Στο χειρότερο και πιο επικίνδυνο σημείο τους από την κρίση στα Ίμια τον Ιανουάριο του 1996 βρίσκονται οι σχέσεις Ελλάδας-Τουρκίας.
Και η εκρηκτική κατάσταση επιδεινώνεται έτι περαιτέρω, με απρόβλεπτες συνέπειες, εξαιτίας της γενικευμένης αστάθειας στη διακεκαυμένη περιοχή της ΝΑ Μεσογείου. Όπου στο συριακό και κουρδικό μέτωπο οι πολεμικές μηχανές ΗΠΑ, Ρωσίας, Ισραήλ, Ιράν και Τουρκίας βρίσκονται καθημερινά αντιμέτωπες, και ουδείς μπορεί να αποκλείσει ευρύτερη σύρραξη...
Η αγωνία κορυφώνεται και εκ του γεγονότος ότι οι ΗΠΑ, αν και ενημερώθηκαν για το σκηνικό έντασης (όπως και ΝΑΤΟ και ΕΕ) από την επικίνδυνη πρόκληση των Τούρκων στα Ίμια, επέλεξαν να τηρήσουν ίσες αποστάσεις, σε αντίθεση με τον ρόλο που είχαν αναλάβει στα Ίμια 22 χρόνια πριν, και απλώς κάλεσαν Ελλάδα και Τουρκία «να τα βρουν μεταξύ τους», προσθέτοντας ότι οι δύο χώρες «έχουν καθιερωμένα διπλωματικά κανάλια για την αντιμετώπιση θεμάτων του Αιγαίου».
Υπενθυμίζεται ότι εκείνη τη δραματική νύχτα του Ιανουαρίου 1996 η Ουάσινγκτον επενέβη αποφασιστικά για να αποκλιμακώσει την κρίση, που είχε φθάσει στο όριο του ανοικτού πολέμου και με δική της πίεση επήλθε συμφωνία απομάκρυνσης στρατιωτών, πλοίων και σημαιών από τα Ίμια και από τις δύο πλευρές.
Και μάλιστα οι ΗΠΑ ανέλαβαν, με επιστολή του τότε Αμερικανού ΥΠΕΞ Γουόρεν Κρίστοφερ προς τον Έλληνα υπουργό κ. Πάγκαλο και τον Τούρκο ομόλογό του κ. Μπαϊκάλ, τον ρόλο της εγγυήτριας δύναμης ώστε να αποτραπεί τυχόν νέο επεισόδιο σε περίπτωση που κάποια από τις δύο πλευρές αθετούσε τις δεσμεύσεις της. Η συγκεκριμένη επιστολή-εγγύηση, με την οποία απετράπη τότε ο πόλεμος, δεν έγινε γνωστή παρά μόνο το 2011...
Η εσκεμμένη ενέργεια των Τούρκων να επιχειρήσουν εμβολισμό σκάφους του ελληνικού Λιμενικού στα Ίμια, που ευτυχώς και κατά τύχη απεφεύχθη, χάρη στους χειρισμούς του χειριστή του σκάφους του Λιμενικού, είναι το τελευταίο «συμβάν», μετά από ανάλογη τουρκική επιχείρηση προ εβδομάδος εις βάρος του ελληνικού πολεμικού «Νικηφόρος».
Και αποτελεί το αποκορύφωμα της κλιμακούμενης τουρκικής προκλητικότητας στο Αιγαίο τον τελευταίο καιρό, με καθημερινές παραβιάσεις του εναέριου και θαλάσσιου εθνικού χώρου, αλλά και πολεμοκάπηλες δηλώσεις της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας της Άγκυρας.
Η Άγκυρα κλιμακώνει την ένταση
Στην κυβέρνηση επικρατεί κλίμα εντονότατης ανησυχίας, που επιτάθηκε περαιτέρω από το γεγονός ότι μετά την καθυστερημένη επίσημη αντίδραση του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών (ο Τούρκος πρέσβης κλήθηκε για να του επιδοθεί διαμαρτυρία 15 ώρες μετά το συμβάν) και την τηλεφωνική επικοινωνία που είχε ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας με τον Τούρκο ομόλογό του Μπιναλί Γιλντιρίμ, αντί να πέσουν οι τόνοι, το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών εξέδωσε προκλητική ανακοίνωση, στην οποία ανέφερε:
- Τα Ίμια (Καρντάκ αναφέρονται) και οι πέριξ βραχονησίδες ανήκουν στην Τουρκία.
