Tο γνωστό περιοδικό Economist επιχειρεί μια ιστορική αναδρομή στον συμβολισμό που κρύβεται πίσω από την επιλογή του χρώματος που έχουν τα επίσημα ταξιδιωτικά έγραφα που εκδίδει μια χώρα ή ένας οργανισμός.
Το άρθρο ξεκινά με μια αναφορά στο πιο σύγχρονο διαβατήριο του κόσμου, αυτό που εκδόθηκε πρόσφατα για το νεοσύστατο κράτος του Νοτίου Σουδάν και εξηγεί πως η επιλογή του μπλε χρώματος και του σχεδίου με τον αετό δεν είναι τυχαία, αλλά αποτελεί έναν άτυπο φόρο τιμής προς τις ΗΠΑ που βοήθησαν στην δημιουργία του νέου κράτους, ενώ τονίζει πως εξίσου εσκεμμένη είναι και η επιλογή του νέου εθνόσημου του Νοτίου Σουδάν που θυμίζει αυτό των ενόπλων δυνάμεων των ΗΠΑ και συγκεκριμένα της ομάδας «Seals» (καταδρομείς).
Και όποιος αμφισβητεί αυτούς τους συνειρμούς, ο συγγραφέας του άρθρου τον παραπέμπει στα χρόνια του Βενιαμίν Φρανκλίνου που επέλεξε να εκδώσει το πρώτο αμερικανικό διαβατήριο απολύτως όμοιο με το τότε γαλλικό.
Το διαβατήριο συμβολίζει την κυριαρχία και την εξουσία ενός κράτους και οι ομοιότητες μεταξύ διαβατηρίων συμβολίζουν την συνεργασία των κρατών που τα εκδίδουν, αλλά αυτό ενίοτε καθυστερεί να συμβεί. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν τα διαβατήρια της ΕΕ. Χρειάστηκαν πολλά χρόνια για να αποφασίσουν τα τότε 9 μέλη της ΕΟΚ το χρώμα που θα είχαν τα διαβατήριά τους (που τώρα είναι κοινό και για τα 27 κράτη μέλη) και ακόμα και σήμερα η Γερμανία έχει επιλέξει να διαφοροποιείται από τους εταίρους της με το να έχει διαβατήρια με πιο σκληρό εξώφυλλο.
Μάλιστα το χρώμα που τελικά επελέγη: το κόκκινο της Βουργουνδίας, δέχτηκε τεράστια επίθεση ειδικά από τους Βρετανούς που θεώρησαν πως η επιλογή του αποτελούσε «νίκη» των οινοπαραγωγών Γάλλων, ενώ οι ίδιοι υπερασπίζονταν το μπλέ του ναυτικού που ήταν το χρώμα των βρετανικών διαβατηρίων από το 1920 και το χαρακτήριζαν «η απόλυτη τελειότητα»
Όλα άρχισαν το 1976 όταν οι διπλωμάτες πρότειναν αρχικά ως χρώμα μια απόχρωση του λιλά, μετά για τέσσερα χρόνια εξέταζαν το ενδεχόμενο του μπορντό (το οποίο το απέρριψαν ως «υπερβολικά κοινότυπο» σύμφωνα με μια επίσημη αναφορά) και κατέληξαν στο κόκκινο της Βουργουνδίας το 1981.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι διάφορες χώρες που είχαν βλέψεις για ενταξιακή πορεία στην ΕΕ, φρόντισαν κατά καιρούς να έχουν διαβατήρια σε παρόμοιες αποχρώσεις με το ευρωπαϊκό κόκκινο της Βουργουνδίας, ενώ το ίδιο χρώμα μιμήθηκαν και χώρες της Λατινικής Αμερικής, όπως τα κράτη της κοινότητας των Άνδεων που η «ένωσή» τους δανείστηκε στοιχεία από την ΕΕ.
Πάντως και οι ΗΠΑ άργησαν να αποφασίσουν για το χρώμα του διαβατηρίου τους. Το 1918 ήταν μπεζ, μετά έγινε πράσσινο, ύστερα αποχρώσεις του κόκκινου και το 1941 έγινε και παλι πράσσινο για να καταλήξει μετά το 1976 στο μπλε για να ταιριάζει την αμερικανική σημαία
Επίσης αναφέρεται πως τα περισσότερα ισλαμικά κράτη έχουν πράσινα διαβατήρια, ενώ γενικά οι περισσότεροι προτιμούν τα σκούρα χρώματα γιατί είναι πιο πρακτικά (δεν λερώνουν εύκολα) και δείχνουν πιο σοβαρά και επίσημα. Χαρακτηριστικό τέτοιο παράδειγμα είναι τα ταξιδιωτικά έγγραφα της Ιντερπόλ που είναι μαύρα.
Υπάρχουν όμως και πιο... ανάλαφρα χρώματα σε διαβατήρια τα οποία όμως χρησιμοποιούνται μάλλον σαν ποινή. Συγκεκριμένα στην Σουηδία και την Ολλανδία αν κάποιος χάσει το διαβατήριό του, τότε του εκδίδουν ένα προσωρινό που είναι ροζ!
Μπορείτε να διαβάσετε όλο το άρθρο εδώ