Η επίσκεψη του Τούρκου προέδρου στο Παρίσι σήμερα, Παρασκευή 5 Ιανουαρίου, προκαλεί ερωτήματα στον γαλλικό Τύπο, την ώρα που «οι επιθέσεις στο κράτος δικαίου και στις ελευθερίες επιδεινώνονται ημέρα με την ημέρα στη χώρα του», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η Le Monde.
«Ολο και πιο απομονωμένος διπλωματικά, ο Τούρκος πρόεδρος επιθυμεί διακαώς να επανασυνδεθεί με τις χώρες της ΕΕ. Θέλει οπωσδήποτε να επιβληθεί ως ένας αδιαφιλονίκητος εταίρος των 28 κρατών-μελών στο μεταναστευτικό ζήτημα και στις περιφερειακές κρίσεις. "Θέλουμε να αυξήσουμε τον αριθμό των φίλων μας και να μειώσουμε αυτόν των εχθρών μας", δήλωσε ο Ταγίπ Ερντογάν», αναφέρει αρχικά η Le Monde.
Και συνεχίζει:
Η επίσκεψη του Τούρκου προέδρου στο Παρίσι για μισή μέρα, την Παρασκευή 5 Ιανουαρίου, είναι η πρώτη σε μεγάλη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του Ιουλίου 2016. Προκαλεί πλήθος ερωτημάτων, την ώρα που οι επιθέσεις στο κράτος δικαίου και στις ελευθερίες επιδεινώνονται ημέρα με την ημέρα στη χώρα του.
Τι θα του πει ο Μακρόν
Αυτά τα ερωτήματα θα του τεθούν από τον Γάλλο πρόεδρο κατά τη συνάντησή τους. Ο Εμανουέλ Μακρόν διεκδικεί το δικαίωμα «να μιλάει με όλους και να λέει καθαρά τα πράγματα», ακόμη και όσα προκαλούν.
«Θα τα θέσω στον Ερντογάν, με σεβασμό, αλλά με την αγωνία που έχω για να υπερασπιστώ ταυτόχρονα τις αξίες και τα συμφέροντά μας», δήλωσε ο Μακρόν στις 3 Ιανουαρίου, ανακοινώνοντας την επίσκεψη Ερντογάν στο Παρίσι, και πρόσθεσε ότι η κατάσταση στα τουρκικά ΜΜΕ είναι «απελπιστική».
«Επειδή είναι δημοσιογράφοι δεν σημαίνει ότι δεν κάνουν εγκλήματα» του είχε απαντήσει τότε ο Ibrahim Kalin, ο εκπρόσωπος του Τούρκου προέδρου.
Επιθυμεί να διατηρήσει έναν δίαυλο
Στο γαλλικό προεδρικό μέγαρο οι συνεργάτες του Μακρόν επιμένουν στο γεγονός ότι ο Γάλλος πρόεδρος «επιθυμεί να διατηρήσει τον διάλογο χωρίς να κρύψει τις διαφορές». Οι γαλλικές Αρχές υπενθυμίζουν ότι η Αγκυρα θα πρέπει να κάνει «πολύ συγκεκριμένες κινήσεις» για τα ανθρώπινα δικαιώματα, αν θέλει να επανεκκινήσει τη διαδικασία διαλόγου με την ΕΕ, η οποία ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2005 και βρίσκεται έκτοτε σε νεκρό σημείο.
Στις συνομιλίες Μακρόν-Ερντογάν, σύμφωνα με τα γαλλικά ΜΜΕ, θα συζητηθούν πολύ συγκεκριμένα πράγματα, όπως η περίπτωση του μαικήνα Οσμάν Καβάλα (Osman Kavala), διάσημη προσωπικότητα της Κωνσταντινούπολης, ο οποίος συνελήφθη τον Νοέμβριο του 2017 και κατηγορείται ότι χρηματοδότησε το πραξικόπημα και τη διαδήλωση στην πλατεία Γκεζί, στην καρδιά της Κωνσταντινούπολης, την άνοιξη του 2013.
Γιατί ο Ερντογάν στρέφεται και πάλι στην Ευρώπη
Οι σχέσεις της Αγκυρας με τον παραδοσιακό εταίρο, τις ΗΠΑ, είναι όλο και πιο άσχημες. Οι σχέσεις με το ΝΑΤΟ βρίσκονται στο χειρότερο σημείο. Αλλά και το χαρτί της Ρωσίας, η συμμαχία δηλαδή με τον Βλαντιμίρ Πούτιν, η οποία είχε επιτρέψει στην Αγκυρα να παίξει ρόλο στον πόλεμο της Συρίας, έδειξε τα όριά του.
Γι’ αυτό λοιπόν ο Ερντογάν επιστρέφει προς την Ευρώπη και με το Παρίσι οι σχέσεις είναι οι λιγότερο κακές. Την άνοιξη του 2017, οι τουρκικές Αρχές είχαν κατηγορήσει τη Γερμανία για «πρακτικές ναζί» επειδή δεν είχε επιτρέψει σε υπουργούς του κυβερνώντος κόμματος να κάνουν προεκλογική εκστρατεία στους Τούρκους μετανάστες. Από την πλευρά της, η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ είχε ανακοινώσει, αρχές Σεπτεμβρίου, ότι ήταν υπέρ του τέλους των διαπραγματεύσεων για την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ. Οσο για τον Εμανουέλ Μακρόν, δηλώνει ότι θέλει «να αποτρέψει τις ρήξεις» με έναν εταίρο τον οποίο κρίνει «ουσιώδη».
