Μία από τις κρισιμότερες συναντήσεις που έχουν λάβει ποτέ χώρα στον Λευκό Οίκο έχουν σήμερα ο Μπαράκ Ομπάμα και ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου με θέμα το Ιράν.
Το βασικό ζήτημα που προβληματίζει τόσο την αμερικανική όσο και την ισραηλινή ηγεσία είανι το ενδεχόμενο στρατιωτικής επίθεσης στις πυρηνικές εγκαταστάσεις της Τεχεράνης και αν αυτό θα μπορούσε να λάβει χώρα κάποια στιγμή πριν από τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου.
Μιλώντας χθες στο ετήσιο συνέδριο του ισχυρού φιλοϊσραηλινού λόμπι AIPAC, από το ίδιο βήμα όπου θα πάρει σήμερα τον λόγο ο Νετανιάχου και αύριο τρεις Ρεπουμπλικανοί υποψήφιοι για το χρίσμα, ο Αμερικανός Πρόεδρος διαβεβαίωσε ότι οι ΗΠΑ δεν θα διστάσουν να επιτεθούν στο Ιράν προκειμένου να το εμποδίσουν να αποκτήσει πυρηνικά όπλα.
Ωστόσο ο κ. Ομπάμα προειδοποίησε πως όλα αυτά τα «σκόρπια λόγια» περί πολέμου είναι αντιπαραγωγικά, αφού στην πραγματικότητα ωφελούν την Τεχεράνη ανεβάζοντας στα ύψη τις παγκόσμιες τιμές του πετρελαίου.
«Χάριν της ασφάλειας του Ισραήλ, της ασφάλειας της Αμερικής, καθώς και της ειρήνης και ασφάλειας του κόσμου, τώρα δεν είναι ώρα για λεονταρισμούς. Είναι ώρα να αφήσουμε τις αυξημένες μας πιέσεις να αποφέρουν καρπούς και να ενισχύσουμε την ευρεία διεθνή συμμαχία που έχουμε χτίσει» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Παρά τις δηλώσεις στήριξης όμως, ο σκληροπυρηνικός υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ Αβιγκντορ Λίμπερμαν ανέφερε πως «το Ισραήλ θα αποφασίσει μόνο του το τι θα κάνει, οι αμερικανικές πιέσεις δεν θα το επηρεάσουν».
Μια απειλή, δύο προσεγγίσεις
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τόσο οι Ηνωμένες Πολιτείες όσο και το Ισραήλ αντιλαμβάνονται το Ιράν ως απειλή λόγω του πυρηνικού του προγράμματος. Ωστόσο είναι σημαντικό να επισημανθεί πως η διαφορά στην προσέγγιση των δύο χωρών έχει να κάνει με το πως αντιλαμβάνονται την απειλή. Για το μεν Ισραήλ η απειλή είναι ζωτική, αφού κινδυνεύει η ίδια η υπόσταση του ισραηλινού κράτους. Αντίθετα για τις Ηνωμένες Πολιτείες η κεντρική απειλή ενός πυρηνικού Ιράν είναι η κούρσα πυρηνικών εξοπλισμών που αναμφίβολα θα πυροδοτούσε στην ευρύτερη Μέση Ανατολή, αυξάνοντας δραματικά την πιθανότητα ενός πυρηνικού πολέμου.
«Υπάρχει όμως και ένα θέμα χρονοδιαγράμματος, τo οποίο έχει μικρότερη σχέση με το σημείο όπου βρίσκεται το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα και μεγαλύτερη με το σημείο στο οποίο το Ισραήλ θα χάσει τη δυνατότητα να ενεργήσει στρατιωτικά. Λόγω της μεγαλύτερης αμερικανικής στρατιωτικής ισχύος, αυτή η "ζώνη ασυλίας" έρχεται πιο γρήγορα για τους Ισραηλινούς παρά για εμάς». επισημαίνει ο Ντένις Ρος, μέχρι πρόσφατα ειδικός απεσταλμένος του Ομπάμα στη Μέση Ανατολή και το Ιράν.
Το τελευταίο διάστημα, το Ισραήλ έχει κάνει σαφή τη θέση του ότι αν χρειαστεί θα προβεί σε προληπτικά χτυπήματα έναντι της Τεχεράνης προτού να είναι «πολύ αργά». έΣτον αντίποδα, η Ουάσιγκτον επιμένει σε μια πιο «κατευναστική» προσέγγιση προκρίνοντας την εφαρμογή των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί στο ιρανικό καθεστώς.
Σκεπτικισμός και έντονο παρασκήνιο
Ωστόσο το παρασκήνιο της συνάντησης είναι έντονο λόγω των αμερικανικών εκλογών τον ερχόμενο Νοέμβριο. Από την πλευρά του, ο Νετανιάχου έχουν αμφιβολίες σχετικά με τις εγγυήσεις του Ομπάμα καθότι δεν είναι σαφές αν αυτές είναι μακροπρόθεσμες ή έχουν σαν στόχο τις ψήφους των Αμερικανοεβραίων. Από την άλλη, ο Ομπάμα αντιμετωπίζει με σκεπτικισμό την προσέγγιση του Νετανιάχου ο οποίος φέρεται να έχει δηλώσει ότι «σκέπτεται ρεπουμπλικανικά».
Στις ΗΠΑ οι περισσότερες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η πλειονότητα των Αμερικανών θα στήριζε μια επίθεση, είτε αμερικανική είτε ισραηλινή, στις πυρηνικές εγκαταστάσεις της Τεχεράνης. Παρόλα αυτά κύκλοι του ισραηλινού πρωθυπουργού επισημαίνουν πως ο Νετανιάχου γνωρίζει το αμερικανικό κοινό αρκετά καλά ώστε να συνειδητοποιεί πως αυτή η λαϊκή στήριξη θα μπορούσε να αποδειχθεί πολύ βραχύβια αν θεωρηθεί ότι το Ισραήλ πυροδοτεί αύξηση των τιμών του πετρελαίου, εκθέτει τους Αμερικανούς στα ιρανικά αντίποινα ή «σέρνει» τις ΗΠΑ σε έναν πόλεμο παρά τη θέλησή τους.