Η πρωτεύουσα της Κίνας θα υποδεχτεί το Σεληνιακό Έτος του Σκύλου αυτό το μήνα με ασυνήθιστη ησυχία.
Οι αρχές του Πεκίνου απαγόρευσαν τα πυροτεχνήματα μέσα στην πόλη κατά τη διάρκεια των εβδομαδιαίων εορταστικών εκδηλώσεων που αρχίζουν στις 15 Φεβρουαρίου. Και στα απομακρυσμένα προάστια του Πεκίνου, όλο και λιγότεροι είναι οι πωλητές και οι αλάνες για να ρίξουν πυροτεχνήματα.
Την πολιτική του Πεκίνου - την «αυστηρότερη των τελευταίων 12 χρόνων»- ακολούθησαν οι γειτονικές επαρχίες Τιαντσίν και Χεμπέι, καθώς και άλλες στη νότια Κίνα, υπό το φόβο της βαριάς ατμοσφαιρικής ρύπανσης και των πιθανών τραυματισμών.
«Είμαι απογοητευμένος από την απαγόρευση», λέει ο 40χρονος Λίου Μπιν, κατασκευαστής χαρταετών στο Πεκίνο. «Οι εορτασμοί του Νέου Σεληνιακού Έτους είναι λιγότερο χαρούμενοι από όταν ήμουν παιδί. Τότε όλα τα αγόρια περιμέναμε με ανυπομονησία τα πυροτεχνήματα».
Δείτε βίντεο από τις περσινές εκδηλώσεις:
Δεν είναι όμως η πρώτη φορά που απαγορεύονται τα πυροτεχνήματα.
Το 1994, που επίσης ήταν η Χρονιά του Σκύλου, το Πεκίνο, η Σανγκάη και το Γκουανγκτσόου είχαν εκδώσει παρόμοια απαγόρευση για το κέντρο τους για λόγους ασφαλείας.
Το μέτρο διήρκεσε 12 χρόνια και ήρθη το 2006 μετά τις διαμαρτυρίες που επικαλούνταν τη συνέχιση παμπάλαιων εθίμων. Οι αρχές του Πεκίνου και άλλες πόλεις περιόρισαν το θέαμα των πυροτεχνημάτων σε συγκεκριμένες περιοχές και ώρες. Έρευνα που διενεργήθηκε τότε, έδειξε ότι περίπου το 80% των κατοίκων της πρωτεύουσας επιδιδόταν σε αυτό το έθιμο.
Ωστόσο, ο αριθμός των πυρκαγιών και η ατμοσφαιρική ρύπανση που προκλήθηκαν εξαιτίας της παμπάλαιας αυτής παράδοσης αυξήθηκαν δραματικά τα τελευταία 12 χρόνια.
Σύμφωνα με στοιχεία περιβαλλοντικών υπηρεσιών, σε πολλές πόλεις παρατηρήθηκε αυξημένη ατμοσφαιρική ρύπανση την παραμονή των εορτασμών του Σεληνιακού Νέου Έτους. Από το 2012 δημοτικοί νομοθέτες και πολιτικοί σύμβουλοι του Πεκίνου πρότειναν αυστηρότερους ελέγχους για τα πυροτεχνήματα. Ωστόσο, οι πιο ισχυρές φωνές κατά αυτών των απαγορεύσεων προέρχονται από υποστηρικτές της λαϊκής παράδοσης.
Ο Φενγκ Τσκάι, γνωστός κινέζος συγγραφέας και σύμβουλος στο Κρατικό Συμβούλιο λέει ότι η απαγόρευση είναι μια ανεύθυνη κίνηση ενάντια στις πολιτιστικές παραδόσεις. Κάνει λόγο για ένα είδος «εξαφάνισης» και ισχυρίζεται ότι αν και το μέτρο αυτό μπορεί να είναι καλό για το περιβάλλον, παράλληλα σημαίνει μια μεγάλη απώλεια για τις πολιτιστικές παραδόσεις της Κίνας.
Αρχικά τα πυροτεχνήματα προορίζονταν για να τρομάξουν το «Νιάν» (έτος στα κινέζικα), ένα μυθικό θηρίο που καταβρόχθιζε τους ανθρώπους και τα ζώα στο τέλος του χρόνου, όμως... φοβόταν τους δυνατούς θορύβους.
«Το θέαμα με τα πυροτεχνήματα την παραμονή του Σεληνιακού Νέου Έτους είναι η κορύφωση των εορτασμών. Για αιώνες οι Κινέζοι υποδέχονταν τον νέο χρόνο ρίχνοντας πυροτεχνήματα. Εάν απαγορευθούν, η γιορτή δεν θα διαφέρει από ένα οποιοδήποτε Σαββατοκύριακο» υποστηρίζει ο Φενγκ ο οποίος αγωνίστηκε επίσης και για τη διατήρηση αρχαίων χωριών.
