Ενόψει μεγάλου συνασπισμού η CDU ανησυχεί για χαλάρωση της δημοσιονομικής πειθαρχίας με σοσιαλδημοκράτη υπουργό Οικονομικών. Αλλά πόσο πιθανή είναι μία γερμανική στροφή στην οικονομική πολιτική;
Υπάρχουν συνθήματα που έχουν καθιερωθεί στο οπλοστάσιο των πολιτικών κομμάτων πριν από τις εκλογές- και όχι μόνο. Ένας από τους αγαπημένους αφορισμούς των χριστιανοδημοκρατών (CDU) ήταν πάντοτε ότι «οι σοσιαλδημοκράτες δεν μπορούν να διαχειριστούν χρήματα».
Σε αντίθεση, εξυπακούεται, με το κόμμα της Ανγκελα Μέρκελ που κάνει συνετή διαχείριση, τιθασεύει τα ελλείμματα και ξοδεύει μόνο πλεονάσματα και όχι δανεικά.
Αν έτσι έχουν τα πράγματα, η CDU έχει κάθε λόγο να ανησυχεί με την προοπτική να αναλάβει το υπουργείο Οικονομικών ο σημερινός κυβερνήτης του Αμβούργου Όλαφ Σολτς. Προ ημερών μάλιστα η Ανγκελα Μέρκελ δεν έχασε την ευκαιρία να παρατηρήσει δημοσίως ότι «όταν αναλάβει το υπουργείο σοσιαλδημοκράτης, οι δικοί μας ειδήμονες επί της οικονομίας θα πρέπει να επαγρυπνούν ακόμη περισσότερο για να μην επιβαρύνουμε τις επόμενες γενιές με τα χρέη μας».
Ενας από αυτούς τους ειδήμονες, ο Έκχαρντ Ρέμπεργκ, αισθάνεται την ανάγκη να προειδοποιήσει από τώρα τον Σολτς ότι «οι χριστιανοδημοκράτες προσδοκούν να τηρηθεί το συνταγματικά κατοχυρωμένο φρένο χρέους και να διατηρηθεί ισοσκελισμένος ο κρατικός προϋπολογισμός».
Τι λέει όμως ο ίδιος ο Σολτς; Ο σοσιαλδημοκράτης πολιτικός θεωρείται γνώστης της οικονομίας και έχει ήδη δεσμευθεί ότι «οι σοσιαλδημοκράτες αποτελούν εγγύηση για σοβαρότητα και σύνεση στα δημόσια οικονομικά».
Αφήνει ωστόσο να εννοηθεί ότι δεν αποκλείεται κάποια διόρθωση στην οικονομική πολιτική που ακολουθείται στην ευρωζώνη.
Αλλαγή πορείας στην ευρωζώνη;
«Δεν θα υποδείξουμε εμείς σε άλλες χώρες με ποιον τρόπο πρέπει να αναπτύσσονται» δηλώνει χαρακτηριστικά ο Σολτς στο γερμανικό περιοδικό Der Spiegel, επισημαίνοντας μάλιστα ότι «στο παρελθόν σίγουρα είχαν γίνει λάθη σε αυτό το ζήτημα».
Ως γνωστόν, στο παρελθόν η γερμανική πολιτική για την ευρωζώνη έφερε την υπογραφή του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, οι οπαδοί του οποίου έβλεπαν το υπουργείο Οικονομικών ως ανάχωμα στους ευσεβείς πόθους των υπερχρεωμένων χωρών της ευρωζώνης για μεγαλύτερη δημοσιονομική χαλάρωση.
Από την πλευρά τους οι σοσιαλδημοκράτες θεωρούν ως βασικό στοιχείο του επερχόμενου μεγάλου συνασπισμού αυτό που περιγράφουν ως «το τέλος μίας υπαγορευμένης από τη Γερμανία λιτότητας».
Πρόκειται για σαφέστατη αιχμή κατά του Σόιμπλε, ο οποίος άλλωστε, ιδιαίτερα στη νότια Ευρώπη, είχε δεχθεί έντονη κριτική για την πολιτική λιτότητας που πρεσβεύει και τις περικοπές στις κοινωνικές δαπάνες που αυτή συνεπάγεται. Ο ίδιος δεν έδινε σημασία και κάποτε μάλιστα εκφραζόταν με σκωπτική διάθεση για τις υπερχρεωμένες χώρες της ευρωζώνης.
