Ραγδαία ήταν η μείωση της χρήσης πλαστικής σακούλας τον πρώτο μήνα εφαρμογής του νέου μέτρου, με τους καταναλωτές να στρέφονται στις τσάντες πολλαπλής χρήσης, οι πωλήσεις των οποίων αυξήθηκαν πάνω από 5.000%.
Η χρήση της πλαστικής σακούλας στα σούπερ μάρκετ μειώθηκε τον Ιανουάριο κατά 75%-80%, ποσοστό που είναι σημαντικά χαμηλότερο στα υπόλοιπα κανάλια του εμπορίου και της εστίασης. Σύμφωνα με τα στοίχεια του ΙΕΛΚΑ, τα αποτελέσματα είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά για τον πρώτο μήνα εφαρμογής της νέας νομοθεσίας, αλλά καταδεικνύουν ότι χρειάζεται περαιτέρω οργανωμένη προσπάθεια για να επιτευχθούν οι εθνικοί στόχοι που έχουν τεθεί.
Σε σχέση με το κανάλι των σουπερμάρκετ:
- Η εφαρμογή του μέτρου ήταν αυστηρή και καθολική.
- Τα στοιχεία καταγράφουν τον Ιανουάριο μία μείωση της τάξης του 75%-80% στη χρήση της πλαστικής σακούλας ελαφρού βάρους σε σχέση με τον Ιανουάριο 2017.
- Τα στοιχεία επίσης καταγράφουν αύξηση στις πωλήσεις τσαντών πολλαπλών χρήσεων άνω του 5.000%. Πρακτικά αυτή η αύξηση εκτιμάται ότι σημαίνει περίπου 2,5-3 εκατ. νέες τσάντες πολλαπλών χρήσεων στην αγορά και πάνω από 2 στα 3 νοικοκυριά να επιλέγουν αυτή τη λύση για τις αγορές του, έναντι της πληρωμής για πλαστική σακούλα μίας χρήσης.
Kαταγράφεται μεγαλύτερη εφαρμογή του μέτρου στα αστικά κέντρα έναντι της επαρχίας/ Φωτογραφία: Eurokinissi
Σε σχέση με τα λοιπά κανάλια εμπορίου-εστίασης
- Εκτεταμένη εφαρμογή του μέτρου, αλλά με διαφοροποιήσεις ανάλογα με τον κλάδο και την περιοχή.
- Εκτεταμένη εφαρμογή στο λιανεμπόριο τροφίμων (π.χ. αρτοποιία, κρεοπωλεία) και ειδικά στις οργανωμένες αλυσίδες καταστημάτων.
- Αλλά σε άλλους κλάδους (π.χ. είδη ένδυσης) κατάργηση και αντικατάσταση της πλαστικής σακούλας από άλλου τύπου σακούλες όπως χάρτινες.
- Μικρή εφαρμογή του μέτρου στον κλάδο της εστίασης με εξαίρεση τις οργανωμένες αλυσίδες εστίασης.
- Μεγαλύτερη εφαρμογή του μέτρου στα αστικά κέντρα συγκριτικά με την επαρχία.
Με βάση τα παραπάνω εκτιμάται ότι η ποσοστιαία μείωση στη χρήση πλαστικής σακούλας στο κανάλια του λιανεμπορίου είναι μικρότερη αυτής στα σουπερμάρκετ με δεδομένο μάλιστα ότι η νομοθεσία εξαιρεί από την επιβολή περιβαλλοντικού τέλους τις λαϊκές αγορές και τα περίπτερα.
Αύξηση πάνω από 5.000% σημείωσαν οι πωλήσεις στις τσάντες πολλαπλής χρήσης/ Φωτογραφία: Eurokinissi
110 πλαστικές σακούλες ανά κάτοικο
Ετσι εκτιμάται ότι η συνολική μείωση στην πλαστικής σακούλα τον Ιανουάριο 2018 σε σχέση με τον Ιανουάριο 2017 είναι μικρότερη αυτής του καναλιού των σουπερμάρκετ και είναι της τάξης 65%-70%. Σύμφωνα με τις μετρήσεις του ΙΕΛΚΑ ακόμα και στο βέλτιστο σενάριο της 70% μείωσης οδηγεί σε κατανάλωση περίπου 110 σακούλες ανά κάτοικο ανά έτος. Αν και η μείωση αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική δεν αξιολογείται ως επαρκής για τους παρακάτω λόγους:
Υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης
Σύμφωνα με το ΙΕΛΚΑ, υπάρχουν σημαντικά περιθώρια για περαιτέρω μείωση της πλαστικής σακούλας και μεγαλύτερο περιορισμό της ρύπανσης στο περιβάλλον.
Στον κλάδο ένδυσης η πλαστική σακούλα αντικαταστάθηκε από χάρτινη/ Φωτογραφία: Eurokinissi
Εχει καταγραφεί σε άλλες χώρες που εφάρμοσαν αντίστοιχα μέτρα (όπως π.χ. το Ηνωμένο Βασίλειο), ότι η αποδοτικότητα της επιβολής τέλους στην πλαστική σακούλα ναι μεν επιτυγχάνει άμεση και μεγάλη μείωση, αλλά φθίνει όσο περνάει ο χρόνος.
Δεν επιτυγχάνεται ακόμα ο στόχος που θέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση για 90 λεπτές πλαστικές σακούλες μεταφοράς κατά κεφαλήν το αργότερο στις 31 Δεκεμβρίου 2019. Συγκεκριμένα εκτιμάται σύμφωνα με τις μετρήσεις του ΙΕΛΚΑ ότι η μείωση του 70% που καταγράφεται οδηγεί σε κατανάλωση περίπου 110 σακούλες ανά κάτοικο ανά έτος, πάνω δηλαδή από τον στόχο (πρακτικά χρειάζεται η συνολική ετήσια μείωση να ξεπεράσει το 75-80%).