- Η Ελλάδα φέρει την ευθύνη για τις «επικίνδυνες κινήσεις» στην περιοχή που προκάλεσαν το επεισόδιο και την καλεί «να τις σταματήσει αμέσως».
- Η Αθήνα «παραπλανά το κοινό, όπως συνηθίζει, διαστρεβλώνοντας όπως πάντα τα γεγονότα».
Στη δική του απάντηση, το ελληνικό ΥΠΕΞ υπογράμμισε ότι «η Τουρκία, μαζί με το μέτρο, έχει χάσει και τον κοινό νου. Εκτός από το να παραβιάζει το διεθνές δίκαιο, αποδεικνύει ότι δεν γνωρίζει ούτε γεωγραφία».
Ενδεικτική της πρόθεσης της Άγκυρας να δημιουργήσει κλίμα σύρραξης μεταξύ των δύο χωρών είναι η δήλωση του Ταγίπ Ερντογάν, λίγες ώρες μετά το επεισόδιο, με την οποία... προειδοποιεί Ελλάδα αλλά και Κύπρο, με αφορμή τις έρευνες για φυσικό αέριο στην κυπριακή ΑΟΖ, «να μην κάνουν τη λάθος κίνηση, να μη θεωρήσουν ότι οι επιχειρήσεις των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων στο νότιο μέτωπο (σ.σ.: τους Κούρδους στη Συρία) μας διασπούν. Οι δυνάμεις μας παρακολουθούν τις κινήσεις τους, με εντολή να κάνουν οποιαδήποτε επέμβαση, όταν το απαιτήσουν οι εξελίξεις στο Αιγαίο».
Ήδη, όπως αναφέρουν τουρκικά ΜΜΕ, στην περιοχή των Ιμίων βρίσκονται 11 τουρκικά σκάφη «σε απόσταση αναπνοής» από 8 ελληνικά σκάφη, ενώ πολεμικά του τουρκικού ναυτικού περιπολούν και εμποδίζουν τις γεωτρήσεις ιταλικής εταιρείας στην κυπριακή ΑΟΖ, κάτι που οδήγησε τον Κύπριο Πρόεδρο κ. Αναστασιάδη να επικοινωνήσει και να κάνει παραστάσεις στον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ,ο οποίος και κάλεσε την Τουρκία να αποφεύγει απειλές ή ενέργειες εναντίον οποιουδήποτε μέλους της ΕΕ.
Αντίθετα, η βρετανική κυβέρνηση φαίνεται να τηρεί «ίσες αποστάσεις», αφού προέτρεψε «όλες τις πλευρές να αποφεύγουν οποιεσδήποτε ενέργειες δημιουργούν κίνδυνο κλιμάκωσης της έντασης ή θα μπορούσαν να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στις προοπτικές λύσης του Κυπριακού».
Ερντογάν... εναντίον όλων!
Ο πάντα απρόβλεπτος... σουλτάνος της Τουρκίας, που με απολυταρχικές μεθόδους πασχίζει να εμπεδώσει την παντοκρατορία του στη χώρα, καθίσταται ακόμη πιο επικίνδυνος εκ του γεγονότος ότι εξαιτίας της εμπλοκής του στο μέτωπο της Συρίας για να αποκλείσει την ίδρυση κουρδικού κράτους (μια επιχείρηση που δεν του «βγαίνει» προσώρας...), έχει διαρρήξει τις σχέσεις του με τις ΗΠΑ, που στηρίζουν τους Κούρδους αντι-Σύρους αυτονομιστές.
Μετέχει στο (αντιαμερικανικό) μέτωπο Ρωσίας-Ιράν, βρίσκεται σε αντίθεση με το Ισραήλ, έχει να αντιμετωπίσει ένα ελεγχόμενο μεν, με δικτατορικές μεθόδους δε, αλλά σε διαρκή αναταραχή εσωτερικό μέτωπο, και αισθάνεται εγκλωβισμένος. Με την αντιπολίτευση να τον κατηγορεί συνεχώς για «υποχωρητικότητα» στο Αιγαίο και με την πάγια τουρκική «διέξοδο» κάθε φορά που η Άγκυρα αισθάνεται στριμωγμένη να επιχειρεί... εξαγωγή των προβλημάτων της, η συνεχώς κλιμακούμενη σχέση του με την Ελλάδα, ιδίως μετά το επί της ουσίας φιάσκο της εδώ επίσκεψής του, αυξάνει τις εύλογες ελληνικές ανησυχίες για κάποιο «θερμό επεισόδιο» στο Αιγαίο.