«Στα περιφερειακά θέματα και στις διμερείς σχέσεις, τα βήματα που κάναμε με τον Εμανουέλ Μακρόν βρίσκονται στη σωστή κατεύθυνση», δήλωσε ο Ταγίπ Ερντογάν στο γαλλικό κανάλι LCI. Οι δύο ηγέτες έχουν ήδη συναντηθεί πολλές φορές στο περιθώριο διεθνών συναντήσεων. «Οι συζητήσεις ήταν εργώδεις και ειλικρινείς», υπογραμμίζουν γαλλικές πηγές.
Παρότι οι προσωπικότητες και οι αξίες των δύο ηγετών είναι διαφορετικές, από πολλές απόψεις, κυρίως για τη Συρία, τα κοινά σημεία υπάρχουν: ο Ταγίπ Ερνγοάν εκτιμά πλέον -όπως και οι Γάλλοι- ότι ο Μπασάρ Αλ Άσαντ δεν μπορεί να ενσαρκώσει το μέλλον της Συρίας.
Οι δύο άνδρες θα συζητήσουν και για την κατάσταση στον Κόλπο και στη Λιβύη, για την αστάθεια που προκαλεί η αναγνώριση από τις ΗΠΑ της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του Ισραήλ.
Τι χρειάζεται αυτή η επίσκεψη;
«Η Τουρκία παραμένει ένας στρατηγικός εταίρος, από πολλές απόψεις: για το μεταναστευτικό, για τη μάχη κατά της τρομοκρατίας, για την επίλυση τοπικών κρίσεων», εξήγησε την Πέμπτη 4 Ιανουαρίου ο υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας, Jean-Yves Le Drian, υπογραμμίζοντας ότι αυτός ο διάλογος, «απαιτητικός και παραγωγικός», θα πρέπει «να στηρίζεται στις δεσμεύσεις που πήρε η ίδια η Τουρκία για τα ανθρώπινα δικαιώματα».
Ωστόσο, σημειώνει η Le Monde, δεν είναι εντελώς κατανοητή η χρησιμότητα αυτής της επίσκεψης στο Παρίσι, την ώρα που ο Τούρκος πρόεδρος, μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα, έγινε δεκτός μόνο στην Πολωνία των υπερσυντηρητικών εθνικιστών του κόμματος PiS και στην Ελλάδα, όπου η επίσκεψή του υπήρξε ταραχώδης.
Επιτυχία για τον Ερντογάν η επίσκεψη, όχι για τον Μακρόν
«Η συνάντηση στο γαλλικό προεδρικό μέγαρο αποτελεί μια επιτυχία για την εικόνα του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αλλά δεν πρόκειται σε τίποτα να αλλάξει την πολιτική του πορεία, που γίνεται όλο και πιο αυταρχική όσο αισθάνεται ότι η εξουσία του απειλείται», δηλώνει ο Marc Pierini, πρώην πρέσβης της ΕΕ στην Αγκυρα και ερευνητής στο ίδρυμα Carnegie, στις Βρυξέλλες, και υπογραμμίζει ότι, αντίθετα, ο Εμανουέλ Μακρόν δεν έχει τίποτα να κερδίσει.
«Είτε πρόκειται για τη συμφωνία στο μεταναστευτικό είτε για τη μάχη κατά της τρομοκρατίας, η συνεργασία λειτουργεί σε τεχνικό επίπεδο, χωρίς να χρειάζεται να της δοθεί μια τέτοια πολιτική διάσταση», αναφέρει ο πρώην πρέσβης.
Ορισμένοι Τούρκοι διανοούμενοι μοιράζονται την ίδια άποψη. «Αν η επίσκεψη στο Παρίσι μπορούσε να φρενάρει την αυταρχική πορεία του Ερντογάν, θα ήταν κάτι καλό, αλλά δεν πρόκειται περί αυτού», αναλύει ο Ahmet Insel, συγγραφέας του βιβλίου «Η Νέα Τουρκία του Ερντογάν».
Liberation: Ο Ερντογάν στο προεδρικό μέγαρο, μια επίσκεψη που δεν αρέσει σε όλους
«Ενώσεις κάλεσαν τον Εμανουέλ Μακρόν να καταδικάσει την "αδικία που χτυπάει τους δημοσιογράφους", την ώρα που οι συλλήψεις πολλαπλασιάζονται στην Τουρκία. Ο Γάλλος πρόεδρος, ο οποίος θέλει να φανεί "πραγματιστής" απέναντι στην Αγκυρα, διαβεβαίωσε ότι θα θέσει το ζήτημα των ανθρώπινων δικαιωμάτων», αναφέρει η Liberation.
