Μνήμες από την υπόθεση της δολοφονίας του Αλεξάντερ Λιτβινένκο ανασύρει στη Βρετανία η δηλητηρίαση, όπως φαίνεται, ενός Ρώσου πρώην κατασκόπου.
Ο Σεργκέι Σκρίπαλ βρέθηκε αναίσθητος χωρίς εμφανή τραύματα, μαζί με μια 33χρονη, η οποία σύμφωνα με το BBC είναι η κόρη του Γιούλια, σ’ ένα παγκάκι σε εμπορικό κέντρο στο Σόλσμπερι της νοτιοδυτικής Αγγλίας, και δίνει μάχη για τη ζωή του σε νοσοκομείο.
Παρότι οι βρετανικές αρχές ανακοίνωσαν ότι δεν υπάρχει κίνδυνος για το κοινό, η αστυνομία απαγόρευσε την πρόσβαση στην περιοχή όπου βρέθηκε ο πρώην κατάσκοπος καθώς και προληπτικά σε μια πιτσαρία με την επωνυμία Zizzi στο κέντρο του Σάλσμπερι. Κάποιοι από τους ερευνητές φορούσαν ολόσωμες κίτρινες στολές χημικής προστασίας.
«Στο παγκάκι βρισκόταν ένα ζευγάρι, ένας μεγαλύτερος άνδρας και μια νεότερη γυναίκα. Εκείνη ήταν κατά κάποιο τρόπο πεσμένη πάνω του. Έμοιαζε σαν να ήταν λιπόθυμη. Εκείνος έκανε κάποιες περίεργες χειρονομίες, κοιτάζοντας ψηλά στον ουρανό», δήλωσε στο BBC η αυτόπτης μάρτυρας Φρέγια Τσερτς.
«Φαίνονταν τόσο 'εκτός' που σκέφτηκα ότι ακόμη και αν επενέβαινα δεν ξέρω πώς θα μπορούσα να βοηθήσω και έτσι απλώς τους άφησα. Αλλά έμοιαζαν σαν να είχαν πάρει κάτι πολύ ισχυρό».
Η αστυνομία ερευνά μεταξύ άλλων κι ένα βίντεο από κάμερα κλειστού κυκλώματος, που πιστεύεται ότι καταγράφει τις τελευταίες κινήσεις του Σεργκέι Σκρίπαλ και της κόρης του πριν πέσουν αναίσθητοι.
Στις εικόνες διακρίνονται ένας άνδρας και μια γυναίκα να βαδίζουν σε μια στοά έξω από την πιτσαρία, λιγότερο από μισή ώρα προτού κληθεί στο σημείο η αστυνομία.
«Μιλάμε με αυτόπτες μάρτυρες, λαμβάνουμε δείγματα από το σημείο όπου βρέθηκαν οι δύο, πραγματοποιούμε τοξικολογικές εξετάσεις και όλα αυτά θα μας βοηθήσουν να έχουμε μια απάντηση», δήλωσε ο Μαρκ Ρόουλι, ο ανώτατος αξιωματούχος της βρετανικής αντιτρομοκρατικης υπηρεσίας.
«Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε: οι ρώσοι εξόριστοι δεν είναι αθάνατοι. Όλοι τους πεθαίνουν και υπάρχει η τάση για θεωρίες συνωμοσίας. Αλλά ταυτόχρονα θα πρέπει να γνωρίζουμε τις καταστάσεις απειλής», δήλωσε ο Ρόουλι στο ραδιόφωνο του BBC.
Ο Σεργκέι Σκρίπαλ στη διάρκεια της δίκης του το 2006 στη Ρωσία
H κόρη του Σκρίπαλ, Γιούλια
Ο 66χρονος πρώην διπλός πράκτορας είχε υπηρετήσει ως ταγματάρχης στην Αντικατασκοπεία των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων μέχρι το 1999 και στη συνέχεια στο υπουργείο Εξωτερικών μέχρι το 2003. Συνελήφθη, όμως, στη Μόσχα ένα χρόνο αργότερα και ομολόγησε ότι τον είχαν στρατολογήσει από το 1995 οι βρετανικές μυστικές υπηρεσίες κι ότι τους έδωσε πληροφορίες για Ρώσους πράκτορες στην Ευρώπη έναντι περίπου 100.000 δολαρίων.
Το 2006 καταδικάστηκε για κατασκοπεία σε 13ετή κάθειρξη σε φυλακή υψίστης ασφαλείας, αλλά αφέθηκε ελεύθερος το 2010 στο πλαίσιο ανταλλαγής κατασκόπων μεταξύ ΗΠΑ-Ρωσίας στον διάδρομο του διεθνούς αεροδρομίου της Βιέννης και βρήκε στη συνέχεια καταφύγιο στη Βρετανία.
H Ρωσίδα πρώην κατάσκοπος Άννα Τσάπμαν σε επίδειξη μόδας στη Μόσχα το 2011
Δέκα Ρώσοι είχαν απελαθεί τότε από τις ΗΠΑ -μεταξύ των οποίων κι η καλλονή κατάσκοπος Άννα Τσάπμαν, που χρησιμοποιούσε το σεξ για να αποσπά πληροφορίες από Αμερικανούς και στη συνέχεια έκανε καριέρα ως μοντέλο, αλλά και στα ΜΜΕ.