Πολύ χαρακτηριστικά, τα γερμανικά ΜΜΕ, με τη σκέψη ότι «το λαβωμένο θηρίο γίνεται πιο επικίνδυνο», παρατηρούν με ανησυχία ότι ο Ερντογάν ρισκάρει επικίνδυνα και απειλεί με ανάφλεξη στη Μεσόγειο, αφού τα βάζει με ΗΠΑ, Ελλάδα (μες τις προκλήσεις στο Αιγαίο) και Κύπρο και συμμάχους και συνεταίρους της με τους προκλητικούς χειρισμούς στους οποίους επιδίδεται σε ό,τι αφορά τις νόμιμες έρευνες για φυσικό αέριο στην κυπριακή ΑΟΖ.
Το σκηνικό στο εσωτερικό – Η στάση της ΝΔ
Προ αυτού του εύφλεκτου σκηνικού, η κυβέρνηση βρίσκεται σε κατάσταση εντεινόμενης ανησυχίας αλλά και αμηχανίας. Αντιλαμβάνεται ξαφνικά ότι σε μια τόσο κρίσιμη κατάσταση έχει ανοίξει όλα τα μέτωπα, τόσο στα θέματα εξωτερικής πολιτικής (Σκόπια, Αλβανία, Τουρκία) όσο και στα εσωτερικά ζητήματα: Novartis, οικονομία (με τις προοπτικές «καθαρής εξόδου» να ξεθωριάζουν ραγδαία και δραματικά).
Σε τέτοιες καταστάσεις, απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεσματικών χειρισμών είναι η διακομματική εθνική συνεννόηση, αν όχι συναίνεση. Και ως αποτέλεσμα της τακτικής που έχει υιοθετήσει σε όλα τα προαναφερόμενα μέτωπα, προβάλλει προβληματικός -αν όχι αδύνατος- και ο στοιχειώδης ακόμη διάλογος με τα κόμματα της αντιπολίτευσης, με τα οποία έχει κλείσει κάθε δίαυλο επικοινωνίας, έστω και παρασκηνιακής. Όπως είχαν κρατήσει ανοικτούς και ενεργούς, ακόμη και στις χειρότερες περιόδους των σχέσεών τους (ιδίως για εθνικά ζητήματα), πολιτικοί του διαμετρήματος του Κωνσταντίνου Καραμανλή, του Ανδρέα Παπανδρέου, του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη και του Κώστα Σημίτη.
Σε αυτό το ζοφερό σκηνικό, αχτίδα θεωρείται από πολιτικούς παρατηρητές της δημοκρατικής αντιπολίτευσης η κίνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη να «παγώσει» για κάποιες μέρες την κατάθεση στην Βουλή του αιτήματος για εξεταστική επιτροπή για τον Πάνο Καμμένο για την υπόθεση της Σαουδικής Αραβίας, λόγω της κρίσης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
«Οι τεράστιες ευθύνες της κυβέρνησης στους χειρισμούς της στα θέματα εξωτερικής πολιτικής και αμύνης είναι δεδομένες, και τις αντιλαμβάνονται όλοι οι πολίτες, αλλά δεν είναι σήμερα η κατάλληλη ώρα να αναδειχθούν από τη ΝΔ», σημείωναν λίγο μετά τη συνεδρίαση των αρμοδιων τομεαρχών και συμβούλων, υπό τον Κυριάκο Μητσοτάκη, πηγές της ΝΔ.
«Ο Κυρ. Μητσοτάκης στο επικείμενο ταξίδι στο Μόναχο για το “Munich Security Conference” (θεωρείται το ετήσιο "Νταβός" στα γεωπολιτικά θέματα) θα αναδείξει σε σειρά επαφών που θα έχει την εντεινόμενη τουρκική προκλητικότητα με πλήρη καταγραφή των τελευταίων περιστατικών στο Αιγαίο, υπενθυμίζοντας για μια ακόμη φορά τις πάγιες εθνικές θέσεις» υποστήριζαν, τέλος, οι ίδιες πηγές.