Η 20ωρη μάχη στη Βουλή έστειλε σε προανακριτική για το ζήτημα της Novartis 10 κορυφαία πολιτικά πρόσωπα.
Η συζήτηση στην Ολομέλεια έγινε σε ιδιαίτερα υψηλούς τόνους και το στίγμα έδωσαν ο Αντώνης Σαμαράς, ο οποίος έκανε λόγο για «Ειδικό Δικαστήριο» αλλά και ο Ευάγγελος Βενιζέλος, ο οποίος μίλησε για «εσχάτη προδοσία».
Οι 9 πολιτικοί που πήραν τον λόγο στην Ολομέλεια (ο Δημήτρης Αβραμόπουλος έστειλε υπόμνημα, αφού απουσίαζε στο εξωτερικό) καταφέρθηκαν με δριμύτητα εναντίον των μεθοδεύσεων της κυβέρνησης και κατήγγειλαν κακοστημένη σκευωρία εναντίον πολιτικών αντιπάλων.
Ωστόσο, αίσθηση προκάλεσε το γεγονός ότι ο Αλέξης Τσίπρας, ο οποίος παρενέβη τα μεσάνυχτα στην κοινοβουλευτική διαδικασία, χρησιμοποίησε εμφανώς χαμηλότερους και προσεκτικότερους τόνους. Ενώ το προηγούμενο διάστημα ΣΥΡΙΖΑ και κυβέρνηση έκαναν λόγο για τεράστιο σκάνδαλο, με εμφανή στόχο να ενοχοποιήσουν πολιτικούς αντιπάλους, ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε στην ομιλία του σε «πολιτική ευθύνη».
Και το ερώτημα που προκύπτει είναι πώς παραπέμπονται σε προανακριτική επιτροπή, με ποινικές διαστάσεις, 10 κορυφαίοι πολιτικοί, χωρίς αποδείξεις, αν η «κατηγορία» της κυβέρνησης είναι ότι έχουν πολιτικές ευθύνες. Μια προανακριτική επιτροπή δεν διερευνά πολιτικές ευθύνες.
Ο κ. Τσίπρας απέφυγε επιμελώς, πάντως, να μιλήσει για ποινικές ευθύνες: «Υπάρχει σκάνδαλο Novartis, είπε ο κ. Μητσοτάκης. Αφού λοιπόν υπάρχει, ένα ερώτημα έχω. Πώς έγινε αυτό το σκάνδαλο. Φύτρωσε; Ήταν ένα φυσικό φαινόμενο; Ποιοι έφταιξαν γι' αυτό το σκάνδαλο;», διερωτήθηκε ο πρωθυπουργός, o οποίος επιμελώς προσπάθησε να μπλέξει το εμπορικό σκάνδαλο Novartis (σε πολλές χώρες) με την πολιτική διάσταση που μόνο στην Ελλάδα έδωσε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.
«Όσοι κυβερνούσατε όλα αυτά τα χρόνια δεν παίρνατε τίποτα χαμπάρι για αυτό το σκάνδαλο; Δεν μιλάμε εδώ για μικροποσά. Μιλάμε για ποσά που επηρέασαν ευθέως τη δημοσιονομική πορεία της χώρας», συνέχισε ο κ. Τσίπρας. «Για όλο αυτό το σκάνδαλο, πολιτική ευθύνη υπάρχει;»
Σημείωσε επίσης ότι «δεν πρόκειται να μιλήσω από αυτό εδώ το βήμα ως εισαγγελέας» και πρόσθεσε ότι θα μιλήσει πολιτικά και όχι νομικά. «Και ερωτώ: για όλο αυτό το σκάνδαλο της σπατάλης, της κακοδιαχείρισης, πολιτική ευθύνη υπάρχει;», συμπλήρωσε.
«Ποτέ άλλοτε σκάνδαλα με πολιτικές προεκτάσεις δεν έμειναν ορφανά πολιτικής ευθύνης», επέμεινε ο κ. Τσίπρας.
Είναι ωστόσο αδιανόητο, ο κ. Τσίπρας να καλεί τον Κυριάκο Μητσοτάκη να αναλάβει την πολιτική ευθύνη για ένα ζήτημα, για το οποίο η κυβέρνηση δεν μπορεί να αποδείξει ότι ευθύνονται πολιτικά πρόσωπα.
«Φερόμενοι ως εμπλεκόμενοι»
Με τον ελιγμό αυτό («μεγάλη κωλοτούμπα» τον αποκάλεσε ο Άδωνις Γεωργιάδης σε ραδιοφωνική εκπομπή) ο κ. Τσίπρας επιχείρησε επίσης να συνδέσει την υπόθεση Novartis με τη γενικότερη πορεία της χώρας προς τα μνημόνια και τις ευθύνες των παλαιότερων κυβερνήσεων. Δεν αναφέρθηκε, ωστόσο, ούτε ο ίδιος ούτε οι υπουργοί της κυβέρνησης σε αποδείξεις που χρήζουν προανακριτικής.