Κατά την επιστροφή τους οι ρώσοι κατάσκοποι έγιναν δεκτοί στη Μόσχα ως ήρωες. Ο Πούτιν, ο οποίος υπήρξε και ο ίδιος πρώην κατάσκοπος της KGB που είχε υπηρετήσει στην τότε Ανατολική Γερμανία, τραγούδησε μαζί τους πατριωτικά τραγούδια.
Ο Σκριπάλ ωστόσο θεωρήθηκε από τη Μόσχα προδότης. Πιστεύεται ότι έχει προκαλέσει σοβαρή ζημιά στα ρωσικά δίκτυα κατασκοπείας στη Βρετανία και γενικά στην Ευρώπη.
Η υπηρεσία GRU, η οποία δημιουργήθηκε το 1918 υπό τον Τρότσκι, ελέγχεται από το γενικό επιτελείο στρατού και αναφέρεται απευθείας στον πρόεδρο. Κατάσκοποί της είναι διάσπαρτοι σε όλο τον κόσμο.
Ο Σκριπάλ κι η κόρη του, όπως λέει το BBC, πιστεύεται ότι εκτέθηκαν σε μια άγνωστη ουσία. Βρετανικά ΜΜΕ συγκρίνουν το περιστατικό με την δολοφονία του πρώην πράκτορα της KGB, Αλεξάντερ Λιτβινένκο πριν 12 χρόνια.
Ο Αλεξάντερ Λιτβινένκο
Σφοδρός επικριτής της FSB και του Βλαντίμιρ Πούτιν και συνεργάτης, όπως πιστεύεται των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών, αλλά και Ρώσων αντιφρονούντων ο Λιτβινένκο πέθανε σε ηλικία 43 ετών το Νοέμβριο του 2006, τρεις εβδομάδες αφότου ήπιε τσάι που περιείχε τη ραδιενεργή ουσία πολώνιο-210 στο ξενοδοχείο Millenium του Λονδίνου.
Οι βρετανικές Αρχές θεωρούν ότι τον δολοφόνησαν δύο Ρώσοι πράκτορες, ο Αντρέι Λουγκοβόι κι ο Ντμίτρι Κόβτουν, κι εξέδωσαν διεθνές ένταλμα σύλληψης, αλλά αρνείται επίμονα να τους εκδώσει η Μόσχα.
«Μοιάζει μ’ αυτό που συνέβη στον άντρα μου, αλλά χρειαζόμαστε περισσότερες πληροφορίες για την ουσία. Ήταν ραδιενεργή;», δήλωσε η χήρα του Λιτβινένκο, Μαρίνα σε βρετανικά ΜΜΕ. «Είναι σαν deja vu, σαν αυτό που μου συνέβη πριν από 11 χρόνια. Στη Ρωσία είναι ένα παλιομοδίτικο σύστημα της KGB. Όταν υπάρχει εντολή δολοφονίας, συμβαίνει...»
Ένας άλλος Ρώσος, ο Αλεξάντερ Περεπιλίχνι, ο οποίος βοηθούσε σε μια ελβετική έρευνα σχετικά με μια ρωσική υπόθεση ξεπλύματος χρήματος, βρέθηκε νεκρός το 2012 στη Βρετανία.
Η αστυνομία απέκλεισε το ενδεχόμενο δόλου παρά τις υποψίες ότι μπορεί να είχε δολοφονηθεί με ένα σπάνιο δηλητήριο. Τελική απάντηση ως προς τις συνθήκες θανάτου του αναμένεται να δώσει έρευνα, η οποία εκκρεμεί.
H Ρωσία δηλώνει έτοιμη να βοηθήσει στις έρευνες
Ερωτηθείς σχετικά με τις εικασίες του βρετανικού Τύπου ότι η Μόσχα δηλητηρίασε τον Σκριπάλ, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου απάντησε: «Δεν άργησαν».
Χαρακτηρίζοντας το περιστατικό «τραγική κατάσταση» ο Ντμίτρι Πεσκόφ είπε ότι η Ρωσία δεν διαθέτει πληροφορίες σχετικά με το τι συνέβη.
«Δεν έχουμε πληροφορίες για το ποιος θα μπορούσε να είναι ο λόγος του περιστατικού, τι έκανε αυτό το πρόσωπο και με τι θα μπορούσε να συνδέεται», απάντησε ο Πεσκόφ και συμπλήρωσε ότι δεν γνωρίζει αν ο Σκριπάλ ήταν επισήμως ρώσος υπήκοος. Παράλληλα υπογράμμισε ότι η Μσχα είναι έτοιμη να συνεργαστεί με τη Βρετανία αν ζητήσει τη ρωσική συνδρομή στις έρευνες για τον Σκριπάλ.
«Κανένας δεν μας έχει πλησιάσει με τέτοιο αίτημα. Η Μόσχα είναι πάντα ανοιχτή για συνεργασία», δήλωσε σε τηλεδιάσκεψη στους δημοσιογράφους.