«Οι πολιτισμικές παραδόσεις είναι ευάλωτες στη σύγχρονη κοινωνία. Άπαξ και καταργηθούν, είναι δύσκολο να επανέλθουν», τονίζει.
Το 2017, μετά τις έντονες διαμαρτυρίες των αγροτών ήρθη η απαγόρευση των πυροτεχνημάτων δύο μόλις ημέρες αφότου είχε εκδοθεί στην κεντρική επαρχία Χενάν, όπου η ατμοσφαιρική ρύπανση ήταν πολύ υψηλή. Αφότου η τοπική κυβέρνηση επέκτεινε την απαγόρευση στα χωριά της επαρχίας, ορισμένοι έμποροι πυροτεχνημάτων άρχισαν να διαμαρτύρονται μέσω Διαδικτύου, καλώντας τις αρχές να επανεξετάσουν την απόφαση αυτή. «Δεν νομίζω ότι το θέαμα με τα πυροτεχνήματα για μία ή δύο ημέρες θα επιβαρύνει υπερβολικά τη ατμοσφαιρική ρύπανση. Οι άνεμοι θα καθαρίσουν την ομίχλη», λέει ο Μα Χονγκγουέι, κάτοικος χωριού.
Όμως και άλλα έθιμα έχουν προκαλέσει περιβαλλοντικές ανησυχίες
Το κυνήγι του αετού, μια παράδοση αιώνων σε μέρη όπως η Σιντσιάνγκ, η Εσωτερική Μογγολία και η Γιουνάν, μεταβιβάστηκε από γενιά σε γενιά ως μια εξαιρετική επιδεξιότητα και ορίστηκε ως άυλη πολιτιστική κληρονομιά.
Οι περιβαλλοντολόγοι όμως κατηγορούν τους κυνηγούς για κακοποίηση ζώων και ζητούν να απαγορευθεί γενικώς το κυνήγι. Ομοίως, σε βόρειες πόλεις όπως το Πεκίνο και το Τιαντζίν, η παράδοση να κρατείται πουλί σε κλουβί εξασθενεί εν μέσω ανησυχιών για τα δικαιώματα των ζώων. « Οι άνθρωποι πρέπει να παρατηρούν τα πουλιά μέσα στο φυσικό τους περιβάλλον», λέει ο Λίου Γιανλίν βιολόγος άγριας φύσης.
Παίρνοντας ιδέες από τους Δυτικούς που στολίζουν ψεύτικα χριστουγεννιάτικα δέντρα, μερικοί Κινέζοι επιλέγουν ηλεκτρονικά πυροτεχνήματα, κάτι που απορρίπτουν μετά βδελυγμίας οι υπέρμαχοι των πολιτιστικών παραδόσεων.
«Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα δεν προσφέρουν απόλαυση στους καπνιστές, όπως τα πραγματικά τσιγάρα», υποστηρίζει ο Γουάνγκ Λαϊχουά, κοινωνιολόγος και θεματοφύλακας της κινεζικής άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς.
Ο Γουάνγκ παραδέχεται ότι οι περιβαλλοντικές ανησυχίες δείχνουν ότι οι άνθρωποι έχουν ευαισθησίες και λογική. Όμως, διευκρινίζει ότι η διαμάχη δεν μπορεί να λυθεί με αποφάσεις τύπου «άσπρο - μαύρο». Τονίζει ότι οι κατασκευαστές πυροτεχνημάτων θα πρέπει να βελτιώσουν την ποιότητα, ώστε τα προϊόντα τους να είναι λιγότερο ρυπογόνα. Παράλληλα, ζητεί οι αρχές να επιβάλουν αυστηρές κυρώσεις για τους παραβάτες και τέλος, να πληροφορούν τον κόσμο πως να ρίχνει με ασφάλεια τα πυροτεχνήματα.
Ο Γκάο Γιουχάν, κάτοικος στο δυτικό Πεκίνο, πιστεύει ότι η διατήρηση μιας παράδοσης είναι λιγότερο σημαντική από την ασφάλεια: «Εάν είναι επικίνδυνο, τότε αφήστε στην άκρη την παράδοση», λέει. Περιγράφει μία μεγάλη πυρκαγιά που προκλήθηκε από πυροτεχνήματα στη περιοχή που μένει πριν από μια δεκαετία, λέγοντας ότι τα περισσότερα παλιά κτίρια κατοικιών έχουν θερμομόνωση, η οποία είναι εύφλεκτη.
«Για πολλά χρόνια πήγαινα με την οικογένειά μου σε απομακρυσμένα προάστια για να ρίξω πυροτεχνήματα. Σήμερα όμως δεν έχω το ίδιο πάθος με τότε» λέει ο Λιου Γιουάν, γιατρός που ζει στο Πεκίνο. «Εξάλλου, τα πυροτεχνήματα είναι πια πολύ ακριβά», λέει με συγκατάβαση.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