Rolls-Royce, Bentley και υπερσύγχρονες Mercedes περιπλανιούνται συχνά στη βιομηχανική περιοχή του ανατολικού Λονδίνου που κάποτε φιλοξενούσε τα μεγαλύτερα εργοστάσια φυσικού αερίου.
Κι ενώ τα φανταχτερά αυτοκίνητα είναι ένα ασυνήθιστο θέαμα σε αυτή την περιοχή, οι οδηγοί δεν έχουν χάσει το δρόμο τους. Εμφανίζονται έξω από μια γαλάζια και γκρι αποθήκη, που μοιάζει με όλες τις υπόλοιπες στην περιοχή, αλλά με πιο προσεκτικό έλεγχο από τις κάμερες ασφαλείας και τις πόρτες που περιβάλλονται από μεταλλικές δοκούς ικανές να σταματήσουν ακόμη και ένα φορτηγό.
Οι πλούσιοι έρχονται εδώ για να ρίξουν μια ματιά στο χρυσό τους. «Έρχονται εδώ, επιθεωρούν τις ράβδους χρυσού και τις χαϊδεύουν» λέει η Λορένα Μπερντ, εκτελεστική διευθύντρια της Baird & Co, της μοναδικής μονάδας επεξεργασίας χρυσού του Ηνωμένου Βασιλείου, που λειτουργεί αθόρυβα στο ανατολικό Λονδίνο εδώ και μισό αιώνα. «Κάθε πελάτης έχει ένα ξεχωριστό κουτί και του το φέρνουμε για να το δει και να αγγίξει το χρυσό του».
Η 50χρονη Μπερντ λέει ότι δεν είναι μόνο οι υπερπλούσιοι που στρέφονται στο χρυσό ως ασφαλή επένδυση σε αυτόν τον ολοένα και πιο ταραχώδη κόσμο. «Οι πελάτες μας μπορεί να είναι ο οποιοσδήποτε, από μια γιαγιά μέχρι έναν δισεκατομμυριούχο» λέει η Μπερντ που ανέλαβε την εταιρεία μετά το θάνατο του συζύγου της, Τόνι Μπερντ, που την ίδρυσε το 1967. «Οτιδήποτε κι αν συμβεί στον κόσμο, υπάρχει ένα πράγμα το οποίο μπορεί να είναι κανείς βέβαιος – ο κόσμος θα εξακολουθεί να θέλει να αγοράσει χρυσό».
Κάθε φορά που συμβαίνει ένα μεγάλο παγκόσμιο γεγονός, η τιμή του χρυσού εκτοξεύεται και τα τηλέφωνα στην αποθήκη χτυπάνε σαν τρελά. Την τελευταία φορά που η τιμή ανέβηκε σημαντικά ήταν τον περασμένο μήνα, όταν ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, προειδοποίησε τη Βόρεια Κορέα να μην μας «δοκιμάσει».
«Η Βόρεια Κορέα, το Brexit, όποτε συμβαίνει κάτι μεγάλο, αντανακλάται στην τιμή του χρυσού» λέει η Μπερντ. «Ο χρυσός είναι αντιστάθμισμα του πληθωρισμού, ο χρυσός είναι το ασφαλές καταφύγιο».
Στην αποθήκη Baird μπορεί να βρει κανείς χρυσό παντού. Εκεί τα κοσμήματα λιώνονται και μετατρέπονται σε φρέσκες ράβδους χρυσού. Εκτός όμως από την παραγωγή ράβδων χρυσού, η εταιρεία κατασκευάζει και χρυσά sovereign (το χρυσό νόμισμα του Ηνωμένου Βασιλείου), περίπου 50.000 το χρόνο αλλά και συλλεκτικά είδη κατόπιν αιτήσεως. Το 2013, για παράδειγμα, η Cadbury ανέθεσε στην Baird να φτιάξει αντίγραφα χρυσού 18 καρατίων της διάσημης σοκολάτας της για τους πελάτες της.