Τι θέλει ή μπορεί να αλλάξει ο Σολτς; Για την Ελλάδα ή την Πορτογαλία οι σκληρές περικοπές και οι δομικές μεταρρυθμίσεις αποτελούν προϋπόθεση για να δοθούν δάνεια δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ, τα οποία απαιτούν την έγκριση της Βουλής.
Και το σίγουρο είναι ότι στην επόμενη κοινοβουλευτική περίοδο η έγκριση ενός προγράμματος διάσωσης δεν θα είναι πιο εύκολη, με δεδομένη την ηχηρή και κάποτε ευρωσκεπτικιστική παρουσία των Φιλελευθέρων (FDP) και της "Εναλλακτικής για τη Γερμανία"(AfD).
Σε μία πρώτη ένδειξη καλής θέλησης προς την Ευρώπη πάντως, τα δύο μεγάλα κόμματα που φιλοδοξούν να συγκροτήσουν τον επόμενο μεγάλο συνασπισμό συμφώνησαν να αυξηθεί η γερμανική συνεισφορά στον κοινοτικό προϋπολογισμό μετά το 2020, ώστε να καλυφθεί μέρος του σοβαρού χρηματοδοτικού κενού που αφήνει το Brexit.
Διαπραγματευτικοί ελιγμοί με Μακρόν
Στη συμφωνία περί μεγάλου συνασπισμού δεν υπάρχει καμία αναφορά για το αξίωμα του υπουργού Οικονομικών της ευρωζώνης που προτείνει ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν. Ωστόσο γίνεται λόγος για «οικονομική σταθεροποίηση, κοινωνική σύγκλιση και στήριξη διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στην ευρωζώνη, στοιχεία που μπορούν να αποτελέσουν αφετηρία για έναν μελλοντικό κοινό προϋπολογισμό».
Σε κάθε περίπτωση το «σύμφωνο σταθερότητας και ανάπτυξης» στην ευρωζώνη παραμένει εν ισχύ, κάτι που δεν πρόκειται να αμφισβητήσει ούτε ο Όλαφ Σολτς. Εντός Γερμανίας ο νέος υπουργός Οικονομικών ούτως ή άλλως δεν θα έχει δυσκολίες να τηρήσει τις δεσμεύσεις περί ισοσκελισμένου προϋπολογισμού, καθώς, όπως επισημαίνει ο Μαρσέλ Φράτσερ, επικεφαλής του Γερμανικού Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών (DIW), «τα πλεονάσματα στα κρατικά ταμεία μάλλον θα είναι υψηλότερα απ΄ό,τι έδειχναν οι μέχρι στιγμής εκτιμήσεις».
Εκτός συνόρων πάντως, υποστηρίζει ο Κλέμενς Φυστ, επικεφαλής του Οικονομικού Ινστιτούτου Ifo στο Μόναχο, ο νέος υπουργός Οικονομικών δεν πρέπει να ξυπνά υπερβολικές προσδοκίες.
«Μπαίνει σε επικίνδυνα χωράφια ο Σολτς αφήνοντας να εννοηθεί ότι δεν θα επιμείνει στον ίδιο βαθμό στη δημοσιονομικη πειθαρχία όσον αφορά τις άλλες χώρες της ευρωζώνης», επισημαίνει.
Σύμφωνα με τον γερμανό οικονομολόγο, ο νέος υπουργός θα χρειαστεί κάποιον χρόνο μέχρι να εγκλιματιστεί και να οριστικοποιήσει την πολιτική του. Αλλά στη συνέχεια θα πρέπει να δώσει το στίγμα του και «αν πράγματι έχει σκοπό να αναγνωρίσει μεγαλύτερα περιθώρια χρέους και κρατικών δαπανών στις υπερχρεωμένες χώρες της ευρωζώνης, τότε θα πρέπει να εξηγήσει στους γερμανούς φορολογούμενους τι ακριβώς θα κάνει ώστε να μην πληρώσουν εκείνοι τον λογαριασμό» υποστηρίζει ο Κλέμενς Φυστ.