Οταν το Νταβός ήταν σανατόρια για πλουσίους -Ενέπνευσε τον Τόμας Μαν [εικόνες]

Το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ ξεκίνησε την Τρίτη και ως τις 26 Ιανουαρίου, 1.000 επικεφαλής μεγάλων επιχειρήσεων και 70 ηγέτες θα επιχειρήσουν «να συντονίσουν ένα κοινό μέλλον σε έναν καταβαραθρωμένο κόσμο».

Ωστόσο το Νταβός, πίσω από τη γνωστή ιστορία του, ως ένα από τα διασημότερα χιονοδρομικά κέντρα στον κόσμο, είχε ένα τραγικό παρελθόν ως τα μέσα του 20ού αιώνα. Διάσημο από την Μπελ Επόκ για την ηλιοφάνειά του, κατάλληλη για την θεραπεία της φυματίωσης, το Νταβός, σε υψόμετρο 1600 μέτρων, είναι το μοναδικό χιονοδρομικό στην Ελβετία, σήμερα, που δεν έχει σαλέ αλλά κτίρια με ταράτσες που χρησίμευαν ως το 1950 ως σανατόρια.

Στο μυθιστόρημά του «Το Μαγικό Βουνό» (1924), μιας απολαυστικά αργής αφήγησης την οποία λίγοι αναγνώστες μπορούν να ολοκληρώσουν, ο Τόμας Μαν έκανε διάσημο για πάντα το Νταβός, για τα σανατόριά του.

Το 1912, η σύζυγος του Τόμας Μαν, Κάτια, μεταφέρεται σε ένα σανατόριο του Νταβός όπου ο συγγραφέας την επισκέπτεται συχνά και αρχίζει εκεί να γράφει το Μαγικό Βουνό. Η Κάτια και ο Τόμας Μαν παντρεύτηκαν το 1905 και απέκτησαν έξι παιδιά, η Κάτια εγκατέλειψε τις σπουδές φυσικής και μαθηματικών, υπό την πίεση της μητέρας της, για να τον παντρευτεί. Μετά τη γέννηση του τέταρτου παιδιού της, η Κάτια αρρώστησε -από φυματίωση, σύμφωνα με τη διάγνωση της εποχής, αλλά μια ύστερη μελέτη των ακτινογραφιών της εποχής επέτρεψε να διατυπωθεί η άποψη ότι η Κάτια Μαν υπέφερε μάλλον από ψυχοσωματική ασθένεια. Πέρασε πολλούς μήνες στο σανατόριο του Νταβός.

Στο Μαγικό Βουνό, η ιστορία διαδραματίζεται σε ένα σανατόριο του Νταβός, πριν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Δεν αφορά βέβαια την σύζυγο του Τόμας Μαν. Ο νεαρός μηχανικός από το Αμβούργο Χανς Κάστορπ, επισκέπτεται το σανατόριο Μπέργκχοφ της Ελβετίας για να δει τον ξάδεφό του, Γιοάχιμ Τσείμσεν. Μια μικρή αδιαθεσία και ένας παρατεταμένος πυρετός οδηγούν το γιατρό του σανατορίου, αυλικό σύμβουλο Μπέρενς, να του προτείνει μια δαρκέστερη παραμονή. Τελικά ο Χανς Κάστορπ αποφασίζει να μείνει στο σανατόριο για τρεις βδομάδες. Μόνο που οι τρεις βδομάδες, χωρίς να το καταλάβει, μετατρέπονται σε επτά χρόνια. Ο Χανς εγκλωβίζεται παρακολουθώντας την περίεργη ζωή των πλουσίων ασθενών και θα μείνει εκεί ως την ημέρα που κηρύσσεται ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος και αναγκάζεται να φύγει για το μέτωπο.

Το βιβλίο είναι ένα έπος 1200 σελίδων.

Η σύζυγος του Τόμας Μάν έμενε στο Waldhotel Davos, το οποίο χτίστηκε το 1911 ως σανατόριο. Το κτίριο άλλαξε χρήση το 1957 και έγινε ξενοδοχείο για πελάτες που ήθελαν να ξεκουραστούν. Σήμερα είναι 4στερο ξενοδοχείο και ανήκει στην γερμανική οικογένεια von Gemmingen.