Την ίδια στιγμή, ο πρωθυπουργός προσπάθησε να «ξαναρίξει» το χαρτί του λεγόμενου ηθικού πλεονεκτήματος της Αριστεράς, ενώ για πρώτη φορά έκανε λόγο για «φερόμενους ως εμπλεκόμενους» πολιτικούς.
Το θέμα, ωστόσο, παραμένει ότι η πολιτική ευθύνη δικαιολογεί τη συγκρότηση μιας εξεταστικής ενδεχομένως επιτροπής και όχι μιας προανακριτικής, η οποία και αποτελούσε το θέμα της συνεδρίασης και της ψηφοφορίας.
Οι παράπλευρες απώλειες της κυβέρνησης
Μετά τη χθεσινή συζήτηση στη Βουλή αυξάνεται η πίεση στην κυβέρνηση να αποδείξει τους ισχυρισμούς της για την ενοχή κάποιων εκ των φερόμενων ως εμπλεκόμενων προσώπων στην υπόθεση Novartis. Πληροφορίες αναφέρουν ότι η διαδικασία της προανακριτικής θα διαρκέσει έναν μήνα και η υπόθεση θα επιστρέψει στη Δικαιοσύνη, η οποία θα κληθεί να ανιχνεύσει τυχόν ποινικές ευθύνες.
Ωστόσο, η έλλειψη αποδείξεων εναντίον πολιτικών προσώπων στην υπόθεση της Novartis πιέζει αφόρητα την κυβέρνηση. Αν πολιτικός στόχος της είναι να συντηρήσει, όσο μπορεί, το θέμα στην επικαιρότητα, πιθανόν ελπίζοντας η Novartis να αποτελέσει κύρια αντζέντα σε ενδεχόμενες πρόωρες εκλογές, η κυβερνητική πλειοψηφία φαίνεται πλέον απομονωμένη στο Κοινοβούλιο:
1. Νέα Δημοκρατία και Δημοκρατική Συμπαράταξη μείωσαν την απόσταση μεταξύ τους και συνασπίστηκαν έναντι της επίθεσης που δέχονται από το κυβερνητικό στρατόπεδο. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι από κοινού τα δύο κόμματα έστρεψαν τα πυρά τους στον Παναγιώτη Κουρουμπλή και ζήτησαν να συμπεριληφθεί στην προανακριτική για τη Novartis, ως εμπλεκόμενος πρώην υπουργός Υγείας. «Να στηθεί 11η κάλπη» ήταν το μότο της ΝΔ και της Δημοκρατικής Συμπαράταξης στην Ολομέλεια.
Αλλη παράπλευρη απώλεια για την κυβέρνηση θα είναι ότι το Ποτάμι, μέσα στο ακραία πολωτικό κλίμα που έχει δημιουργηθεί, δύσκολα θα μπορέσει πλέον να στηρίξει κυβερνητικές επιλογές στο Σκοπιανό, όπως είχε προαναγγείλλει προ Novartis.
2. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αλλά και ο Ευάγγελος Βενιζέλος (με τη φράση «η τρίτη συνιστώσα της κυβερνητικής πλειοψηφίας») «έκαψαν» τους υπόγειους διαύλους του ΣΥΡΙΖΑ με το καραμανλικό στρατόπεδο. Οι καραμανλικοί βουλευτές εμφανίστηκαν στο θέμα της Novartis απόλυτα συντονισμένοι με την ηγεσία της ΝΔ.
3. Η κυβέρνηση δεν κατόρθωσε να προκαλέσει ρήγμα ούτε στη Δημοκρατική Συμπαράταξη. Η Φώφη Γεννηματά έδειξε απόλυτη αλληλεγγύη στα υπό κατηγορίαν στελέχη (Βενιζέλο, Λοβέρδο, Κουτρουμάνη) και καταρρίφθηκαν τα σενάρια αλλαγής των πολιτικών συσχετισμών και νέων συνεργασιών πριν ή μετά τις επόμενες εθνικές εκλογές.
4. Το μέτωπο της οικονομίας (έξοδος από το Μνημόνιο) και τα εθνικά θέματα (Σκόπια, Τουρκία, ΑΟΖ Κύπρου) τραυματίζονται από το πολωτικό κλίμα που η κυβέρνηση με πρωτοβουλία της δημιούργησε εκ νέου. Κανείς στην κυβέρνηση δεν ελπίζει πλέον σε εθνικό μέτωπο, ούτε αναμένει στήριξη από τα κόμματα της αντιπολίτευσης την επόμενη κρίσιμη περίοδο.
5. Είναι η πρώτη φορά στη Μεταπολίτευση που κορυφαίοι πολιτικοί μιλούν ανοιχτά, με σκαιούς χαρακτηρισμούς, στον πρωθυπουργό και τον αποκαλούν, ανοιχτά, εγκέφαλο της σκευωρίας. Για πρώτη φορά, ο Αλέξης Τσίπρας δέχτηκε τέτοια ομοβροντία επιθέσεων, και αυτό αποτελεί καμπή στις πολιτικές εξελίξεις.