπινο οργανισμό και τον καταβάλλει μέχρι τελικής πτώσης. Τα κύρια συμπτώματα είναι πυρετός, εμετοί και πονοκέφαλοι, αλλά και ίκτερος, επιληπτικές κρίσεις, κώμα ή και θάνατος. Η ελονοσία είναι μια εξαιρετικά απειλητική για τη ζωή ασθένεια, που θέλοντας ή μη να το πιστέψουμε ευθύνεται για τους θανάτους εκατομμυρίων ανθρώπων το χρόνο, παγκοσμίως, ακόμη και σήμερα. Και η Παγκόσμια Ημέρα Ελονοσίας χθες (25η Απριλίου) θα μπορούσε να γίνει μια καλή αφορμή για να συνειδητοποιήσουμε ότι η ελονοσία δεν είναι μόνο μια ασθένεια η οποία απασχολεί τους πρωταγωνιστές μυθιστορημάτων εποχής αλλά αφανίζει κάθε χρόνο πληθυσμούς στην Αφρική, επιφέροντας ταυτόχρονα τρομακτικές οικονομικές επιπτώσεις.
Χαρακτηριστικό για την εξάπλωση της ελονοσίας είναι ένα άρθρο της Novartis το οποίο περιγράφει γλαφυρά πώς η θανατηφόρα αυτή ασθένεια είναι τόσο κοινή σε κάποιες κοινωνίες όσο ο βήχας για εμάς. Και πώς η ελονοσία μπορεί να καταστρέψει μόνο οικογένειες αλλά και ολόκληρες κοινωνίες με την οικονομική πίεση που προκαλεί.
Στο άρθρο της Novartis ο αρχηγός ενός χωριού στο νοτιανατολικό Μάλι συζητώντας για τη σημασία της έρευνας για την ελονοσία που γίνεται εκεί, γελώντας δυνατά εξηγεί ότι για τους ίδιους η ελονοσία είναι στην καθημερινότητά τους. Εξηγεί ότι κολλάνε κάθε χρόνο, και στη συνέχεια προσποιούνται ότι έχουν εμετό και διάρροια. Χαρακτηριστική και δυστυχώς γλαφυρή της κατάστασης που επικρατεί στην εν λόγω περιοχή είναι και η ατάκα του Abdoulaye Djimdé, διευθυντή της Μονάδας Μοριακής Επιδημιολογίας και Ανθεκτικότητας στα Φάρμακα στο Πανεπιστήμιο Επιστήμης, Τεχνικών και Τεχνολογιών της πρωτεύουσας του Μάλι, Μπάμακο: «Εάν καταφέρεις και ξεπεράσεις την ηλικία των 5 ετών, είσαι επιζών στην Αφρική. Σκεφτείτε πόσα ταλέντα έχουμε χάσει λόγω της ελονοσίας».
Ολα αυτά τα πιστοποιούν και τα στοιχεία του ΠΟΥ: Πάνω από 200 εκατ. Άνθρωποι κολλάνε ελονοσία το χρόνο, το 2016 έχασαν τη ζωή τους 445.000 άνθρωποι από ελονοσία, ενώ το 91% των θανάτων αυτών σημειώθηκαν στην Αφρική.
Σε όσους καταφέρνουν να την ξεπεράσουν, η νόσος συχνά προκαλεί σημαντικές διαταραχές στην καθημερινή τους ζωή και εργασία. Τα άτομα που προσβάλλονται μπορούν να εξουθενωθούν από γριπώδη συμπτώματα όπως ο πυρετός, οι πόνοι, η διάρροια και ο εμετός, τα οποία μπορούν να διαρκέσουν ημέρες ή εβδομάδες χωρίς την κατάλληλη θεραπεία.
Και σαν να μην φθάνουν όλα αυτά, οι οικονομικές επιπτώσεις είναι ανυπολόγιστες.
Οι άμεσες δαπάνες λόγω της παρουσίας της ελονοσίας, των πρόωρων θανάτων από αυτή και της αντιμετώπισής της εκτιμώνται σε 12 δις δολάρια τον χρόνο στην Αφρική. Τα τρία τέταρτα των επιχειρήσεων που ερωτήθηκαν στην υποσαχάρια Αφρική ανέφεραν αρνητική επίδραση λόγω της ελονοσίας, με 39% εξ αυτών να τη θεωρούν σοβαρή, σύμφωνα με μια αναφορά του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ.
Υπό αυτά τα δεδομένα η έρευνα που γίνεται, στην καρδιά του προβλήματος, εκεί που εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από ελονοσία, στο Μάλι, γεμίζει αισιοδοξία ότι ίσως η αντιμετώπιση του προβλήματος βρίσκεται κοντά και η ριζική εκρίζωση της θανατηφόρας αυτής αρρώστιας να μην μοιάζει με όνειρο.
Ο δρ. δρ. Bakary Fofana μαζί με άλλους γιατρούς σε μια κλινική στην Bougoula, διαγιγνώσκουν και θεραπεύουν ανθρώπους που πάσχουν από ελονοσία, ενώ ταυτόχρονα προσπαθούν να την περιορίσουν. Πραγματοποιεί μια έρευνα για την ελονοσία στο Μάλι εδώ και πάνω από μία δεκαετία, και αυτή τη στιγμή είναι ο κύριος ερευνητής σε μια κλινική δοκιμή για έναν νέο πειραματικό αντιελονοσιακό συνδυασμό φαρμάκων από την Novartis, η οποία διεξαγάγεται στην Bougoula.