Εκτός όμως από την παραγωγή χρυσού, πλατίνας και ρόδιου (ένα αργυρό λευκό μέταλλο στην οικογένεια του λευκόχρυσου, το οποίο είναι σπάνιο και ακριβότερο από το χρυσό), η εταιρεία κατέχει την μεγαλύτερη ιδιωτική τράπεζα χρυσού του κράτους. Η Μπερντ, παρόλο που δεν αποκαλύπτει το ύψος του χρυσού που βρίσκεται στις εγκαταστάσεις της εταιρείας της για λόγους ασφαλείας, λέει πως η αξία του φτάνει τα εκατοντάδες εκατομμύρια λίρες.
Το μεγαλύτερο μέρος του χρυσού μεταμορφώνεται σε ράβδους των 1.000 γραμμαρίων που φέρουν τη σφραγίδα του Baird και φυλάσσονται σε θησαυροφυλάκια. Μία χρυσή ράβδος είναι πολύ μικρότερη από ότι θα περίμενε κανείς – λεπτότερη και μικρότερη από ένα iPhone 6 αλλά πολύ, πολύ βαρύτερη. Και να σκεφτεί κανείς ότι κάθε γραμμάριο χρυσού ανέρχεται στις 27,93 λίρες.
Ποια είναι όμως η διαδικασία που ακολουθείται στο εργοστάσιο «Willy Wonka» της Baird;
Αρχικά τα κοσμήματα που συγκεντρώνονται από ενεχυροδανειστήρια σπάνε σε μικρά κομμάτια που μοιάζουν με μια καφέ άμμο. Ο κάθε κουβάς με την χρυσή άμμο περιέχει περίπου 6 κιλά χρυσού (αξίας περίπου 160.000 λιρών).
Πρόκειται για μια διαδικασία πολλαπλών σταδίων που περιλαμβάνει τη θέρμανση του χρυσού έως και 1.200 βαθμούς Κελσίου και την ανάμιξή του με πολύ οξύ. Κάποια μέρη της διαδικασίας, που πραγματοποιείται από τους 62 υπαλλήλους της εταιρείας, έχουν ελάχιστα αλλάξει από τότε που εφηύραν τη διαδικασία οι Αρχαίοι Αιγύπτιοι.
Παρά τις έντονες βιομηχανικές διεργασίες, η Μπερντ λέει πως τα λύματα που βγαίνουν από το εργοστάσιο είναι καθαρότερα ακόμη και από το πόσιμο νερό. Οποιοσδήποτε χρυσός που φτάνει στην εταιρεία και περιέχει κάδμιο, υδράργυρο ή άλλο τοξικό μέταλλο, απορρίπτεται.
Baird and Co from Baird and Co on Vimeo.
Σχεδόν κάτω από κάθε μηχάνημα, υπάρχει ένας δίσκος όπως αυτό που χρησιμοποιείται από τις γάτες για να κάνουν την ανάγκη τους. Αλλά εκεί δεν υπάρχουν γάτες. Οι δίσκοι αυτοί είναι εκεί για να απορροφήσουν τα απόβλητα που βγαίνουν από τις μηχανές, επειδή ακόμη και το νερό είναι πιθανό να περιέχει αρκετό χρυσό. «Υπάρχει χρυσός παντού. Ακόμη και στον αέρα» λέει η Μπερντ.
Προκειμένου να μην γίνει οποιαδήποτε κλοπή χρυσού από το κτίριο, οι εργαζόμενοι καλούνται να βγάλουν τις στολές εργασίας και να τις αφήσουν στο πλυντήριο πυο βρίσκεται εντός του κτιρίου, προτού πάνε στο σπίτι τους. Τα πλυντήρια είναι εξοπλισμένα με κανονικά πλυντήρια ρούχων, αλλά τα λύματα αντλούνται μέσω φίλτρων για τη συλλογή τυχόν χρυσών σωματιδίων. Υπάρχουν επίσης φίλτρα συνδεδεμένα με όλους τους σωλήνες εξαερισμού.
«Στο τέλος του έτους, όλα τα φίλτρα συλλέγονται και καίγονται» λέει η Μπερντ. «Τα πάντα αποστειρώνονται και καίγονται, όλα τα φίλτρα και τα χαλιά τόσο εντός όσο και εκτός των γραφείων». Πέρυσι, μάλιστα, η εταιρεία ανέκτησε χρυσό αξίας 15.000 λιρών μετά τον καθαρισμό.