Και προσθέτει: «Ειδικότερα, η ένωση Reporter Sans Frontières, σε χθεσινή ανακοίνωσή της, ζητά από τον Γάλλο πρόεδρο να καταγγείλει με αποφασιστικότητα την αδικία που χτυπάει τους Τούρκους δημοσιογράφους, σε μια χώρα που έγινε "η μεγαλύτερη φυλακή του κόσμου για τους επαγγελματίες των ΜΜΕ".
Πολλές προσωπικότητες της Αριστεράς καταδίκασαν, επίσης, έντονα την επίσκεψη του Τούρκου προέδρου στη Γαλλία. Υποδεχόμενος τον Τούρκο πρόεδρο στο Παρίσι, παρά τις ανησυχίες των υπερασπιστών της ελευθερίας, τόσο στη Γαλλία όσο και στην Τουρκία, ο Μακρόν κρατάει, ακόμη μια φορά, τη "ρεαλιστική" του γραμμή απέναντι στην Αγκυρα. Ο στόχος παραμένει ο ίδιος: να αποφύγει τη ρήξη και να κρατήσει ανοιχτά τα κανάλια επικοινωνίας με έναν εταίρο, σίγουρα πολύπλοκο, αλλά αδιαφιλονίκητο στην περιοχή του, ειδικά για τη μάχη κατά της τρομοκρατίας» καταλήγει.
Figaro: Στο Παρίσι, ο Ερντογάν τείνει χείρα προς την Ευρώπη
«Ξεπαγώνουν οι σχέσεις Τουρκίας-Ευρώπης; Ο Τούρκος πρόεδρος επισκέπτεται το Παρίσι, μετά από μια εξαιρετικά ταραγμένη χρονιά σχέσεων μεταξύ της Αγκυρας και των Ευρωπαίων συνομιλητών της, οι οποίοι ανησυχούν για τις εκκαθαρίσεις που ξεκίνησαν στην Τουρκία μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα», γράφει από την πλευρά της η Le Figaro.
«Αυτή η επίσκεψη φιλοδοξεί να επανεκκινήσει τις σχέσεις με την Ευρώπη, οι οποίες έχουν σταματήσει μετά το πραξικόπημα και το δημοψήφισμα για το Σύνταγμα. Είμαι μια ευκαιρία για τον Ερντογάν να δώσει μια νέα δυναμική στην υποψηφιότητα της Τουρκίας για την ΕΕ, την ώρα που παντού συναντά προβλήματα: στο Ιράκ, στη Συρία, αλλά και στις ΗΠΑ, όπου η καταδίκη ενός Τούρκου τραπεζίτη, ο οποίος κατηγορείται ότι βοήθησε το Ιράν να ξεπεράσει τις κυρώσεις, κινδυνεύει να επιδεινώσει ακόμη περισσότερο τις αμερικανο-τουρκικές σχέσεις», δηλώνει στην εφημερίδα η καθηγήτρια πολιτικών επιστημών Jana Jabbour.
«Ο Ερντογάν γνωρίζει ότι η πόρτα της Γερμανίας είναι κλειστή. Προσπαθεί λοιπόν να επωφεληθεί από τον διάλογο με τον πρόεδρο Μακρόν για να αναθερμάνει τις σχέσεις του μέσω της Γαλλίας, ελπίζοντας ότι αυτό θα του επιτρέψει να ξεκινήσει και μια ευρωπαϊκή περιοδεία», αναλύει στη γαλλική εφημερίδα η Τουρκάλα οικονομολόγος Gül Gunver Turan. «Αυτή η επίσκεψη στη Γαλλία θα έχει επίσης και οικονομικά θέματα και θα μπορούσε να καταλήξει σε νέα συμβόλαια», προσθέτει.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Τουρκίας, οι συναλλαγές μεταξύ των δύο χωρών ανέρχονται σε 13 δισ. δολάρια και η Γαλλία θεωρείται ένας σημαντικός οικονομικός και εμπορικός εταίρος για την Τουρκία.
Σύμφωνα με την Gül Gunver Turan, ο πρόεδρος Ερντογάν θέλει να παρουσιάσει αυτή την επίσκεψη στη Γαλλία ως επιτυχία στα μάτια του τουρκικού λαού, ειδικά τώρα που τα οικονομικά στοιχεία έχουν επιδεινωθεί και έπονται οι εκλογές του 2019.
«Παίζει ένα εσωτερικό πολιτικό χαρτί. Είναι ένας τρόπος για εκείνον να υπενθυμίσει την σημασία που έχει η χώρα του και να πει: είμαστε μέλη του ΝΑΤΟ και είμαστε πάντα υποψήφιοι για την ΕΕ, παρότι οι σχέσεις έχουν παγώσει. Ο Ερντογάν ξέρει πολύ καλά ότι οι δημοσκοπήσεις αποδεικνύουν πως αν απομακρυνθεί η Τουρκία από την Ευρώπη, η κοινή γνώμη δεν θα το αποδεχθεί, ακόμη και η βάση των δικών του ψηφοφόρων. Πρέπει επομένως να κρατάει κάποιες σχέσεις», προσθέτει.