Ενα απόσπασμα από το μαγικό βουνό:

Έχε γεια Χανς Κάστορπ, αγαθόκαρδο βασανοπαίδι της ζωής! Η ιστορία σου τελείωσε. Την αφηγηθήκαμε ως το τέλος. Δεν κράτησε ούτε λίγο ούτε πολύ, ήταν μια ερμητική ιστορία. Την αφηγηθήκαμε χάριν της ιδίας, δεν ήσουν εσύ η αιτία, γιατί εσύ παραήσουν απλός. Τελικά όμως ήταν η δική σου ιστορία. Αφού σε εσένα συνέβη, έπρεπε το δίχως άλλο να το αξίζεις [...]
Τράβα στο καλό - είτε ζήσεις είτε πέσεις! Οι ελπίδες σου είναι λίγες. Αυτός ο άγριος χορός στον οποίο άφησες να σε τραβήξουν θα κρατήσει ακόμη κάμποσα αμαρτωλά χρονάκια και δεν θα βάζαμε μεγάλο στοίχημα πως θα γλιτώσεις. Ειλικρινά, αφήνουμε το ζήτημα ανοιχτό και δεν μας πολυνοιάζει. Περιπέτειες της σάρκας και του πνεύματος ανύψωσαν την απλοϊκότητά σου, σε άφησαν να επιζήσεις πνευματικά ό,τι δεν φαίνεται πως θα επιζήσει το κορμί σου. Ήρθαν στιγμές που μέσα από θάνατο και ασέλγεια της σάρκας ξεφύτρωσε μπρος στα μάτια σου, παραισθητικά και σαν να κυβερνούσες, ένα όνειρο αγάπης. Θα ξεφυτρώσει άραγε και από αυτή την παγκόσμια γιορτή του θανάτου, μέσα από την άγρια πυρκαγιά που πυρπολεί τον βροχερό βραδινό ουρανό τριγύρω, κάποτε η αγάπη;

Τόμας Μαν, Το μαγικό βουνό (μτφρ. Θόδωρος Παρασκευόπουλος), Εξάντας, Αθήνα 1995

Η ερμηνεία του έργου; Το Νταβός γίνεται σύμβολο μιας άρρωστης κοινωνίας η οποία κάνει άρρωστους ακόμη και όσους είναι υγιείς, γεγονός που προοιωνίζει όλα τα δραματικά γεγονότα που συμβαίνουν στην Ευρώπη, στη συνέχεια, με την άνοδο του Χίτλερ και τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Το πρώτο σανατόριο άνοιξε στο Νταβός το 1894. Πολύ γρήγορα, θεραπείες για απομόνωση στο βουνό δίνονται σε φυματικούς και οι κλινικές πολλαπλασιάζονται. Το 1903 ο γιατρός Auguste Rollier άνοιξε την πρώτη κλινική «θεραπείας της φυματίωσης με ηλιοθεραπεία».

Ας σημειωθεί ότι το 1880, το 15% των θανάτων στην Ελβετία αποδίδονται στην φυματίωση.

Το 1946 ξεκινάει η χρήση του αντιβιοτικού στρεπτομυκίνη, για την θεραπεία της φυματίωσης, ακολουθεί το εμβόλιο BCG (Bacille Calmette-Guérin), ενώ το 1955 δεν καταγράφονται πλέον θάνατοι από φυματίωση.
Τα μεγάλα νοσοκομεία και κλινικές κλείνουν σταδιακά και δίνουν τη θέση τους στα σύγχρονα πολυτελή ξενοδοχεία που φιλοξενούν -και πάλι- τους πλούσιους και ισχυρούς του κόσμου.

Στη φωτογραφία, πάνω δεξιά διακρίνεται το κτίριο που υπήρξε σανατόριο το 1905 (Villensanatorium Oberhof), έγινε Waldsanatorium το 1910, και σήμερα είναι το πολυτελές Waldhotel.

Αυτό ήταν το σανατόριο Sonnenberg, 1915, και τώρα είναι το Hotel Sonnenberg.

Τα αλλοτινά σανατόρια έγιναν πολυτελή ξενοδοχεία:

Αυτό είναι το μαγικό βουνό στο Νταβός:

Το Νταβός σήμερα: